Szymon Rabinowicz – odnaleziony

Anna Lebet-Minakowska

Szymon Rabinowicz – odnaleziony

Data publikacji: 2021

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2018, XXIV, s. 79 - 97

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.18.002.14389

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Szymon Rabinowicz – odnaleziony

Abstrakt

Muzeum Narodowe w Krakowie w latach 1935–1939 rozpoczęło kolekcjonowanie rzemiosła żydowskiego w celu utworzenia „działu judaików”. W antykwariatach i u osób prywatnych kupowano wycofane z kultu i użycia judaika reprezentujące wszystkie dziedziny życia. Znaczna ich część trafiła do zbiorów muzealnych zakupiona za pośrednictwem mieszkającego w Krakowie-Podgórzu Szymona Rabinowicza, handlarza starzyzną. Choć przyczynił się do zakupu do Muzeum Narodowego w Krakowie wielu cennych obiektów, pozostawał osobą anonimową, skąd pochodził, gdzie mieszkał, czym się zajmował, kiedy i gdzie zmarł. Wśród pracowników muzeum mnożyły się hipotezy. Po wielu latach archiwalnych poszukiwań udało się ustalić, że pochodził z miejscowości Frysztak koło Strzyżowa, urodził się 16 grudnia 1895 r. Do Podgórza przybył w 1914 r. (lub 1917) i tu osiadł na stałe. W latach 1914–1917 służył w armii austriackiej na froncie rosyjskim, zginął w krakowskim getcie lub transporcie z obozu w Płaszowie do Treblinki w 1942 r. Zawodowo zajmował się handlem starzyzną.

In 1935, the National Museum in Krakow began collecting Jewish handicraft with the aim of establishing the “Judaica department”. Until WWII (1939), numerous objects were purchased with the help of antique shops and private individuals. One of the main sources (or even the most important) was Szymon Rabinowicz, a Jewish antique dealer. Surprisingly, although his work was very important for the preservation of Jewish culture, very little was known about him – he was virtually anonymous. Even worse: many legends about him that were spread among old curators of the Museum turned out to be completely untrue. It was only about 75 years after his death that it became possible to reconstruct his life. Now we know that he was born in Frysztak (near Strzyżów, Poland) on 16 December 1895. He arrived in Podgórze in 1914 or 1917 and settled there. During WWI (1914–1917), he served in the Austro-Hungarian army on the Russian front, but was killed by the Germans either in the Krakow Ghetto or during the transport from KL Plaszow to the Death Camp in Treblinka, in 1942.

Słowa kluczowe

kolekcjonerstwo, judaika, Muzeum Narodowe w Krakowie, Szymon Rabinowicz, getto, II wojna światowa

collectability, Judaica, National Museum in Krakow, Szymon Rabinowicz, ghetto, World War II

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źródła rękopiśmienne

Archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie, Korespondencja Feliksa Kopery, sygn. XLIX/115.

Archiwum Muzeum Narodowego w Krakowie, Rachunki, sygn. XLIX/89, XLIX/93, XLIX/95, XLIX/97, XLIX/105, XLIX/109, LII/29, LII/305, LII/311, LII/331, L II/335, LII/341, LII/343, LII/345, LII/357, LII/359. Zbiory i zakupy 1935, sygn. L/189c.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta Miasta Krakowa, sygn. 29/33/5.6.4/SMKr 450, s. 433; sygn. 29/33/5.6.4/SMKr 537, s. 417, 419, 429, 443; sygn. 29/33/5.6.6/SMKr 772, poz. 1451-1457, 1459

Akta poniemieckie, Dane osobowe Żydów ze zdjęciami w układzie wg numerów Kennkart (numery: 8689–8900), sygn. 29/1576/28, poz. 8860, 8863, 8864, 8866.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Spis ludności miasta Krakowa z r. 1921, sygn. 29/91/14, s. 462, poz. 6704, 6705.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Urząd Zdrowia w Krakowie, Księga urodzin Chrześcijan i Izraelitów z 1936 r., t. 1, sygn. 29/83/8/412, poz. 3511.

Centralna Biblioteka Judaistyczna ŻIH w Warszawie, Ankiety personalne osób skierowanych do wysiedlenia z Krakowa, sygn. 218/34/176/61.

Opracowania

Grądzka-Rejak Martyna: Nikt nie wierzy w pełną zagładę. Akcja „Reinhard” w okupowanym Krakowie. „Biuletyn IPN” 2017, nr 6 (139), s. 21–31.

Kravtsov Sergey, Levin Vladimir: Synagogues in Ukraine, t. 1–2. Jerusalem: The Center for Jewish Art, The Hebrew University of Jerusalem, and the Zalman Shazar Center, 2017.

Księga Pamięci. Transporty Polaków do KL Auschwitz z Krakowa i innych miejscowości Polski południowej 1940–1944, t. 1–4. Red. Franciszek Piper, Irena Strzelecka. Kraków: Muzeum i Towarzystwo Opieki nad Oświęcimiem, 2002.

Lebet-Minakowska Anna: Katalog judaików. Cz. 1: Tkaniny. Kraków: Narodowe Centrum Kultury, 2008.

Lebet-Minakowska Anna: Parochet – dar „Pobożnej Pani Sary” – jako przykład przekazu symbolicznego. W: Żydzi Wschodniej Polski. Seria 5. W kręgu judaizmu. Red. Jarosław Ławski i Iwona E. Rusek. Białystok: Wydawnictwo Prymat, Mariusz Śliwowski, 2017, s. 165–199.

Musioł Teodor: Dachau 1933–1945. Opole: Śląsk, 1971.

Piechotkowie Maria i Kazimierz: Bramy nieba. Bożnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Warszawa: Krupski i S-ka, 1999.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 9. Red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski. Warszawa: nakładem Władysława Walewskiego, 1888.

Supranowicz Elżbieta: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Polska Akademia Nauk, 1995.

Wydawnictwa elektroniczne

Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, Informacja o więźniach, http://auschwitz.org/muzeum/informacja-o-wiezniach/ (odczyt: 02.11.2018).

Smajdor Michał, Wykaz zmian nazw alei, mostów, osiedli, parków, placów, rond i ulic w Krakowie, http://www.kmk.krakow.pl/artykul_nazwy_ulic.html (odczyt: 02.11.2018).

Yad Vashem the World Holocaust Remembrance Center, The Central Database of Shoah Victims’ Names, https://yvng.yadvashem.org/nameDetails.html?language=en&itemId=...& ind=1 [w miejsce kropek podać należy wartość itemId podaną w tekście; w artykule wykorzystano rekordy o itemId: 418075, 513568, 513659, 514555, 741217,870026, 8749991, 8750025, 10407719, 10407917, 10408038, 10408056, 10408088, 10408124, 10408146] (odczyt: 02.11.2018).

Informacje

Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2018, XXIV, s. 79 - 97

DOI: https://doi.org/10.4467/12332135KRA.18.002.14389

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Szymon Rabinowicz – odnaleziony

Angielski:

Szymon Rabinowicz – rediscovered

Autorzy

Anna Lebet-Minakowska

Muzeum Książąt Czartoryskich, Kraków

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Anna Lebet-Minakowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 360

Liczba pobrań: 609

<p> Szymon Rabinowicz – odnaleziony</p>

Pobierz xml