FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Ekstrema termiczne w Górach Świętokrzyskich na przełomie XX i XXI wieku

Data publikacji: 17.01.2017

Prace Geograficzne, 2016, Zeszyt 147, s. 99 - 118

https://doi.org/10.4467/20833113PG.16.024.6086

Autorzy

Krzysztof Jarzyna
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii, ul. Świętokrzyska 15, 25-406, Kielce
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Ekstrema termiczne w Górach Świętokrzyskich na przełomie XX i XXI wieku

Abstrakt

Thermal extremes in the Świętokrzyskie Mts ( central Poland ) at the turn of the 21st century

The aim of this study was to determine the number of hot days, very hot days and very frosty days as well as heat waves and cold spells in the Świętokrzyskie Mts ( central Poland ) during the 1981 – 2013 period. Datasets of minimum and maximum daily air temperatures from the IMGW-PIB stations : Kielce-Suków, Bodzentyn and Święty Krzyż were used in the study. During the last 35 years 17 heat waves and 12 cold spells occurred in the study area. The number of hot and very hot days and heat waves on the summits of the Świętokrzyskie Mts ( Święty Krzyż weather station ) was 2 – 5 times lower than at the valley stations. There was an evident increase in the occurrence frequency of hot weather extremes in the 2001 – 2010 period as compared to the end of the past century. There is no clear tendency to change in the number of very frosty days and cold spells. Two indices : WSNC and WSNZ were proposed as tools for the assessment of the intensity of heat waves and cold spells.

Bibliografia

Batko A., Twardosz R., 2013, Fale upałów w Europie Środkowej na przełomie XX i XXI wieku, Acta Balneologica, LV, 4, 304–311.

Bielec-Bąkowska Z., 2014, Silna wyże nad Europą (1951–2010), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Black E., Blackburn M., Harrison G., Hoskins B., Methven J., 2004, Factors contributing to the summer 2003 European heatwave, Weather, 59,  8, 217–223.

Buczkowska H., Bednarek H., 2005, Ocena plonowania dwóch odmian papryki słodkiej w polu w odniesieniu do warunków termicznych, Acta Agrophysica, 4, 3, 567–575.

DobrovolnýP, Moberg A., Brázdil P., Pfister Ch., Glaser R., Wilson R., Van Engelen A., Limanówka D., Kiss A., HalíčkováM., MackováJ., Riemann D., Luterbacher J., Böhm R., 2011, Monthly, seasonal and annual temperature reconstructions for Central Europe derived from documentary evidence and instrumental records since AD 1500, Climate Change, 101, 1–2, 69–107.

Glossary of Meteorology, 2015, Cold wave, American Meteorological Society, http://glossary.ametsoc.org/wiki/”cold wave”(10.10.2015).

Głowicki B., 2008, Ekstremalne zjawiska termiczne w Sudetach w okresie współczesnych zmian klimatu, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 8, 29–40.

Guirguis K., Gershunov A., Schwartz R., Bennett S., 2011, Recent warm and cold daily winter temperature extremes in the Northern Hemisphere, Geophysical Research Letters, 38, 17, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2011GL048762/full(8.11.2015).

Hartmann D.L., Klein Tank A.M.G., Rusticucci M., Alexander L.V., Brönnimann S., Charabi Y., Dentener F.J., Dlugokencky E.J., Easterling D.R., Kaplan A., Soden B.J., Thorne P.W., Wild M., Zhai P.M., 2013,Observations: Atmosphere and Surface, [w:] T.F. Stocker, D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex, P.M. Midgley (red.), Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press, Cambridge–New York,

http://www.ncdc.noaa.gov(15.06.2015).

Huynen M.M.T.E., Martens P., Schram D., Weijenber M.P., Kunst A.E., 2001, The Impact of Heat Waves and Cold Spells on Mortality Rates in the Dutch Population, Environmental Health Perspectives, 109, 5,463–470.

Kłysik K., 1974, Warunki termiczne obszaru świętokrzyskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Matematyczno-Przyrodnicze, Seria II, 63, 57–74.

Kossowska-Cezak U., 2010, Fale opałów i okresy upalne – metody ich wyróżniania i wyniki zastosowania, Prace Geograficzne, 123, 143–149.

Krzyżewska A., 2014, Przegląd metod wydzielania fal upałów i fal mrozów, Przegląd Geofizyczny, LIX, 3–4, 257–174.

Krzyżewska A., 2015, Szczególnie uciążliwe fale upałów w Lublinie, Przegląd Geofizyczny, LX, 3–4, 207–215.

Krzyżewska A., Wereski S., 2011, Fale upałów i mrozów w wybranych stacjach Polski na tle regionów bioklimatycznych (2000–2010), Przegląd Geofizyczny, LVI, 1–2, 99–109.

Kuchcik M., 2006, Defining heat wave – different approaches, Geographia Polonica, 79, 2, 47–63.

Kyselý J., 2002, Temporal fluctuations in heat waves at Prague-Clementinum, the Czech Republic, from 1901–1997, and their relationships to atmospheric circulation, International Journal of Climatology, 22, 33–50.

Kyselý J., Karlová J., Kvĕtoň V., 2000, Heat waves in the South Moravian Region during the period 19611995, Studia Geophysica et Geodaetica, 44, 57–72.

Kyselý J., Pokorna L., Kyncl J., Kriz B, 2009, Excess cardiovascular mortality associated with cold spells in the Czech Republic, BMC Public Health, 9, 19, www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19144206, doi: 10.1186/1471-2458-9-19 (9.11.2014).

Mann M.E., 2002, Little Ice Age, [w:] M.C. MacCracken, J.S. Perry (red.), Encyclopedia of Global Environmental Change., Vol. 1. The Earth system: physical and chemical dimensions of global environmental change,John Wiley & Sons Ltd., Chichester.

Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., Olecki Z., 1973, Stosunki termiczno-wilgotnościowe wybranych zbiorowisk roślinnych w zachodniej części Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Folia Geographica, Series Geographica-Physica, 8, 27–75.

Panfil M., 2005, Ekstrema termiczne w północno-wschodniej Polsce w latach 1951–2000, Woda-Środowisko-Obszary wiejskie, 5, 237–242.

Piotrowicz K., 2005, Ekstremalne warunki termiczne w Krakowie, [w:] E. Bogdanowicz, U. Kossowska-Cezak, J. Szkutnicki (red.), Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne, PTGeof, IMGW, Warszawa, 89–96.

Prior J., Kendon M., 2011, The UK winter of 2009/2010 compared with severe winters of the last 100 years, Weather, 66, 1, 4–10.

Słownik meteorologiczny, red. T. Niedźwiedź, 2003, IMiGW, PTGeof., Seria: Atlasy i Monografie IMGW, Warszawa.

Rebetez M, Dupont O, Giroud M., 2008, An analysis of the July 2006 heatwave extent in Europe compared to the record year of 2003, Theoretical and Applied Climatology,  95, 1–2, 1–7.

Sillmann J., Croci–Maspioli M., 2009, Present and future atmospheric blocking and its impact on European mean and extreme climate, Geophysical Research Letters, 36, 10, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2009GL038259/pdf (18.12.2015).

Tomczyk A.M., 2012, Pogoda upalna w Poznaniu w latach 1980–2011, Słupskie Studia Geograficzne, 6, 155–162.

Twardosz R., Kossowska-Cezak U., 2013, Exceptionally hot summers in Central and Eastern Europe (1951–2010), Theoretical and Applied Climatology, 112, 3–4, 617–628.

Wibig J., Podstaczyńska A., Rzepa M., Piotrowski P., 2009a, Colwaves in Poland – Frequency, Trends and Relationships with Atmospheric Circulation, Geographia Polonica, 82, 1, 47–59.

Wibig J., Podstaczyńska A., Rzepa M., Piotrowski P., 2009b, Heatwaves in Poland – Frequency, Trends and Relationships with Atmospheric Circulation, Geographia Polonica, 82, 1, 33–46.

Woś A., 2010, Klimat Polski w drugiej połowie XX wieku, Wyd. Nauk. UAM, Poznań.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2016, Zeszyt 147, s. 99 - 118

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Ekstrema termiczne w Górach Świętokrzyskich na przełomie XX i XXI wieku

Angielski:

Thermal extremes in the Świętokrzyskie Mts ( central Poland ) at the turn of the 21st century

Autorzy

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii, ul. Świętokrzyska 15, 25-406, Kielce

Publikacja: 17.01.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Krzysztof Jarzyna (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski