FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wykorzystanie narzędzi cyfrowych do współtworzenia doświadczenia turystycznego w muzeum

Data publikacji: 27.03.2024

Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 173, s. 133 - 163

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.025.19546

Autorzy

Aneta Pawłowska-Legwand
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0001-7819-6312 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Wykorzystanie narzędzi cyfrowych do współtworzenia doświadczenia turystycznego w muzeum

Abstrakt

Technologie informacyjno-komunikacyjne znalazły szerokie zastosowanie w turystyce, a jednym z przykładów jest wykorzystanie narzędzi cyfrowych w organizacji wystaw muzealnych. Celem artykułu było scharakteryzowanie postaw osób zwiedzających muzea wobec korzystania z narzędzi cyfrowych w kontekście współtworzenia doświadczenia turystycznego. Do realizacji celu przeprowadzono wywiady indywidualne z osobami zwiedzającymi muzea w Krakowie w 2021 r. Na podstawie analizy tematycznej zebranego materiału zidentyfikowano pięć elementów współtworzenia doświadczenia turystycznego w muzeum w odniesieniu do korzystania z narzędzi cyfrowych. Uwzględniono dwie perspektywy: korzystanie z narzędzi cyfrowych i korzystanie z informacji za pośrednictwem narzędzi cyfrowych. Na współtworzenie doświadczenia turystycznego w muzeum oddziaływały (1) łatwość i wygoda korzystania, (2) elastyczność i fakultatywność korzystania, (3) korzystanie bez zmęczenia, znużenia i stresu, (4) łatwość zapamiętania informacji i (5) satysfakcja z uzyskanej wiedzy i przeżytej rozrywki. Jednak narzędzia cyfrowe, mimo że dostępne w muzeum mogą spowodować również efekt odwrotny, którym jest „współniszczenie” doświadczenia turystycznego, m.in. z powodu braku wiedzy o sposobie korzystania z nich, niechęci, obawy lub napotkanych trudności. Wyniki badania mogą zostać wykorzystane przez instytucje kultury do zwiększenia użyteczności oferty muzealnej dla odbiorców końcowych oraz popularyzowania jej i rozwoju turystyki na poziomie lokalnym.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Assiouras I., Skourtis G., Giannopoulos A., Buhalis D., Karaosmanoglu E., 2022, Testing the relationship between value co-creation, perceived justice and guests’ enjoyment, Current Issues in Tourism, 26(4), 587–602. https://doi.org/10.1080/13683500.2022.2030680.

Awdziej M., Krzyżanowska M., Tkaczyk, J., 2016, Przegląd koncepcji współtworzenia wartości, Handel Wewnętrzny, 3(362),16–26.

Baran G., 2013, Marketing współtworzenia wartości z klientem. Społecznotwórcza rola marketingu w procesie strukturacji interakcyjnego środowiska doświadczeń, Monografie i Studia Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Bajon P., 2023, Wirtualne doświadczenie turystyczne: droga ku homo viator digitalis, Studia Periegetica, 2(42), 93–118. https://doi.org/10.58683/sp.344.

Berbeka J., 2017, Fotografia powietrzna jako innowacyjne narzędzie współtworzenia przeżyć turystów, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 473, 69–76.

Bernat S.K., 2021, Organowe podróże po Polsce – rozwojową formą turystyki, Turystyka Kulturowa, 2, 50–80.

Bieliński J., Iwińska K., Rosińska-Kardasiewicz A., 2007, Analiza danych jakościowych przy użyciu programów komputerowych, Ask: Research and Methods, 106, 89–114.

Binkhorst E., 2006, The co-creation tourism experience, Paper presented at XV International Tourism & Leisure Symposium 2006, Barcelona (Spain), 1–13.

Buonincontri P., Morvillo A., Okumus F., van Niekerk M., 2017, Managing the experience co-creation process in tourism destinations: Empirical findings from Naples, Tourism Management, 62, 264–277. http://dx.doi.org/10.1016/j.tourman.2017.04.014.

