FAQ

Znajdź to, czego się (nie)spodziewasz. Pisanie/czytanie dzienników jako poszukiwanie

Data publikacji: 2021

Konteksty Kultury, 2021, Tom 18 zeszyt 1, s. 81 - 93

https://doi.org/10.4467/23531991KK.21.006.13536

Autorzy

Anna Pekaniec
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0001-7516-1413 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Znajdź to, czego się (nie)spodziewasz. Pisanie/czytanie dzienników jako poszukiwanie

Abstrakt

Niniejszy szkic skoncentrowany jest na kilku ważnych kwestiach związanych z pisaniem/czytaniem dzienników. Dzienniki traktowane jako codzienna praktyka życiowa, oparta na obligatoryjnej narratywizacji doświadczenia (za Hannah Arendt), zostają tu umieszczone w horyzoncie etycznym wyznaczanym przez idee filozoficzne Paula Ricoeura, Charlesa Taylora oraz propozycje lekturowe Davida Parkera. Teza tego ostatniego o immanentnej etyczności gestu diarysty zostaje skonfrontowana z teoriami autobiograficznymi Philippe’a Lejeune’a, Małgorzaty Czermińskiej i Magdaleny Marszałek. Dodatkowo rozważania zostają uzupełnione o niezbędny komponent genderowy. Narracyjność w diarystyce staje się również punktem wyjścia do zmiany optyki postrzegania dzienników – od hermeneutycznej po konstrukcjonistyczną, odbijające się także na kształcie podmiotu dziennikowych notatek.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Anderson L., Autobiography, London–New York 2011.

Arendt H., Kondycja ludzka, tłum. A. Łagodzka, Warszawa 2000.

Bielik-Robson A., Wstęp. My, romantycy – źródła romantycznego modernizmu Charlesa Taylora [w:] Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc i inni, oprac. T. Gadacz, wstęp A. Bielik-Robson, Warszawa 2001.

Certeau M. de, Wynaleźćcodzienność. Sztuki działania, tłum. K. Thiel-Jańczuk, Kraków 2008.

Czermińska M., Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie, wyzwanie, Kraków 2000.

Drwięga M., Paul Ricoeur daje do myślenia, Bydgoszcz 1998.

Gilmore L., Autobiographics. A Feminist Theory of Womens Self-Representation, Ithaca–London 1994.

Konstruktywizm w badaniach literackich. Antologia, red. E. Kuźma, A. Skrendo, J. Madejski, Kraków 2006.

Kowalska-Leder J., Doświadczenie Zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego, Wrocław 2009.

Lejeune P., Dziewczęce „ja”. (O dziennikach panien z XIX wieku) [w:] tegoż, Drogi zeszycie…”, „drogi ekranie…”. O dziennikach osobistych, tłum. A. Karpowicz, M. i P. Rodakowie, wybór, wstęp i oprac. P. Rodak, Warszawa 2010.

Lejeune P., Napisać swoje życie. Droga od paktu autobiograficznego do dziedzictwa autobiograficznego, tłum. A. Słowik, M. Sakwerda, Wrocław 2017.

Lejeune P., Rodak M., Laboratorium badacza. Rozmowa z Philippem Lejeune’em, „Teksty Drugie” 2018, nr 6.

Leociak J., Tekst wobec Zagłady. O relacjach z getta warszawskiego, Wrocław 1997.

Lubowicka G., Sumienie jako poświadczenie. Idea podmiotowości w filozofii Paula Ricoeura, Wrocław 2000.

Marcus L., Auto/biographical Discourses: Criticism, Theory, Practice, Manchester 1994.

Marszałek M., Życie i papier”. Autobiograficzny projekt Zofii Nałkowskiej „Dzienniki” 1899–1955, wstęp G. Ritz, Kraków 2004.

Mitosek Z., Hermeneuta i autobiografia, „Teksty Drugie” 2002, nr 2.

Nadana-Sokołowska K., Problem religii w polskich dziennikach intymnych: Stanisław Brzozowski, Karol Ludwik Koniński, Henryk Elzenberg, Warszawa 2012.

Nałkowska Z., Dzienniki, t. 5: 1939–1944, oprac., wstęp i koment. H. Kirchner, Warszawa 1996.

Parker D., Narracja autobiograficzna i języki dobra, tłum. A. Skucińska, „Konteksty Kultury” 2021, t. 18, z. 1.

Ricoeur P., Czas i opowieść, t. 3: Czas opowiedziany, tłum. U. Zbrzeźniak, Kraków 2008.

Ricoeur P., O sobie samym jako innym, tłum. B. Chełstowski, oprac. i wstęp M. Kowalska, Warszawa 2005.

Ricoeur P., Osoba: struktura etyczna i moralna, tłum. J. Fenrychowa [w:] Zawierzyć człowiekowi. Księdzu Jozefowi Tischnerowi na sześćdziesiąte urodziny, Kraków 1991.

Rodak P., Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Herling-Grudziński), Warszawa 2011.

Rodak P., Prawda w dzienniku pisarza [w:] Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Herling-Grudziński), Warszawa 2011.

Rosner K., Narracja, tożsamość i czas, Kraków 2003.

Smith S., Watson J., Reading Autobiography: A Guide for Interpreting Life Narratives, Minneapolis 2001.

Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc i inni, oprac. T. Gadacz, wstęp A. Bielik-Robson, Warszawa 2001.

Tischner Ł., Perspektywa etyczna w badaniach nad literaturąi religią. Redukcja czy konieczne dopełnienie? [w:] Literatura a religia – wyzwania epoki świeckiej, t. 1: Teorie i metody, red. Ł. Tischner, Ł. Garbol, Kraków 2020.

Ubertowska A., Holokaust. Auto(tanato)grafiach, Warszawa 2014.

Wichrowska E., Twoja śmierć. Początki dziennika intymnego w Polsce na przełomie XVIII i XIX wieku, Warszawa 2012.

Wołk M., Opowiadanie i narracja w prozie pierwszoosobowej [w:] Praktyki opowiadania, red. B. Owczarek, Z. Mitosek, W. Grajewski, Kraków 2001.

Wyka M., Niecierpliwość krytyki. Recenzje i szkice z lat 1961–2005, Kraków 2006.

Zaworska H., Szczerość aż do bólu. O dziennikach i listach, Warszawa 1998.

Zimand R., Diarysta Stefan Ż., Wrocław 1990.

Informacje

Informacje: Konteksty Kultury, 2021, Tom 18 zeszyt 1, s. 81 - 93

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Znajdź to, czego się (nie)spodziewasz. Pisanie/czytanie dzienników jako poszukiwanie

Angielski:

Discover the (Un)Expected: Writing/Reading Journals as an Act of Exploration

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7516-1413

Anna Pekaniec
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0001-7516-1413 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Anna Pekaniec (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski