Jugosłowiańska Islamska Wspólnota Wyznaniowa / Wspólnota Islamska w dokumentach Państwowej/Związkowej Komisji do spraw Wyznań w latach 1945–1971
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEJugosłowiańska Islamska Wspólnota Wyznaniowa / Wspólnota Islamska w dokumentach Państwowej/Związkowej Komisji do spraw Wyznań w latach 1945–1971
Data publikacji: 2023
Prace Historyczne, 2023, Numer 150 (2), s. 355 - 370
https://doi.org/10.4467/20844069PH.23.021.17958Autorzy
Jugosłowiańska Islamska Wspólnota Wyznaniowa / Wspólnota Islamska w dokumentach Państwowej/Związkowej Komisji do spraw Wyznań w latach 1945–1971
Yugoslavian Islamic Religious Community/Islamic Community in the documents of the State/Federal Commission for Religious Affairs in 1945–1971
In Yugoslavia, Muslims were the third largest religious group after Orthodox Christians and Catholics. However, this group was not only composed of the Islamised Slavs from Bosnia and Herzegovina (BiH), but also Albanians, Turks, and others. After the communists took power in the country, one of the new government’s priorities was to establish relations with this minority. The body that coordinated state policy towards religion, collected materials, and analysed the present religious situation in the country was the State/Federal Commission for Religious Affairs (D/SKVP) existing in the period from 1945 to 1971. Analysis of the documents from D/SKVP helps us to identify the elements of state politics towards Islamic Religious Community/Islamic Community in Yugoslavia. Throughout the discussed period (1945–1971), IVZ/IZ was the most conciliatory from the large religious associations in Yugoslavia in relation towards the authorities. It is confirmed by a relatively small number of documents related to Muslims and gathered in D/SKVP reaching only a few percent of total amount of materials. The leaders of IVZ/IZ became more assertive in relations with the authorities since the mid-1960’s when the government implemented liberalisation of religious politics. In Yugoslavia a kind of religious revival took place which was manifested, among others, in rebirth of religious structures and, to a large extent, their turn towards nationalism.
Źródła archiwalne
Arhiv Jugoslavije (AJ): Savezna komisija za vjerska pitanja, Crkva u Federativnoj narodnoj republici Jugoslaviji, fond 144.
Vojni Arhiv: fond Kler 3–6..
Opracowania
Akmadža M., Biskupi, komunisti i svećenička udruženja, Zagreb-Sarajevo 2018.
Bećirović D., Državna politika razdvajanja službenika Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini (1945–1963), „Historijski pogledi” 2022, br. 7.
Bećirović D., Ibrahim ef. Fejić – prvi reisul-ulema u titovoj Jugoslaviji, „Historijski pogledi” 2019, t. 2, br. 2.
Bećirović D., Islamska zajednica u Bosni i Hercegovini za vrijeme avnojevske Jugoslavije (1945–1953), Zagreb-Srajevo 2012.
Bećirović D., Osnivanje, položaj i aktivnosti prvog udruženja službenika Islamske zajednice u socijalističkoj Bosni i Hercegovini, „Historijska misao” 2015, br. 1.
Broz-Tito J., Narodima Jugoslavija! Radnici, seljaci i gradjani, [w:] J. Broz-Tito, Sabrana djela: kraj aprila – 28 novembar 1941., t. 7, red. P. Damjanović, Beograd 1982.
Buchenau K., What Went Wrong? Church–State Relations in Socialist Yugoslavia, „Nationalities Papers: The Journal of Nationalism and Ethnicity” 2005, vol. 33, no. 5.
Bujwid-Kurek E., Rola Alii Izetbegovicia w kształtowaniu muzułmańskiej wspólnoty narodowej Bośni i Hercegowiny, „Slavia Meridionalis” 2011, nr 11.
Die Muslime in der Sowjetunion und in Jugoslawien: Identität, Politik, Widerstand, hrsg. A. Kappeler, G. Simon, G. Brunner, Köln 1989.
