Ogólna problematyka badań broni palnej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 10.06.2024
Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, 2024, 1(2)/2024, s. 199 - 228
https://doi.org/10.4467/29567610PIB.24.011.19847Autorzy
Ogólna problematyka badań broni palnej
Broń palna towarzyszy człowiekowi już od wielu stuleci. W okresie jej rozwoju zmieniały się systemy ładowania pocisków i naboi, skład chemiczny ładunków miotających, a także rodzaje, typy oraz modele broni i amunicji. Przełomowym momentem okazało się scalenie pocisku z łuską, co pozwoliło odprowadzić część gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Zastosowując ten wynalazek, skonstruowano broń maszynową.
Broń palna była i nadal będzie wykorzystywana nie tylko do celów ochrony osobistej, ochrony osób i mienia, łowieckich, sportowych, rekonstrukcji historycznych, kolekcjonerskich, pamiątkowych, szkoleniowych (sygnalizacji alarmowej), przedstawionych w art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji przez osoby upoważnione, czy też przez instytucje, których te przepisy nie dotyczą.
Wraz z pojawieniem się broni palnej odnotowano również przestępstwa z jej użyciem. Wówczas, w celu zidentyfikowania sprawcy czynu przestępczego, niezbędnymi okazały się badania broni, balistyki i amunicji. Badania z dziedziny broni palnej i amunicji w okresie późniejszym weszły w skład kryminalistyki. W wyniku niezgodnego z przepisami użycia broni palnej i amunicji, dochodzi do różnego rodzaju tragicznych zdarzeń. Gdy one wystąpią, przeprowadza się oględziny miejsca zdarzenia, ustala się plan dalszych badań. Przestępstwa z użyciem broni palnej wymagają opinii biegłego, który identyfikuje broń, amunicję i ich elementy oraz ślady jej użycia. Biegły sprawdza czy broń nie będzie zagrażała bezpieczeństwu osób, uczestniczących w czynnościach na miejscu zdarzenia i w badaniach. Pobierane są ślady daktyloskopijne z broni i amunicji (aby nie uległy zatarciu). Określa się zasadę jego działania, stan techniczny i dokonuje wstępnej oceny istotnych części pod kątem stwierdzenia, które z nich zostały wykonane fabrycznie lub noszą ślady samodziałowych przeróbek.
Ekspertyza broni palnej wykonywana jest w odpowiedzi na pytania, skierowane do biegłego broni, balistyki i amunicji ze strony organu procesowego. Przeprowadza się identyfikację indywidualną i grupową broni palnej. Badaniom mikroskopowym podlegają ślady, pozostawione przez broń na łusce lub pocisku albo dłoniach potencjalnych sprawców3 jej użycia. Sporządzona ekspertyza – opinia jest przesyłana do organu zlecającego i jest dopuszczana jako dowód w toczącej się sprawie. W Polsce kryminalistyczne badania broni palnej i amunicji, prowadzone są przez laboratoria policyjne, instytuty badawcze i inne, a także przez biegłych sądowych z list sądów okręgowych oraz tych powoływanych ad hok. Jednym z głośnych zabójstw z broni palnej, było zastrzelenie w grudniu 1922 r. prezydenta Gabriela Narutowicza. Z bardziej znanych zamachów, przy użyciu takiej broni, doszło do śmiertelnego zranienia Prezydenta J.F. Kenediego a w ostatnim czasie do postrzelenia premiera Słowacji.
Aguilar J.R. Gunshot detection systems in ccivilian law enforcement, „Journal of The Audio Engineering Society” 2015.
Babinski A., Pojęcie i klasyfikacja broni, „Przegląd Policyjny” 2004.
Babiński A., Róg M., Konsekwencje ratyfikacji Europejskiej konwencji o kontroli nabywania i posiadania broni palnej przez osoby fizyczne, „Przegląd Policyjny” 2005/4
Bukowiecka, D., Wojciechowski, M. (red.) Badanie prędkości pocisków o niskiej energii. Szczytno (2015).: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji.
Baranowski H., Broń i balistyka myśliwska, Warszawa 1994.
Brywczyński W., Kolekcjoner czy przestępca – w trosce o prawidłową interpretację pojęcia „broń palna”, t. XII, red. E. Gruza, T. Tomaszewski, M. Goc, Warszawa 2008.
Chang K.H., Jayaprakash P.T., Yew C.H., Ab-dullah A.F.L., Gunshot residue analysis and itsevidential values: a review, „Australian Journal of Forensic Sciences” 2013/45(1).
Ciepliński A., Woźniak R.,: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo „WIS”, 1994, s. 137. ISBN 83-86028-01-7.
Erenfeicht L., Craig Ph., Broń strzelecka XX wieku, Warszawa 1995.
Friedrich A., Broń palna jako narzędzie popełnienia przestępstwa [w:] Prawo. Kryminalistyka. Policja. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Bronisławowi Młodziejowskiemu, red. J. Kasprzak, J. Bryk, Szczytno 2008.
Filewicz A., Rybicki P., Rosiak J., Siedem „złotych pytań” z perspektywy laboratoryjnej – na przykładzie kryminalistycznych badań broni palnej [w:] A. Bulsiewicz, A. Marek, V. Kwiatkowska-Darul (red.), Doctrina multiplexveritas una. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Mariuszowi Kulickiemu, Toruń 2004.
Filewicz A., Rybicki P., Problematyka badania GSR przy strzałach samobójczych z krótkiej broni palnej, „Problemy Kryminalistyki” 1999/226.
Gacek J, Maciejczyk R. Przyjemski W., Badania mechanicznych skutków strzału z broni palnej, WAT, Warszawa (2008).
Gruza E., Tomaszewski T. Warszawa 2005; Kerkhoff W., Stoel R.D., Mattijssen E.J.A.T., Hermsen R., The likelihood ratio approach in cartridge case and bullet comparison, „AFTE Journal” 2013/45(3).
Gaensslen R.E., Howard A.Haris, Henry C. Lee FORENSIC SCIENCE&Criminalistic, New York, NY, 10020.
Hartink A.E., Encyklopedia myśliwskiej broni palnej, przekład M. Mietelski, Bielsko-Biała 2004.
Hołyst B., Kryminalistyka, Warszawa 2023.
Hogg I.V., Karabiny wyborowe, przekład R. Woźniak, P. Kupidura, Warszawa 1999.
James E. Girard, Criminalistics Forensic Science, Crime, and Terrorism, (Fifth Edition), Burlington, MA 01803.
Jancewicz R., Niewiński L.A., Broń palna jako środek do popełnienia przestępstw w przepisach kodeksu karnego z 1997 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2005/3.
Jancewicz R., Niewiński L.A., Broń palna jako środek do popełnienia przestępstw w przepisach kodeksu karnego z 1997 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2005/3.
Kochański, S. Cudowne dziewiątki. Warszawa (1999).: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Kochański S., Automatyczna broń strzelecka, Warszawa 1991.
Kasprzak J., O możliwościach rozpoznawania broni raz jeszcze, „Problemy Kryminalistyki” 1994/204.
Kasprzak J., Ślady użycia broni palnej [w:] Ślady kryminalistyczne. Ujawnianie, zabezpieczanie, wykorzystywanie, red. M. Goc, J. Moszczyński, Warszawa 2007; Kasprzak J., Zagadnienia związane z pojęciem broni palnej w świetle nowych regulacji prawnych i orzecznictwa, „Problemy Współczesnej Kryminalistyki”, t. IX, red.
Kędzierski W., Kryminalistyczna problematyka broni strzeleckiej [w:] Technika kryminalistyczna, t. 2, red. Kędzierska G., Szczytno 2006.
Kulicki, M. Kryminalistyczne problemy użycia broni palnej. Poznań,1972, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Oddział w Poznaniu.
Kędzierska G. i inni TECHNIKA KRYMINALISTYCZNA, Wyd. WSPol. W Szczytnie 2006 r.
Kulicki M., Stępka L., Ekspertyza broni strzeleckiej [w:] Ekspertyza sądowa. Zagadnienia wybrane, red. J. Wójcikiewicz, Warszawa 2007.
Kuliczkowski, M. Kilka uwag o wykorzystaniu odczynnika Griessa w badaniach bronioznawczych. Problemy Kryminalistyki, 2021. 309.
Kustanowicz S., Badania broni palnej. Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Kryminalistyki(1959) Komendy Głównej MO.
Kędzierska G. i inni TECHNIKA KRYMINALISTYCZNA, Wyd. WSPol. W Szczytnie 2006 r.
Lisicyn A.F., Litwin P., Broń gazowa czy palna?, „Problemy Kryminalistyki” 1994/203.
McClarin D.S., Adding an Objective Component to Routine Casework: Use of Confocal Microscopyfor the Analysis of9mm Caliber Bullets, „AFTE Journal” 2015/47(3).
Pączkowski, Z. Balistyka zewnętrzna. Warszawa, 1950, Główny Instytut Mechaniki.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/555 z dnia 24 marca 2021 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (tekst jednolity), Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 115, 6 kwietnia 2021 r.
Dyrektywa Wykonawcza Komisji (UE) 2019/69 z dnia 16 stycznia 2019 r. ustanawiająca specyfikacje techniczne dotyczące broni alarmowej i sygnałowej zgodnie z dyrektywą Rady 91/477/EWG w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 15, 17 stycznia 2019.
Naboje do broni strzeleckiej 9 x 19 mm nabój (9 mm NATO). Procedury badawcze. Norma obronna NO-13-A510 zatwierdzona przez Ministra Obrony Narodowej decyzją Nr 232/MON z dnia 25 maja 2007 r.
Pomiar prędkości pocisków. Norma obronna NO-13-A230 zatwierdzona przez Ministra Obrony Narodowej decyzją Nr 99/MON z dn. 13 kwietnia 2005 r.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) Nr 58/2012 z dnia 14 marca 2012 r. wdrażające art. 10 Protokołu Narodów Zjednoczonych przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i obrotowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (protokół NZ w sprawie broni palnej), oraz ustanawiające zezwolenia na wywóz i środki dotyczące przywozu i tranzytu dla broni palnej, jej części i komponentów oraz amunicji, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 94/1, 30 marca 2012 r.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. 1997 Nr 89,
Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, Dz.U. z 2024 r. poz. 485 (z późn. zm.) ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 91/477/EWG z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni (Dz. Urz. WE L 256 z 13.09.1991). Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie – z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej – dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – wydanie specjalne.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, Dz.U. 2019, poz. 1214.
Zarządzenie NR 10 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie sposobu postępowania z materiałem badawczym oraz trybu tworzenia i sposobu prowadzenia zbiorów kryminalistycznych w laboratoriach kryminalistycznych Policji, Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Policji, Warszawa, dnia 8 maja 2015 r., poz. 30.
Informacje: Prawo i Bezpieczeństwo – Law & Security, 2024, 1(2)/2024, s. 199 - 228
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Menedżerska Akademia Nauk Stosowanych w Warszawie
Publikacja: 10.06.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-SA
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski