Participation in societal processes and contributing to decisions are trademarks of an open and democratic society. Successful participation requires informed opinions, which in a majority of issues need orientation in and assessment of spatial context. Ongoing digitization of (not only) geospatial information has greatly increased the accessibility of spatial views, and at the same time facilitates the generation of personal location-centric views and communications. Access to geospatial technologies is the key driver for connecting individuals with the rich and diverse collection of spatial data services. These provide an indispensable context for opinions on issues centred on locations. Apart from this obvious and straightforward case for explicit geospatial enablement and support of participative processes, this paper presents a wider context and issues to be considered by designers of public participation. Drivers of geospatial participation are discussed from the technologies, competences, and policies perspectives, also considering the challenges of prevalent ‘nimby’ mindsets motivating intellectual shortcuts for some citizens participating in decision processes. In addition, the dominance of social media in public discourse simultaneously facilitates informed contributions as well as posing the risk of less informed mirroring of popular views with a predominantly negative attitude. The final section showcases recent sample elements from the author’s teaching experience dedicated to introducing citizen science for collaborative generation of knowledge and in turn using this as a backdrop for participation initiatives. With scientific evidence frequently ignored or confronted with pseudoscience and conspiracy theories, the foundations of today’s democracies based on representation and participation are clearly endangered.

Uczestnictwo w procesach społecznych i wkład w podejmowanie decyzji są cechami charakterystycznymi otwartego i demokratycznego społeczeństwa. Skuteczne uczestnictwo wymaga wyrobienia świadomych opinii, które w większości kwestii potrzebują orientacji w przestrzeni i oceny kontekstu przestrzennego. Postępująca cyfryzacja informacji (nie tylko) geoprzestrzennych znacznie zwiększyła dostępność przestrzennych perspektyw, jednocześnie ułatwiając generowanie osobistych, zorientowanych na lokalizację poglądów i komunikatów. Dostęp do technologii geoprzestrzennych jest kluczowym czynnikiem łączącym jednostki z bogatą i różnorodną bazą usług danych przestrzennych, które dostarczają niezbędnego kontekstu dla opinii dotyczących zagadnień związanych z określonymi lokalizacjami. Poza tym oczywistym i prostym przypadkiem wyraźnego wspomagania procesów partycypacyjnych przez technologie geoprzestrzenne, artykuł przedstawia szerszy kontekst i kwestie, które należy uwzględnić, projektując udział publiczny. Siły napędowe partycypacji geoprzestrzennej omawiane są z perspektywy technologii, kompetencji i polityki, przy jednoczesnym rozważeniu wyzwań wynikających z dominujących postaw NIMBY (ang. not in my backyard – „nie na moim podwórku”), które mogą motywować intelektualne uproszczenia u niektórych obywateli biorących udział w procesach decyzyjnych. Dodatkowo, dominacja mediów społecznościowych w dyskursie publicznym jednocześnie ułatwia świadome uczestnictwo, ale także niesie ryzyko mniej świadomego powielania popularnych poglądów o przeważająco negatywnym wydźwięku. W końcowej części przedstawiono przykłady z doświadczeń dydaktycznych autora, poświęcone wprowadzeniu obywatelskiej nauki na rzecz wspólnego generowania wiedzy, co z kolei stanowi punkt wyjścia do inicjatyw partycypacyjnych. W sytuacji, gdy dowody naukowe są często ignorowane lub konfrontowane z pseudonauką i teoriami spiskowymi, fundamenty dzisiejszych demokracji, opierających się na reprezentacji i uczestnictwie, są wyraźnie zagrożone.