Odpływ rzeki Prądnik w Ojcowie w latach 1961–2014
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEOdpływ rzeki Prądnik w Ojcowie w latach 1961–2014
Data publikacji: 18.02.2019
Prace Geograficzne, 2018, Zeszyt 155, s. 47-67
https://doi.org/10.4467/20833113PG.18.014.9537Autorzy
Odpływ rzeki Prądnik w Ojcowie w latach 1961–2014
W pracy przedstawiono analizę odpływu krasowej zlewni wyżynnej – Prądnika w posterunku Prądnik-Ojców (67,5 km2) w wieloleciu 1961–2014. Analizowano przepływy i odpływy charakterystyczne oraz formy odpływu. Wyniki wykazały, że zlewnia charakteryzuje się dużymi zasobami wody SSq1961–2014, wynosi 6.5 dm3∙s–1∙km–2. Odpływ jednostkowy jest nieco wyższy niż średnia dla Polski (5,62 dm3∙s–1∙km–2). Zlewnia charakteryzuje się wyjątkowo stabilnym odpływem, a prawidłowość tę obserwuje się zarówno w roku hydrologicznym, jak również w wieloleciu. Odpływ Prądnika w wieloleciu ulegał zmianom będącym rezultatem zmiennego zasilania zlewni opadami. Lata lub wielolecia z podwyższonym/obniżonym odpływem Prądnika korespondują zwykle z tożsamymi okresami odnotowanymi na innych rzekach Polski. W 53-letniej serii nie stwierdzono istotnych statystycznie zmian odpływu. Podobne zależności charakteryzowały większe rzeki Polski w ostatnim półwieczu. W strukturze odpływu dominuje odpływ podziemny, który jest bardzo wysoki i stanowi średnio 90%, co również wyróżnia Prądnik na tle zlewni regionu. Średni roczny odpływ podziemny z wielolecia wynosi 5,8 dm3∙s–1∙km–2, a wartość ta jest o ok. 1,5 dm3∙s–1∙km–2 wyższa w porównaniu z sąsiednimi zlewniami.
Alexandrowicz S.W., Wilk Z., 1962, Budowa geologiczna i źródła doliny Prądnika w Ojcowskim Parku Narodowym, Studia Naturae, 28, 187–210.
Bartnik A., Jokiel P., 2000, Średni odpływ podziemny w Polsce w latach 1971–1990 w świetle wyników uzyskanych metodami: Wundt’a i Kille’go, Gospodarka Wodna, 2, 56–59.
Bartnik A., Jokiel P., 2012, Geografia wezbrań i powodzi rzecznych, Wyd. UŁ., Łódź.
Bogacz A., Łagiewka R., 2004, Warunki wodne [w:] B. Radwanek-Bąk (red.), Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski 1:50 000, arkusz Skała, PIG, MŚ, Warszawa.
Brzeźniak E., 2009, Struktura czasowa opadów atmosferycznych w Ojcowie, Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. Prof. Wł. Szafera, 19, 53–66.
Brzeźniak E., Partyka J., 2008, Warunki klimatyczne Ojcowskiego Parku Narodowego [w:] A. Klasa, J. Partyka (red.), Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, OPN, Ojców, 121–136.
Chełmicki W., Baścik M., Korska A., Pociask-Karteczka J., Siwek J., 2001, Źródła Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej i Miechowskiej. Zmiany w latach 1973–2000, IGiPZ UJ, Kraków.
Dynowska I., 1971, Typy reżimów rzecznych w Polsce, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 20, 1–150.
Dynowska I., 1979, Charakterystyka źródeł Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej, 7, 391–421.
Dynowska I., Pociask-Karteczka J., 1998, Obieg wody [w:] L. Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko Przyrodnicze, PWN, Warszawa, 343–373.
Fal B., Bogdanowicz E., 2002, Zasoby wód powierzchniowych Polski, Wiadomości IMGW, 25 (2), 5–38.
Jokiel P., 1994, Zasoby, odpływ i odnawialność wód podziemnych strefy aktywnej wymiany w Polsce, Acta Geographica Lodziensia, 66, 67, 1–236.
Jokiel P., 2004, Zasoby wodne środkowej Polski na progu XXI wieku, Wyd. UŁ, Łódź.
Jokiel P., Tomaszewski E., 2015, Analiza faz i form odpływu zlewni rzecznej na przykładzie Dzierżąznej [w:] P. Jokiel (red.), Metody statystyczne w analizach hydrologicznych środkowej Polski, Wyd. UŁ, Łódź, 50–67.
Jokiel P., Tomalski P., 2017, Odpływ rzeczny w Polsce; formy odpływu rzecznego i ich zróżnicowanie przestrzenne [w:] P. Jokiel, W. Marszelewski, J. Pociask-Karteczka (red.), Hydrologia Polski, PWN, Warszawa, 160–167.
Kondracki J., 1937, Skutki ulewy w dniu 22 maja 1937 r. w dolinie Prądnika, Przegląd Geograficzny, 16, 161–165.
Kubiak-Wójcicka K., 2010, Zmienność przepływów i zasobów wodnych rzeki Gwdy [w:] D. Wrzesiński (red.), Odpływ rzeczny i jego regionalne uwarunkowania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 99–107.
Leszkiewicz J., Różkowski J., 2000, Response of karst−fissure springs to infiltration recharge in the area of Ojców National Park (Cracow Upland, southern Poland), Kras i Speleologia, 10, 27–44.
Łajczak A., 1988, Opady i odpływ w polskich Tatrach w świetle pomiarów wieloletnich, Czasopismo Geograficzne 2, 137–170.
Mayaud C., Wagner T., Benischke R., Birk S., 2016, Understanding changes in the hydrological behaviour within a karst aquifer (Lurbach system, Austria), Carbonates and evaporites, 31(4), 357–365.
Michalczyk Z. 2017, Odpływ rzeczny w Polsce, odpływ średni, zmienność w czasie i zróżnicowanie przestrzenne [w:] P. Jokiel, W. Marszelewski, J. Pociask-Karteczka (red.), Hydrologia Polski, PWN, Warszawa, 153–160.
Niedbała J., Soja R. 1998, Odpływ z opadu nawalnego w dniu 18 maja 1996 roku w Sułoszowej [w]: L. Starkel (red.), Geomorfologiczny i sedymentologiczny zapis lokalnych ulew, Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN, 11, 31–38.
Ozga-Zielińska M., Brzeziński J., 1994, Hydrologia stosowana, PWN, Warszawa.
Pawlak I., (red.) 1979, Mapa geologiczna Polski (bez utworów czwartorzędowych) 1:200 000, arkusz Tarnów, Wyd. Geologiczne, Warszawa.
Partyka J., 1999, Powodzie w dolinie Prądnika a ochrona Ojcowskiego Parku Narodowego [w:] Przyczyny i skutki wielkich powodzi (aspekty hydrologiczne, gospodarcze i społeczne), Wyd. Muzeum Przyrodnicze PAN, Kraków, 129–134.
Perrin J.L., Tournoud M.G. 2009, Hydrological processes controlling flow generation in a small Mediterranean catchment under karstic influence, Hydrological Sciences Journal, 54(6), 1125–1140.
Płonczyński J., (red.) 2000, Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Skała, MŚ, PIG, Warszawa.
Różkowski A., (red.), 1990, Szczelinowo-krasowe zbiorniki wód podziemnych Monokliny Śląsko-Krakowskiej i problemy ich ochrony, Wyd. SGGW, AR, Warszawa.
Różkowski J., Pacholewski A., 1996, Bilanse wodne zlewni reprezentatywnych w utworach węglanowych jury Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Przegląd Geologiczny, 44(8), 850–854.
Różkowski A., Żurek E., 2008, Zasoby wód podziemnych obszarów chronionych górnojurajskiego poziomu wodonośnego w regionie krakowskim [w:] J. Partyka, J. Pociask-Karteczka (red.), Wody na obszarach chronionych, IGiGP UJ, OPN, KH PTG, Kraków, 247–254.
Siwek J., 2004, Źródła w zlewniach Prądnika, Dłubni i Szreniawy. Naturalne i antropogeniczne uwarunkowania jakości wód, IGiGP UJ, Kraków.
Siwek J., Baścik M. (red.), 2013, Przyrodnicze i antropogeniczne przemiany źródeł Wyżyn Krakowsko-Wieluńskiej i Miechowskiej oraz ich rola w krajobrazie naturalnym i kulturowym, IGiGP UJ, Kraków.
Soja R., 1997, Operat hydrologiczny zlewni rzeki Prądnik w granicach Ojcowskiego Parku Narodowego, maszynopis, OPN, Ojców.
Soja R., 2008, Hydrologia Ojcowskiego Parku Narodowego [w:] A. Klasa, J. Partyka (red.), Monografia Ojcowskiego Parku Narodowego. Przyroda, OPN, Ojców, 97–120.
Stachy J., Biernat B., 1987, Średni niski odpływ jednostkowy (1951–1970) [w:] J. Stachy (red.), Atlas hydrologiczny Polski, IMGW, Wyd. Geologiczne, Warszawa, 56.
Tomalski P., Tomaszewski E., 2015, Metody, formuły i wzory obliczeniowe zastosowane w pracy [w:] P. Jokiel (red.), Metody statystyczne w analizach hydrologicznych środkowej Polski, Wyd. UŁ, Łódź, 215–271.
Tomaszewski E., 2001, Sezonowe zmiany odpływu podziemnego w Polsce w latach 1971–1990, Acta Geographica Lodziensia, 79, 1–149.
Wieczysty A., Fiałkowski J., Kawalec T., 1990, Opinia o przyczynach obniżania się poziomu wody podziemnej w północno-zachodniej części woj. krakowskiego, maszynopis, Instytut Inżynierii Sanitarnej i Ochrony Środowiska Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Wrzesiński D., 2017, Reżimy rzek Polski [w:] P. Jokiel, W. Marszelewski, J. Pociask-Karteczka (red.), Hydrologia Polski, PWN, Warszawa, 215–221.
Zeliaś A., 2000, Metody statystyczne, PWE, Warszawa.
Ziemońska Z., 1971, Charakterystyka hydrograficzna dwóch zlewni krasowych, górskiej i wyżynnej na przykładzie potoku Kościeliskiego i Prądnika, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 29, 95–102.
Informacje: Prace Geograficzne, 2018, Zeszyt 155, s. 47-67
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Odpływ rzeki Prądnik w Ojcowie w latach 1961–2014
Outflow of the Prądnik river in Ojców in the years 1961–2014
Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków
Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków
Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków
Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków
Publikacja: 18.02.2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2206
Liczba pobrań: 1726