Poznanie i zrozumienie funkcjonowania zróżnicowanego systemu środowiska przyrodniczego obszarów wysokogórskich wymaga jego uporządkowania. Właściwa jest zatem analiza oparta o jedną cechę lub element środowiska. Badania na potrzeby niniejszego opracowania przeprowadzone zostały przez autorkę w południowej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Rzeźba terenu jest jednym z najważniejszych elementów kształtujących środowisko przyrodnicze Tatr, dlatego też stanowi doskonałe „tło” dla zilustrowania zmienności pozostałych jego cech. Podstawą poniższego opracowana było wyznaczenie morfotopów (jednostek charakteryzujących się jednorodnością cech morfologicznych oraz zachodzących współcześnie procesów morfogenetycznych), na bazie których możliwe było przedstawienie zróżnicowania pozostałych cech środowiska – budowy geologicznej, klimatu, gleb i szaty roślinnej. Na podstawie przeprowadzonych prac terenowych i analiz, wyznaczone zostały 3 główne grupy morfotopów oraz opisane poszczególne ich rodzaje.

The paper presents a way to classify the organization of the natural environment in high-mountain areas – a method of partial geocomplexes delimitation. The main concern was put on the terrain relief and morphogenetic processes being the most important factors influencing the landscape structure. In the southern part of the Kościeliska Valley in the Tatra Mts. 10 types of morphotops (partial geocomplexes with homogeneous terrain relief and recent morphogenetic processes) were identified 3 groups distinquished: morphotops of valley floors, those of slopes and those of ridge tops. For each type of morphotop basic characteristics of lithology, climate, soils, plant cover and recent morphogenetic processes were presented in the text.