FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Występowanie mgły na wybranych lotniskach w Południowej Polsce i jego uwarunkowania cyrkulacyjne

Data publikacji: 24.09.2019

Prace Geograficzne, 2019, Zeszyt 158, s. 27 - 44

https://doi.org/10.4467/20833113PG.19.014.10918

Autorzy

Magdalena Skrzyńska
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Występowanie mgły na wybranych lotniskach w Południowej Polsce i jego uwarunkowania cyrkulacyjne

Abstrakt

Occurrence of fog in selected airports located in southern Poland and its circulation factors

This article discusses the annual course and the many-year occurrence of days with fog at three selected airports and their relationship with atmospheric circulation. Fog is a relatively frequent phenomenon – it is recorded around 60 days a year. Occurrence of fog is the most threatened airport Krakow-Balice, and least Katowice-Muchowiec. Fog usually occurred in autumn, and the least in summer. The probability of fog occurring is greatest in autumn and winter. Among the advection types, the types from the southern sector play a large role in shaping the mists. The highest probability of occurrence of a day with fog occurs in the types of non-convective circulation. In these circulation conditions, radiation mists are formed, which are the dominant type of mists in southern Poland. In spring and summer, the probability of fog is the lowest. The analysis confirms that the duration of the fog represents the leading role of the landform of the airport. Short-time fogs mostly occur mainly in Balice, whereas fogs of varying duration have similar frequencies at all airports considered. The most frequent occurrences of the 24-hour fog occur also in Balice, which means that the airport is characterized by the greatest threat to the fluency of air traffic. It is responsible for the location of the aerodrome within the concave form of the land, which is characterized by a tendency to create cold air stagnation and ground temperature inversion. Through a detailed analysis of the frequency and probability of the appearance of fog, its significant relationship with the circulation was demonstrated. This relationship is so strict that on the basis of the forecasted synoptic situation, the occurrence of fog can be predicted with high probability. The possibility of forecasting the occurrence of fog, its density and the time of retention is an extremely important issue in the context of the safety of crews and passengers as well as aviation tasks.

Zarys treści:

Mgła należy do groźnych zjawisk atmosferycznych, które utrudniają, a czasami nawet uniemożliwiają wykonanie operacji lotniczych. W pracy scharakteryzowano występowanie mgły na 3 lotniskach w południowej Polsce w latach 1981–2010 oraz jej uwarunkowania cyrkulacyjne. Podstawę badań stanowią dane dotyczące występowania dni z mgłą w Balicach, Muchowcu i Jasionce oraz kalendarz typów cyrkulacji Niedźwiedzia (2013). Najwięcej dni z mgłą wystąpiło w Balicach, a najmniej w Muchowcu, co jest uwarunkowane różnym ukształtowaniem terenu. Na wszystkich lotniskach mgła najczęściej pojawiała się jesienią, szczególnie w październiku, a najrzadziej latem z minimum częstości w lipcu. Prawdopodobieństwo wystąpienia mgły w poszczególnych porach roku było silnie zróżnicowane. Największe występuje w typach cyrkulacji bezadwekcyjnych: centrum wyżu (Ca) i klin antycyklonalny (Ka) na wszystkich lotniskach. Spośród typów adwekcyjnych dużą rolę w kształtowaniu mgieł odgrywają typy z sektora południowego. W Balicach najczęściej występują mgły o najkrótszym i najdłuższym czasie trwania, oraz te utrzymujące się minimum dobę. Na pozostałych lotniskach mgła utrzymuje się w przedziale między 6 a 12 godzin.

Bibliografia

Bac S., Rojek M., 1979, Meteorologia i klimatologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Bajkiewicz-Grabowska E., Kossowska-Cezak, E., 2008, Podstawy hydrometeorologii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Błaś M., Sobik M., 2004, The distribution of fog frequency in the Carpathians, Geographia Polonica, 77, 19–34.

Cabała S., 1990, Zróżnicowanie i rozmieszczenie zbiorowisk leśnych na Wyżynie Śląskiej, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 1068, Katowice.

Chromow S. P., 1977, Meteorologia i klimatologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Domicz J., Szutowski L., 1998, Podręcznik pilota samolotowego, Technika, Poznań.

Głowacka A., Bąkowski R., Wiążewski W., Paradowski M., 2005, Weather patterns: conditions preceding fog formation at Warsaw and Cracow airports [w:] S.C. Michaelides (red.), Proceedings, Short range forecasting methods of fog, visibility and low clouds, Larnaca, Cyprus, 3–78.

Holec M., Tymański P., 1973, Podstawy meteorologii i nawigacji meteorologicznej, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.

Jafernik H., Wilczek Z., Ziarko J., 2000, Meteorologiczna osłona działań lotnictwa, Wydawnictwo Bellona, Warszawa.

Kondracki J., 2000, Geografia regionalna Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Koronacki J., Mielniczuk J., 2011, Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.

Kożuchowski K. (red.), 2012, Meteorologia i klimatologia, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Łupikasza E., Niedźwiedź T., 2016, Synoptic climatology of fog in selected locations of southern Poland (1966–2015), Bulletin of Geography, Physical Geography Series, 11, 5–15.

Morawska M., 1966, Mgły w Krakowie (1861–1960), Przegląd Geofizyczny, 11, 171–181.

Niedźwiedź T., 2013, Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski południowej – zbiór komputerowy, Uniwersytet Śląski, Katedra Klimatologii, Sosnowiec.

Nowak A., 1968, Mezoklimat Rowu Krzeszowickiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Geograficzne, 18, 18–31.

Piwkowski H., 1976, Rozkład mgieł w Polsce i ich długotrwałość, Przegląd Geofizyczny, 21, 41–49.

Pruchnicki J., 1987, Metody opracowań klimatologicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Reanalyses archives, http://www.wetterzentrale.de/topkarten/tkfaxbraar.htm (dostęp: 25.06.2019). Skomorowski A., Piotrowski P., 2018, The occurrence of fog at meteorological stations located on the airport in Poland in the years 2005–2015, Przegląd Geofizyczny, 4, 315–327.

Niedźwiedź T. (red.), 2003, Słownik meteorologiczny, Polskie Towarzystwo Geofizyczne, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa.

Wiążewski W., Bąkowski R., 2007, Sytuacje synoptyczne sprzyjające wystąpieniu mgiełna lotnisku Kraków-Balice [w:] K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 337–345.

Woś A., 2010, Klimat Polski w drugiej połowie XX wieku, Poznań.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2019, Zeszyt 158, s. 27 - 44

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Występowanie mgły na wybranych lotniskach w Południowej Polsce i jego uwarunkowania cyrkulacyjne

Angielski:

Occurrence of fog in selected airports located in southern Poland and its circulation factors

Autorzy

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7

Publikacja: 24.09.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Magdalena Skrzyńska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski