Ekstremalne osobliwości w rocznym przebiegu temperatury powietrza w Krakowie w latach 1826–2010
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEEkstremalne osobliwości w rocznym przebiegu temperatury powietrza w Krakowie w latach 1826–2010
Data publikacji: 25.03.2015
Prace Geograficzne, 2014, Zeszyt 139, s. 57 - 67
https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.025.3015Autorzy
Ekstremalne osobliwości w rocznym przebiegu temperatury powietrza w Krakowie w latach 1826–2010
Extreme cases of singularities in the annual course of air temperature in Krakow in the period 1826–2010
The aim of this study is to identify extreme cases of the appearance of singularities in the annual air temperature course in the period 1826–2010 in Krakow. In climatological literature the term “singularities” denotes characteristic fluctuations in the annual course of temperature, occurring periodically every year. In this paper a special attention was paid to the duration and long-term variability of distinguished singularities. A 5-degree polynomial was used to smooth out the annual course of temperature. A model of temperature variation was calculated on this basis. Differences between the mean daily temperature values and those calculated from the model was taken into account to distinguish these singularities. It was found that in the period 1826–2010 in Krakow, warm anomalies slightly prevailed over cold anomalies. In the annual course, singularities occurred most frequently in spring, but the greatest differences between the daily mean air temperature and that calculated from the model appeared in winter. However, there was no clear recurrence of the analyzed events (singularities) in the multi-year period.
Brăzdil R., Stekl J., Budikova M., 1999, Povĕtrnostni singularity, [w:] Klimatickĕ pomĕry Milešovky, Akademia, Praha, 237–257.
Brier G.W., 1961, A test of rainfall singularities, Journal of Meteorology, 18, 242–246.
Brier G.W., Shapiro R., MacDonald N.J., 1963, A search for rainfall calendaricities, Journal of Atmospheric Sciences, 20, 529–532.
Dickson R.R., 1959, Tornadoes of January 21, 1959 – a feature of weather singularity?, Monthly Weather Review, 87, 40–42.
Fortuniak K., 1996, Roczny cykl klimatyczny, [w:] K. Kożuchowski (red.), Klimat Szczecina i współczesne zmiany klimatyczne w rejonie Morza Bałtyckiego, Rozprawy i Studia, Uniwersytet Szczeciński, 224, 32–45.
Fortuniak K., Kożuchowski K., Papiernik Ż., 1998, Roczny rytm termiczny klimatu Polski i jego sezonowe osobliwości, Przegląd Geograficzny, 70, 3–4, 283–304.
Guttmann N.B., 1991, January singularities in the northeast from a statistical viewpoint, Journal of Applied Meteorology, 30, 358–367.
Hannan E.J., 1962, Rainfall singularities, Journal of Applied Meteorology, 1, 426–429.
Hess M., 1967, O stosunkach termicznych Krakowa, Przegląd Geofizyczny, 12, 3–4, 311–330.
Hess M., 1968, Klimat terytorium miasta Krakowa, Folia Geographica, series Geographica-Physica,1, 35–95.
Kalnicky R.A., 1987, Seasons, singularities, and climatic changes over the midlatitudes of the Northern Hemisphere during 1899–1969, Journal of Applied Meteorology, 26, 1496–1510.
Kangieser P.C., 1957, A possible singularity in the January minimum temperature at Phoenix Arizona, Monthly Weather Review, 85, 42–44.
Lanzante J.R., 1985, Further studies of singularities associated with the Semiannual Cycle of 700 mb heights, Monthly Weather Review, 113, 1372–1378.
Małarzewski Ł., 2007, Osobliwości w przebiegu rocznym temperatury powietrza Polski Południowej w świetle sytuacji synoptycznych, [w:] K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, IGiGP UJ, Kraków, 263–270.
Małarzewski Ł., 2009, Osobliwości w przebiegu rocznym temperatury powietrza i ich przyczyny synoptyczne, Rozprawa doktorska Katedra Klimatologii UŚ, Sosnowiec, 1–165.
Morawska-Horawska M., 1991, Fale ciepła i chłodu w Krakowie w stuleciu 1881–1980, Wiadomości IMGW, 14, 1–4, 127–136.
Niedźwiedź T., 2014, Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski południowej – zbiór komputerowy, Uniwersytet Śląski, Katedra Klimatologii, Sosnowiec.
Piotrowicz K., 2007, Temperatura powietrza, [w:] D. Matuszko (red.), Klimat Krakowa w XX wieku, IGiGP UJ, Kraków, 99–100.
Radovă M., Kyselý J., 2009, Temporal instability of temperature singularities in a long-term series at Pragua-Klementinum, Theoretical and Applied Climatology, 95, 235–243.
Řezničkovă L., Brăzdil R., Tolasz R., 2007, Meteorological singularities in the Czech Republic in the period 1961–2002, Theoretical and Applied Climatology, 88, 179–192.
Słownik meteorologiczny, 2003, T. Niedźwiedź (red.), PTGeof./ IMGW, Warszawa.
Soule P., Knapp P., 2008, Does an August singularity exist in the Northern Rockies of the United States?, Journal of Applied Meteorology and Climatology, 47, 1846–1850.
Stopa-BoryczkaM., Boryczka J., Kossowska-Cezak U., Wawer J., 2011, Fale chłodu i ciepła w przebiegu rocznym temperatury powietrza w Warszawie (1951–2010), Przegląd Geofizyczny, 56, 3–4, 181–198.
Trepińska J., 1988, Wieloletni przebieg ciśnienia i temperatury powietrza w Krakowie na tle ich zmienności w Europie, Uniwersytet Jagielloński, Rozprawy Habilitacyjne 140, Kraków, 169.
Twardosz R., 2009, Fale niezwykłych upałów w Europie na początku XXI wieku, Przegląd Geofizyczny, 54, 3–4, 197–203.
Wahl E.W., 1953, Singularities and the general circulation, Journal of Meteorology, 10, 42–45.
Warakomski W., 1994, Zmienność i anomalie średniej rocznej temperatury powietrza w Puławach w latach 1871–1990, Przegląd Geofizyczny, 39, 1, 29–36.
Informacje: Prace Geograficzne, 2014, Zeszyt 139, s. 57 - 67
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Ekstremalne osobliwości w rocznym przebiegu temperatury powietrza w Krakowie w latach 1826–2010
Ekstremalne osobliwości w rocznym przebiegu temperatury powietrza w Krakowie w latach 1826–2010
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
Publikacja: 25.03.2015
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2432
Liczba pobrań: 1256