Początki prawa karnego skarbowego – model pruski i jego przemiany w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim do lat sześćdziesiątych XIX w.
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 14.11.2014
Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 7 (2014), Tom 7, Zeszyt 2, s. 245 - 262
https://doi.org/10.4467/20844131KS.14.018.2259Autorzy
Początki prawa karnego skarbowego – model pruski i jego przemiany w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim do lat sześćdziesiątych XIX w.
In modern times the subject of penal fiscal law, similarly as that of penal military law, holds a special status within the broadly understood branch of penal law. The beginnings of penal fiscal law are associated with the history of penal administrative law. The institution of the police in Europe took over the majority of the tasks concerning security and public order. The same system was also introduced in Prussia in the 18th century. The Prussian police dealt with the so called “police offences”, to which there also belonged fiscal offences, often referred to as “contraventions”. They were defined in the Prussian Landrecht (general code of law), as well as in specific provisions. Altogether, they made up a system of penal and administrative offences. Besides the French (judicial) and Austrian (judicial-administrative) model, there also arose a Prussian penal-administrative system which had an intermediary character; in the latter system, the above types of offences were handed over to the competence of administration with the option of vindicating one’s rights in a suitable court of law. In the 18th c. Prussia, the penal-fiscal offences belonged to the competence of Kammerjustiz which applied a court procedure. The Warsaw Duchy had standardized the penal fiscal law by adopting the Prussian model – penal and fiscal offences were left to the competence of administrative institutions, with the option of making an appeal in court. At the same time, substantive law, based on Prussian legislation, was applied. On the territory of the Kingdom of Poland, administration had been reorganized, leaving the penal fiscal cases in the hands of the administration. However, in everyday practice the right to vindicate one’s rights in a court of law had been retained. The system had been altered in 1824 in consequence of which court proceedings in courts of second instance had been done away with and some cases had been referred to the so called administrative penal courts. This model operated until 1867, though it was modified a number of times, for instance in connection with the abolition of customs borders with Russia in 1850. Substantive law was based on the legislative system of the Warsaw Duchy of 1809; the latter had been supplemented by special provisions. The defeat of the January uprising had led to the introduction of Russian regulations on the territory of the Kingdom of Poland
Archiwum Państwowe w Lublinie, zespoły „Komisja Województwa Lubelskiego” i „Rząd Gubernialny Lubelski”, sygn. 10–37.
Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego, t. I.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. II.
Materiały do dziejów Komisji Rządzącej z r. 1807, t. I, wyd. M. Rostworowski, Kraków 1918.
Powszechne prawo kryminalne dla państw pruskich, cz. II, tłum. I. Stawiarski, Warszawa 1813.
Przepisy odnoszące się do czynności rządów gubernialnych i naczelników powiatowych. Wydział Skarbu, cz. II, Warszawa 1866.
Apel E., Die Entwicklung des Rechtsschutzes in der preuβischen Verwaltung, Marburg 1961.
Duniewska Z., [w:] System prawa administracyjnego, t. 1: Instytucje prawa administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2009.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2007.
Grzybowski K., Historia państwa i prawa Polski, t. IV, Warszawa 1982.
HeylmanA., O sądownictwie w Królestwie Polskim, Warszawa 1834.
Heylman A., Historia organizacji sądownictwa w Królestwie Polskim, t. I, Warszawa 1861.
Klementowski M., Powszechna historia ustroju, Warszawa 2012.
Konarska-Wrzosek V., Oczkowski T., Skorupska J., Prawo i postępowanie karne skarbowe, Warszawa 2010.
MarekA., Prawo wykroczeń (materialne i procesowe), Warszawa 2008.
MarekA., Prawo karne, Warszawa 2009.
PasekA., O początkach prawa karnego skarbowego w Drugiej Rzeczypospolitej[w:] Podstawy materialne państwa. Zagadnienia prawno-historyczne, red. D. Bogacza, M. Tkaczuk, Szczecin 2006.
Rüfner W., Verwaltungsrechtsschutz in Preußen von 1749 bis 1842, Bonn 1962.
Sellmann M., Der Weg zur neuzeitlichen Verwaltungsgerichtsbarkeit- ihre Vorstufen und dogmatischen Grundlagen [w:] Staatsbürger und Staatsgewalt, Verwaltungsrecht und Verwaltungsgerichtsbarkeit in Geschichte und Gegenwart, Bd. 1, hrsg. von H.R. Külz, Naumann R., Karlsruhe 1963.
Smyk G., Administracja publiczna Królestwa Polskiego w latach 1864–1915, Lublin 2011.
Sobociński W., Historia ustroju i prawa Księstwa Warszawskiego, Toruń 1964.
Szwarc W., Zarys ewolucji i pojęcia policji w monarchii pruskiej w XVIII i XIX w. [w:] Wybrane problemy teorii i praktyki państwa i prawa, red. H. Groszyk, L. Dubel, Lublin 1986.
Szwarc W., Model pruskiego sądownictwa administracyjnego w drugiej połowie XIX wieku na tle historycznym, „Annales Universitatis ariae Curie-Skłodowska” 1988, sec. G, vol. 35.
Świda W., Prawo karne, Warszawa 1989.
Tekely W.P., Skład Sądzący Rady Stanu Królestwa Polskiego jako najwyższy organ rozstrzygający sprawy celne (1861–1867), „Annales UMCS”, sec. G, 1988, vol. 35.
Tekely W.P., Rozmieszczenie komór celnych w Królestwie Polskim po zniesieniu granicy celnej pomiędzy Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosyjskim [w:] Z historii państwa, prawa, miast i Polonii, red. J. Ciągwa, T. Opas, Rzeszów 1998.
Tekely W.P., Zniesienie granicy celnej pomiędzy Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosyjskim – skutki dla Skarbu Królestwa (zarys problematyki) [w:] Podstawy materialne państwa. Zagadnienia prawno-historyczne, red. D. Bogacza, M. Tkaczuk, Szczecin 2006.
Witkowski W., Sądownictwo administracyjne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 1807–1867, Warszawa 1984.
Witkowski W., Aleksander This i Jan Kanty Wołowski, wybitni prawnicy Królestwa Polskiego, Lublin 2001.
Witkowski W., Nowożytna skarbowość na ziemiach polskich w latach 1764–1918 [w:] System prawa finansowego, t. I: Teoria i nauka prawa finansowego, red. C. Kosikowski, Warszawa 2010.
Informacje: Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, Tom 7 (2014), Tom 7, Zeszyt 2, s. 245 - 262
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
Publikacja: 14.11.2014
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 3444
Liczba pobrań: 1284