%0 Journal Article
%T Geneza i losy serbskich idei anarchistycznych przed i po 1918 roku
%A Miodyński, Lech
%J Kultura Słowian
%V 2020
%R 10.4467/25439561KSR.20.012.13301
%N Tom XVI
%P 241-256
%K Serbia, Jugosławia, Traktat Wersalski, anarchizm, idea państwowa
%@ 2451-4985
%D 2020
%U https://ejournals.eu/czasopismo/kultura-slowian/artykul/geneza-i-losy-serbskich-idei-anarchistycznych-przed-i-po-1918-roku
%X W referacie omawia się uwarunkowania społeczno-historyczne oraz synkretyczne źródła ideowe serbskiej myśli anarchistycznej (od lat sześćdziesiątych XIX w.), a także jej ewolucję i stopniowe zanikanie w XX w. Wskazuje się zwłaszcza na takie czynniki specyficzne jak związki z lokalnym odłamem narodnictwa, agrarystycznym egalitaryzmem i krytyką instytucji monarchistycznego państwa czy syndykalizmem, po czym śledzi przewartościowania tych poglądów (zwłaszcza antyetatyzmu) w warunkach budowania nowego państwa jugosłowiańskiego po 1918 r. i później. Przedstawione przykłady potwierdzają tezę iż po początkowej popularności haseł anarchistycznych (Mita Cenić czy Krsta Cicvarić) w powersalskiej Jugosławii ideologia ta została rozbrojona (poza fenomenem Rodoljuba Čolakovicia) i wchłonięta przez scentralizowany ruch komunistyczny.