Duranović A., Islamska zajednica u Jugoslavenskom socjalizmu, Sarajevo 2021.
Folić Z., Vjerske zajednice u Crnoj Gori 1918–1953: prilozi za istoriju, Podgorica 2001.
Gibas-Krzak D., The Development of Muslim Nation in Bosnia and Herzegovina, „Review of Croatian History” 2020, vol. 16, no. 1.
Hadžić K. , Gazi Husrevbegova medresa u Sarajevu (u razdoblju od 1920. do kraja 1982.), „Anali Gazi Husrev-Begove Biblioteke” 2017, t. 6, br. 9–10.
Ilievski B., The Ethno-Demographic Changes in the 1950s in the People’s Republic of Macedonia: The Emigration Process of the Turkish and Muslim Population, „Macedonian Historical Review” 2010, vol. 1.
Izetbegović A., Islamska deklaracija, Sarajevo 1990.
Jalimam S., Politički osuđenici u kazneno-popravnom domu u Zenici 1945–1954. godina, „Društvena istraživanja – Časopis Pravnog fakulteta Univerziteta u Zenici” 2008, god. 2, br. 2.
Kamberović H., Džemal Bijedić. Politička biografia, Sarajevo 2017.
Muslim Identity and the Balkan State, eds. H. Poulton, S. Taji-Farouki, London 1997.
Perica V., Balkan Idols. Religion and Nationalism in Yugoslav State, New York 2002.
Popis stanovništva, domaćinstva i stanova u 1971. godini. Nacionalni sastav Stanovništva SFR Jugoslavije. Podaci o naseljima i opštinama, t. II, Beograd b.d.w., https://publikacije.stat.gov.rs/G1971/Pdf/G19714001.pdf [25.10.2022].
Popovic A., Les musulmans yougoslaves (1945–1989). Médiateurs et métaphores, Lausanne 1990.
Radić R., Država i verske zajednice 1945–1970, t. I-II, Beograd, 2002.
Rawski T., Budowanie narodów na peryferiach socjalistycznej Jugosławii (1945–1974): Macedonia, Czarnogóra, Bośnia i Hercegowina, „Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa” 2021, t. 14, nr 1.
Religion und Gesellschaft in Südosteuropa, hrsg. H.D. Döpmann, München 1997;
Stawowy-Kawka I. Albańczycy w Macedonii 1944–2001, Kraków 2014.
Štrbac D.N., Udruženje pravoslavnog sveštenstva Jugoslavije 1889–1969. Spomenica povodom 80-godišnjice svešteničkog udruženja, Beograd 1969.
Sultanović A., Bosanskohercegovački imami u vrijeme komunizma. Društveni položaj i djelovanje imama u Bosni i Hercegovini od 1945. do 1971. godine, Sarajevo 2021.
Wawryszuk P., Działalność Państwowej/Związkowej Komisji ds. Wyznań w Jugosławii w latach 1945–1971, „Dzieje Najnowsze” 2018, r. 50, nr 4.
Wybranowski D., Geneza i uwarunkowania procesu przekształcania na przełomie lat 60. i 70. XX wieku wspólnoty muzułmanów w Bośni w Muzułmanów –„konstytucyjny naród” Jugosławii, „Przegląd Zachodni” 2014, nr 4.
Zenderowski R., Michalak R., Polityka wyznaniowa. Aspekty teoretyczne i egzemplifikacje, Zielona Góra 2015.
Informacje: Prace Historyczne, 2023, Numer 150 (2), s. 355 - 370
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Jugosłowiańska Islamska Wspólnota Wyznaniowa / Wspólnota Islamska w dokumentach Państwowej/Związkowej Komisji do spraw Wyznań w latach 1945–1971
Yugoslavian Islamic Religious Community/Islamic Community in the documents of the State/Federal Commission for Religious Affairs in 1945–1971
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ul. J. K. Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 344
Liczba pobrań: 294