Camarero C., Garrido M.J., Vicente E., 2015, Achieving effective visitor orientation in European museums. Innovation versus custodial, Journal of Cultural Heritage, 16 (2), 228–235. https://doi.org/10.1016/j.culher.2014.05.006.

Campos A.C., Mendes J., Oom do Valle P., Scott N., 2015, Co-creation of tourist experiences: a literature review, Current Issues in Tourism, 21 (4), 369–400. https://doi.org/10.1080/13683500.2015.1081158.

Chlebus-Grudzień P., 2018, Selfie at a museum: Defining a paradigm for an analysis of taking (self-portrait) photographs at museum exhibitions, Turyzm/Tourism, 28 (1), 7–13. https://doi.org/10.18778/0867-5856.28.1.09.

Creswell J., 2014, Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). Sage, Thousand Oaks.

Drygalska E., 2021, Jak tworzyć cyfrowe doświadczenia zwiedzających? Badania i testowanie jako podstawa projektowania cyfrowych produktów w muzeum, Muzealnictwo, 62, 100–110. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.9359.

Dziewanowska K., 2017, Współtworzenie i współniszczenie wartości, czyli wady i zalety współpracy z klientem, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 328, 9–17.

Dziewanowska K., 2018, Proces współtworzenia wartości – konceptualizacja i wybrane modele badawcze, Studia Oeconomica Posnaniensia, 6 (6), 76–86. http://dx.doi.org/10.18559/SOEP.2018.6.6.

Elgammal I., Ferretti M., Risitano M., Sorrentino A., 2020, Does digital technology improve the visitor experience? A comparative study in the museum context, International Journal of Tourism Policy, 10(1), 47–67. https://doi.org/10.1504/IJTP.2020.107197.

Falk J.H., Dierking L.D., 2008, Enhancing Visitor Interaction and Learning with Mobile Technologies, [w:] L. Tallon, K. Walker (red.), Digital Technologies and the Museum Experience: Handheld Guides and Other Media, AltaMira Press, Lanham, 19–34.

Folga-Januszewska D., 2008, Muzea w Polsce 1989–2008. Stan, zachodzące zmiany i kierunki rozwoju muzeów w Europie oraz rekomendacje dla muzeów polskich, Raport opracowany na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako jeden z Raportów o Stanie Kultury, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa.

Gaweł Ł., 2019, Strategie marketingowe w muzeach, Zarządzanie w Kulturze, 20(4), 489–502. https://doi:10.4467/20843976ZK.19.029.11708.

Grönroos Ch., 2012, Conceptualising value co-creation: A journey to the 1970s and back to the future, Journal of Marketing Management, 28(13–14), 1520–1534. https://doi.org/10.1080/0267257X.2012.737357.

Gryszel P., 2018, Ekonomia doświadczeń w kształtowaniu konkurencyjności regionów turystycznych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 4(976), 23–38. https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2018.0976.0402.

Haratyk L., Kardasiewicz A., 2013, Między wizerunkiem a praktyką – diagnoza stanu wykorzystania programów komputerowych wspomagających analizę danych jakościowych w Polsce, Przegląd Socjologiczny, 65 (4), 167–187.

Hosany S., Sthapit E., Björk P., 2022, Memorable tourism experience: A review and research agenda, Psychology & Marketing, 39(8), 1467–1486. https://doi.org/10.1002/mar.21665.

Iwaniuk E., 2019, Koncepcja inteligentnej turystyki (smart tourism), Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 391, 110–120.

Jelinčić D.A., Jelinčić K., 2021, Surprise me Softly: The Element of Surprise in Designing Museum Experiences, Muzeológia a kultúrne dedičstvo, 9(1), 5–20.

Kachniewska M., 2023, Koncepcja dojrzałości cyfrowej podmiotów rynku turystyki kulturowej, Turystyka Kulturowa, 3(128), 7–42.

Kap M., 2016, Muzeum w dobie konwergencji i nowych mediów – nowe trendy, nowe technologie, nowe możliwości, Kultura – Media – Teologia, 25, 100–132.

Kirova V., 2020, Value co-creation and value co-destruction through interactive technology in tourism: the case of ‘La Cité du Vin’ wine museum, Bordeaux, France, Current Issues in Tourism, 24 (5), 637–650. https://doi.org/10.1080/13683500.2020.1732883.

Kluszczyński R.W., 2006, Nowe media w przestrzeniach muzeum, [w:] M. Popczyk (red.), Muzeum sztuki. Od Luwru do Bilbao, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 59–66.

Kolasińska A. M., 2019, Wykorzystanie nowych technologii cyfrowych w ramach ekspozycji przyrodniczych funkcjonujących w polskich parkach narodowych, Turystyka Kulturowa, 6, 19–33.

Komusińska J., Maźnica Ł., Simonides P., Sobolak D., Strycharz J., 2016, Dziedzictwo w cyfrze Zbiór studiów przypadku wdrażania nowych technologii w instytucjach kultury, Fundacja Warsztat Innowacji Społecznych, Kraków.

Kruczek Z., Nowak K., 2022, Frekwencja w atrakcjach turystycznych w roku 2021, Polska Organizacja Turystyczna, Kraków–Warszawa.

Laud G., Bove L., Ranaweera Ch., Leo Ch.W.W., Sweeney J., Smith S., 2019, Value co-destruction: a typology of resource misintegration manifestations, Journal of Services Marketing, 33(7), 866–889. https://doi.org/10.1108/JSM-01-2019-0022.

Li M., Tuunanen T., 2022, Information Technology–Supported value Co-Creation and Co-Destruction via social interaction and resource integration in service systems, The Journal of Strategic Information Systems, 31(2), 101719. https://doi.org/10.1016/j.jsis.2022.101719.

Lush R., Nambisan S., 2015, Service Innovation: A Service-Dominant Logic Perspective, MIS Quarterly, Special Issue: Service Innovation in The Digital Age, 39(1), 155–175. https://doi.org/10.25300/MISQ/2015/39.1.07

Macalik J., Pluta-Olearnik M., 2017, Publiczność muzealna w świetle badań marketingowych – od frekwencji do satysfakcji klienta, Handel Wewnętrzny, 2 (367), 259–269.

Manczak I., Bajak M., 2022, Kreowanie doświadczeń turystycznych za pośrednictwem aplikacji mobilnych (na przykładzie funkcjonalności aplikacji regionu – „VisitMalopolska”), Turystyka Kulturowa, 1, 85–108.

Makkonen H., Olkkonen R., 2017, Interactive value formation in interorganizational relationships:

Dynamic interchange between value co-creation, no-creation, and co-destruction, Marketing

Theory, 17(4), 517–535.

Mikos v. Rohrscheidt A., 2019, Interpretacja dziedzictwa we współczesnej turystyce kulturowej.

Cele i założenia, poziomy i wymiary programów, rodzaje podejmowanych działań, Turystyka

Kulturowa, 6, 61–102.

Modliński A., Fortuna P., Rożnowski, B., 2023, Robots onboard? Investigating what individual

predispositions and attitudes influence the reactions of museums’ employees towards the adoption

of social robots, Museum Management and Curatorship. https://doi.org/10.1080/09647775.

2023.2235678.

Naramski M., 2020, The Application of ICT and Smart Technologies in Polish Museums–Towards Smart Tourism, Sustainability, 12(21), 9287. https://doi.org/10.3390/su12219287.

Navarrete T., 2019, Digital heritage tourism: innovations in museums, World Leisure Journal, 61(3), 200–214. https://doi.org/10.1080/16078055.2019.1639920.

Neuhofer B., 2016, Value Co-creation and Co-destruction in Connected Tourist Experiences, [w:] A. Inversini, R. Schegg (red.), Information and Communication Technologies in Tourism 2016, Springer, Cham, 779–792. https://doi.org/10.1007/978-3-319-28231-2_56.

Neuhofer B., Buhalis D., Ladkin A., 2014, A Typology of Technology-Enhanced Tourism Experiences, International Journal of Tourism Research, 16 (4), 340–350. https://doi.org/10.1002/jtr.1958.

Niedbalski J., 2013, Komputerowe wspomaganie analizy danych jakościowych (CAQDAS) w projektowaniu i prowadzeniu badań, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1(41), 185–202.

Niedbalski J. (red.), 2014, Metody i techniki odkrywania wiedzy narzędzia CAQDAS w procesie analizy danych jakościowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Nowacki M., Ignatowicz K., 2019, Zaangażowanie, współtworzenie i postrzegana wartość a niezapomniane doświadczenia uczestników turystyki sportowej na przykładzie wyjazdu na El Clásico, [w:] Z. Młynarczyk, A. Zajadacz (red.), Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki. Planowanie i polityka turystyczna, Turystyka i Rekreacja – Studia i Prace, 22, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 59–68.

Nowacki M., Kruczek Z., 2019, Współtworzenie doświadczeń, emocje a zadowolenie i intencje osób zwiedzających atrakcje turystyczne, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 20 (2), cz. 1, 31–42.

Papińska-Kacperek J., Kowalczyk-Anioł J., 2015, Wykorzystanie mediów elektronicznych w turystyce kulturowej na przykładzie muzeów i miejskich aplikacji mobilnych, Turystyka Kulturowa, 5, 6–20.

Pawłowska A., 2017, Narzędzia cyfrowe w muzeum – w siedzibie, w sieci internetowej, w opinii turystów. Wyniki badań przeprowadzonych w województwie małopolskim, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica, 9(1), 93–105.

Pawłowska-Legwand A., 2020, Technologie informacyjno-komunikacyjne w promocji i informacji turystycznej gmin w Polsce: studium na przykładzie województwa małopolskiego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.

Payne A.F., Storbacka K., Frow P., 2008, Managing the co-creation of value, Journal of the Academy of Marketing Science, 36, 83–96. https://doi.org/10.1007/s11747-007-0070-0.

Prahalad C.K., Ramaswamy V., 2004a, Co-creating unique value with customers, Strategy & Leadership, 32(3), 4–9. https://doi.org/10.1108/10878570410699249.

Prahalad C.K., Ramaswamy V., 2004b, Co-Creation Experiences: The Next Practice in Value Creation, Journal of Interactive Marketing, 18(3), 5–14. https://doi.org/10.1002/dir.20015.

Prebensen N.K., Kim H., Uysal M., 2016, Cocreation as Moderator between the Experience Value and Satisfaction Relationship, Journal of Travel Research, 55(7), 1–12, https://doi.org/10.1177/0047287515583359.

Plé L., 2017, Why Do We Need Research on Value Co-destruction, Journal of Creating Value, 3(2), 1–8. https://doi.org/10.1177/239496431772645.

Plé L., Chumpitaz Cáceres R., 2010, Not always co-creation: introducing interactional codestruction of value in service-dominant logic, Journal of Services Marketing, 24(6), 430–437. https://doi.org/10.1108/08876041011072546.

Ramaswamy V., Ozcan K., 2018, What is co-creation? An interactional creation framework and its implications for value creation, Journal of Business Research, 84, 196–205. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2017.11.027.

de Rosset A., Zielonka K., 2016, Aplikacje mobilne w muzeach, moda czy potrzeba?, 57, 236–244. https://doi.org/10.5604/04641086.1220430.

Salwiński J., 2022, Kronika działalności Muzeum Krakowa w 2021 roku, Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 40, 217–239. https://doi.org/10.32030/KRZY.2022.15.

Stasiak A., 2007, O potrzebie rewolucji w polskim muzealnictwie XXI wieku, [w:] A. Stasiak (red.), Kultura i turystyka – razem czy oddzielnie?, Wyd. Wyższej Szkoły Turystyki i Hotelarstwa w Łodzi, Łódź, 115–134.

Stasiak A., 2013a, Produkt turystyczny w gospodarce doświadczeń, Turyzm, 23(1), 27–35. https://doi.org/10.18778/0867-5856.23.1.03.

Stasiak A., 2013b, Nowe przestrzenie i formy turystyki w gospodarce doświadczeń, Turyzm, 23 (2), 65–74. https://doi.org/10.18778/0867-5856.23.2.07.

Stasiak A., 2019, Przestrzeń turystyczna jako przestrzeń doświadczeń, Prace i Studia Geograficzne, 64(1), 61–87.

Sthapit E., Björk P., 2018, Towards a better understanding of interactive value formation: Three value outcomes perspective, Current Issues in Tourism, 23(6), 693–706. https://doi.org/10.1080/13683500.2018.1520821.

Szczechowicz B., 2017, Współtworzenie wartości produktu turystycznego z klientami przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych z wykorzystaniem firmowych witryn www, Folia Turistica, 42, 103–123.

Tussyadiah I.P, Fesenmaier D.R., 2009, Mediating Tourist Experiences: Access to Places via Shared Videos, Annals of Tourism Research, 36(1), 24–40. https://doi.org/10.1016/j.annals.2008.10.001.

Vargo S.L., Lusch R.F., 2004, Evolving to a New Dominant Logic for Marketing. Journal of Marketing, 68(1), 1–17. https://doi.org/10.1509/jmkg.68.1.1.24036.

Vargo S.L., Lusch R.F., 2008, Service-dominant logic: continuing the evolution. Journal of the Academy of Marketing Science, 36, 1–10. https://doi.org/10.1007/s11747-007-0069-6. Vargo S.L., Lusch R.F., 2016, Institutions and axioms: an extension and update of service-dominant logic, Journal of the Academy of Marketing Science, 44(1), 5–23. https://doi.org/10.1007/s11747-015-0456-3.

Vaz R.I.F., Fernandes P.O., Veiga A.C.R., 2018, Interactive Technologies in Museums: How Digital Installations and Media Are Enhancing the Visitors’ Experience, [w:] J.M.F. Rodrigues, C.M.Q. Ramos, P.J.S. Cardoso, C. Henriques (red.), Handbook of Research on Technological Developments for Cultural Heritage and eTourism Applications, IGI Global, Hershey, 30–53.

Wilk K.M., 2001, Komputerowe wspomaganie analizy jakościowej tekstu, Ask: Research and Methods, 10, 49–63.

Wójcik D., Czernek K., 2018, Kreatywność i twórcze współdziałanie w sektorze turystycznym, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, 161, 187–197.

Zajadacz A., 2010, Czas wolny, turystyka i rekreacja osób niesłyszących w Polsce. Uwarunkowania i plany rozwoju turystyki, t. 4, Seria Turystyka i Rekreacja – Studia i Prace, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Zdanowski M., 2020, (Nowe) trendy w muzealnictwie – spojrzenie subiektywne, Zbiór Wiadomości do Antropologii Muzealnej, 7, 289–308. https://doi.org/10.12775/ZWAM.2020.7.16.

Żemła M., 2014, Autentyczność obiektywistyczna wybranych typów atrakcji w oczach turysty w kształtowaniu doświadczenia turystów, Ekonomiczne Problemy Turystyki, 1 (25), 385–404.

Žák-Caplot K., 2020, Zabaw się w muzeum, czyli jak nie ucząc, uczyć? Wykorzystanie technik ludycznych w nauczaniu języka polskiego jako obcego na wystawie muzealnej (teatralizacja, storytelling, grywalizacja), [w:] M. Biernacka, P. Kaźmierczak, A. Banach (red.), Ludyczność w (glotto)dydaktyce, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 189–198. http://dx.doi.org/10.18778/8220-114.7.15.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii.

Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, Dz.U. 1997 nr 5 poz. 24.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 173, s. 133 - 163

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Wykorzystanie narzędzi cyfrowych do współtworzenia doświadczenia turystycznego w muzeum
Angielski: Co-creation of the tourist experience during a museum visit using digital tools

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7819-6312

Aneta Pawłowska-Legwand
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0001-7819-6312 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7

Publikacja: 27.03.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Aneta Pawłowska-Legwand (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski