Geneza i losy serbskich idei anarchistycznych przed i po 1918 roku
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEGeneza i losy serbskich idei anarchistycznych przed i po 1918 roku
Data publikacji: 21.12.2020
Kultura Słowian, 2020, Tom XVI, s. 241 - 256
https://doi.org/10.4467/25439561KSR.20.012.13301Autorzy
Geneza i losy serbskich idei anarchistycznych przed i po 1918 roku
W referacie omawia się uwarunkowania społeczno-historyczne oraz synkretyczne źródła ideowe serbskiej myśli anarchistycznej (od lat sześćdziesiątych XIX w.), a także jej ewolucję i stopniowe zanikanie w XX w. Wskazuje się zwłaszcza na takie czynniki specyficzne jak związki z lokalnym odłamem narodnictwa, agrarystycznym egalitaryzmem i krytyką instytucji monarchistycznego państwa czy syndykalizmem, po czym śledzi przewartościowania tych poglądów (zwłaszcza antyetatyzmu) w warunkach budowania nowego państwa jugosłowiańskiego po 1918 r. i później. Przedstawione przykłady potwierdzają tezę iż po początkowej popularności haseł anarchistycznych (Mita Cenić czy Krsta Cicvarić) w powersalskiej Jugosławii ideologia ta została rozbrojona (poza fenomenem Rodoljuba Čolakovicia) i wchłonięta przez scentralizowany ruch komunistyczny.
Baszkiewicz J., Nowy człowiek, nowy naród, nowy świat: mitologia i rzeczywistość rewolucji francuskiej [New Man, New Nation, New World: The French Revolution in Myth and Reality], Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993, 430 pp.
Bikar F., Uloga Ervina Szabóa u radničkom pokretu Mađara i nemađarskih naroda Ugarske od 1900 do 1918 [The Role of Ervin Szabó in the Workers’ Movement of Hungarian and non-Hungarian Nations from 1900 to 1918], „Zbornik Historijskog instituta JAZU” 1963, vol. 5, pp. 223-346.
Bogdanović M., Srpski radnički pokret 1903-1914: naličje legende [The Serbian Workers’ Movement 1903-1904: Another Side of the Legend], Zagreb, Globus, 1989, 368 pp.
Cekić N., Država između anarhije i utopije [The State Between Anarchy and Utopia], Beograd, Službeni glasnik, 2007, 229 pp.
Cenić D.M., Izabrani spisi [Selected Works], vol. 1-2, L. Perović (Ed.), Beograd, Rad, 1988, 347+346 pp.
Čubrilović V., Istorija političke misli u Srbiji XIX veka [History of Political Thought in 19th Century Serbia], Beograd, Prosveta, 1958, 430 pp.
Despotović Lj., Srpska politička moderna. Srbija u procesima političke modernizacije 19. veka [Serbian Political Modernity. Serbia in the Processes of 19th Century Modernization], Novi Sad, Stilos, 2003, 278 pp.
Frolov V., Vidovdan 2019 i Versajski sporazum [Vidovdan 2019 and the Treaty of Versailles], https://www.koreni.rs/vidovdan-2019-i-versajski-sporazum [accessed: 04.11.2019].
Górski R. (ed.), Anarchosyndykalizm. Strajki. Powstania. Rewolucje. 1892–1990 [Anarcho-syndicalism. Strikes. Revolts. Revolutions. 1892-1990], Poznań – Kraków, Inicjatywa Pracownicza, 2006, 227 pp.
Grinberg D., Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej 1870-1914 [The Anarchist Movement in Western Europe 1870-1914], Warszawa, PWN, 1994, 365 pp.
Hasanagić E. (ed.), Sindikalni pokret u Srbiji (1903-1919) [The Syndicalist Movement in Serbia (1903-1919)], Beograd, Rad, 1958, 621 pp.
Kardelj E., Pravci razvoja političkog sistema socijalističkog samoupravljanja [The Trends of Development of the Political System of Socialist Self-management]. Beograd, Komunist, 1977, 222 pp.
Knežević R., Direktaši: revolucionarno-sindikalistička struja unutar Srpske socijaldemokratske partije 1906-1912 [Direktaši: the Revolutionary Syndicalism Trend Inside the Serbian Social Democratic Party 1906-1912], ”Tokovi Istorije”, 2014, vol. 2, pp. 55-82.
Kropotkin P., Anarhizam i moral [Anarchism and Morality], Transl. Z. Đinđić, J. Široka, Beograd, Prosveta, 1984, 271 pp.
Laskowski P., Szkice z dziejów anarchizmu [Sketches about History of Anarchism]. Warszawa, Muza, 2007, 571 pp.
Mirić S., Hronologija radničkog pokreta u Srbiji, knj. 2 – 1919-1941 [Chronology of the Workers’ Movement in Serbia, vol. 2], Beograd, Nolit, 1969, 396 pp.
Mladenović I., Timotijević M. (eds.) Sloboda, jednakost, solidarnost. Izazovi i perspektive savremene levice u Srbiji [Freedom, Equality, Solidarity and Internationalism: Challenges and Perspectives of the Modern Left Wing Parties in Serbia], Beograd, Friedrich Ebert Stiftung, 2008, 392 pp.
Perović L., Između anarhije i autokratije. Srpsko društvo na prelazima vekova (XIXXXI) [Between Anarchy and Autocracy. Serbian Society at the Turn of Centuries (XIX-XXI)], Beograd, Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji, 2006, 435 pp.
Protić M., Dimitrije Tucović i anarhosindikalisti u srpskom radničkom pokretu [Dimitrije Tucović and the Anarcho-syndicalists in the Serbian Workers’ Movement], ”Književnost” 1958, vol. 2, pp. 137-153.
Rydzewski W, Powrót Bakunina: szkice o „rosyjskiej idei” i mitach lewicy [Return of Bakunin: Sketches About the „Russian Idea” and the Left Party Myths], Kraków, BUS, 1993, 168 pp.
Šljukić S., Janković D., Selo u sociološkom ogledalu [The Rural in the Sociological Mirror], Novi Sad, Mediterran Publishing, 2015, 329 pp.
Walicki A. (ed.), Filozofia społeczna narodnictwa rosyjskiego: wybór pism [The Russian Narodnichestvo Social Philosophy: Selected Writings], vol. 1, Warszawa, Książka i Wiedza, 1965, 311 pp.
Informacje: Kultura Słowian, 2020, s. 241 - 256
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Geneza i losy serbskich idei anarchistycznych przed i po 1918 roku
The Origin and the Fate of Serbian Anarchistic Ideas Before and After 1918
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
Publikacja: 21.12.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1104
Liczba pobrań: 758