FAQ

Topika w muzyce – definicje, historia, znaczenie

Data publikacji: 30.12.2020

Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ, 2020, Numer 47 (4/2020), s. 5 - 26

https://doi.org/10.4467/23537094KMMUJ.20.016.13202

Autorzy

Michał S. Sołtysik
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0002-9268-3245 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Topika w muzyce – definicje, historia, znaczenie

Abstrakt

Topics in music – definitions, history, meaning

The aim of the article is to present the concept of topics in music, which was associated with the presentation of this term in the history of culture and literature. Due to the broader context, it will be possible to present this Greek term more fully in musicology and in relation to the interpretation of selected examples of musical works. The study consists of three complementary parts. The first introduces to the genesis of the concept, which originates from ancient rhetoric and has been described, among others by Aristotle, Cicero or Boethius. The second part of the article is the presentation of the topic in the context of the analyzes of Ernst Robert Curtius, Janina Abramowska and Jacek Jadacki in the field of literary studies. The last and most extensive part of this text is devoted to showing topics in musicology on the example of several authors. The papers on topic theory will be highlighted, which since the 1980s has been mainly developed by researchers from Anglo-Saxon countries.

Bibliografia

Opracowania
 
Abramowska J., Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich, „Pamiętnik literacki” 1982, nr 73, s. 3–23.
 
Agawu K., Music as Discourse: Semiotic Adventures in Romantic Music, Oxford UP, New York 2009.
 
Agawu K., Playing with Signs: A Semiotic Interpretation of Classic Music, Princeton UP, Princeton 1991.
 
Almén B., Narrative and Topic, „Indiana Theory Review” 2004, nr 25, s. 1–38.
 
Almén B., Narrative Archetypes: A Critique, Theory, and Method of Narrative Analysis, „Journal of Music Theory” 2003, nr 1, s. 1–39.
 
Baroni M., The Sense of Music: Raymond Monelle’s Legacy, w: Proceedings of the International Conference on Music Semiotics: In memory of Raymond Monelle, red. N. Panos i in., University of Edinburgh, Edinburgh 2013.
 
Bartlett P., Triads and Topos Theory, Department of Mathematics, The University of Chicago, 2007, s. 1–26, http://www.math.uchicago.edu/~may/VIGRE/VIGRE2007/REUPapers/FINALFULL/Bartlett.pdf [dostęp: 09.12.2020].
 
Bobilewicz-Bryś G., Aleksander Skriabin w myśli estetycznej i twórczości symbolistów rosyjskich, „Slavia Orientalis” 1993, nr 1, s. 29–42.
 
Brook T., Ascending Music: Meaning and Expression in the Chamber Music of Brian Cherney, „Intersections” 2017, nr 1, s. 83–98.
 
Caplin W.E., On the Relation of Musical Topoi to Formal Function, „Eighteenth-Century Music” 2005, nr 1, s. 113–124.
 
Curtius E.R., Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. . Borowski, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 1997.
 
Curtius E.R., Topika, tłum. K. Krzemieniowa, „Pamiętnik Literacki” 1972, nr 63, s. 231–265.
 
Edgecombe R.S., Topoi and melodic morphology in the operas of Donizetti, „The Musical Times” 2014, nr 1926, s. 67–80.
 
Eichstaedt J., Od toposu poetyckiego do toposu kultury, w: Toposy (w) filozofii. Filozofia i jej miejsce w doświadczeniu kulturowym, red. M. Woźniczka, M. Perek, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2018.
 
Gamrat M., Od Kuhlaua do Dusapina, czyli muzyka, narracyjność i znaczenie według Márty Grabócz [Márta Grabócz, Musique, narrativité, signification, préface de Charles Rosen, L’Harmattan, Paris 2009], „Res Facta Nova” 2013, nr 14, s. 273–279.
 
Hatten R.S., Interpreting Musical Gestures, Topics, and Tropes: Mozart, Beethoven, Schubert, Indiana UP, Bloomington – Indianapolis 2004.
 
Hatten R.S., Musical Meaning in Beethoven: Markedness, Correlation, and Interpretation, Indiana UP, Bloomington – Indianapolis 2004.
 
Hepokoski J., Program music, w: Aesthetics of Music: Musicological Perspectives, red. S. Downess, Routledge, New York 2014.
 
Holdsworth M., Sounds of Love and Death. Sonic Retellings of Shakespeare’s Romeo and Juliet, The University of Western Australia, Perth 2017.
 
Hunkemöller J., Topoi in der Musik Béla Bartóks, „Studia Musicologica” 2013, nr 3, s. 289–299.
 
Huovinen E., Kaila A.-K., The Semantics of Musical Topoi: An Empirical Approach, „Music Perception: An Interdisciplinary Journal” 2015, nr 2, s. 217–243.
 
Jadacki J., Topos – archetyp – mit: analiza semantyczna, w: Topos narodowy w muzyce polskiej pierwszej połowy XIX wieku (Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Artystyczna 20-21 XI 2006), red. W. Nowik, Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina, Warszawa 2006.
 
Johnson Th., Tonality as Topic: Opening A World of Analysis for Early Twentieth-Century Modernist Music, „A Journal of the Society for Music Theory” 2017, nr 4, s. 1–26.
 
Köksal F., A Topical Approach to Contemporary European Art Music, w: Proceedings of the International Conference on Music Semiotics: In memory of Raymond Monelle, red. N. Panos i in., University of Edinburgh, Edinburgh 2013.
 
Leśniak K., Wstęp, w: Arystoteles, Hermeneutyka. Topiki. O dowodach sofistycznych, tłum. K. Leśniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
 
Liddle J., The Sublime as a Topos in Nineteenth-Century Piano Music, „Israel Studies in Musicology Online” 2017/2018, nr 14, s. 37–64.
 
Lipka K., Utopia urzeczywistniona. Metafizyczne podłoże treści dzieła muzycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, Warszawa 2009.
 
Lowe M., Teaching Topics with Haydn (alongside that Other Guy), „HAYDN: Online Journal of the Haydn Society of North America” 2016, nr 2, s. 1–15.
 
Martin R.L., Musical “Topics” and Expression in Music, „The Journal of Aesthetics and Art Criticism” 1995, nr 4, s. 417–424.
 
McKay N., On topics today, „Zeitschrift der Gesellschaft für Musiktheorie” 2007, nr 1, s. 1–31.
 
Mika B., Mahler, Secession style and his Symphony No 4. Musical Topics Read Anew in the Light of Semiotics, w: Proceedings of the International Conference on Music Semiotics: In memory of Raymond Monelle, red. N. Panos i in., University of Edinburgh, Edinburgh 2013.
 
Milcarek P., Tam, gdzie rosą argumenty. Topiki w średniowiecznym programie edukacji szkolnej, w: Toposy (w) filozofii. Filozofia i jej miejsce w doświadczeniu kulturowym, red. M. Woźniczka, M. Perek, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa 2018.
 
Mirka D., Introduction, w: The Oxford Handbook of Topic Theory, red. tejże, Oxford UP, New York 2014.
 
Monelle R., The Musical Topic: Hunt, Military and Pastoral, Indiana UP, Bloomington – Indianapolis 2006.
 
O’Hara W.E., The Art of Recomposition: Creativity, Aesthetics, and Music Theory, praca doktorska, Graduate School of Arts & Sciences, Harvard University, Cambridge 2017.
 
Orman E., Kategoria Stiftung von Zeit w Eggebrechtowskiej koncepcji muzyki, w: Kultura i sztuka w ujęciu filozoficznym, red. B.A. Nowak, K. Maciąg, Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin 2017.
 
Plesch M., Thematic Dossier Decentring Topic Theory: Musical Topics and Rhetorics of Identity in Latin American Art Music, „Revista Portuguesa de Musicologia/Portuguese Journal of Musicology” 2017, nr 1, s. 27–31.
 
Podbielski H., Wstęp. Teoria wymowy przed Arystotelesem, w: Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, tłum. H. Podbielski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
 
Polony L., Muzyka jako projekcja świata. Symbol w polu pojęć pokrewnych w myśleniu muzykologicznym, „Estetyka i Krytyka” 2011, nr 1, s. 137–150.
 
Polony L., Przestrzeń i muzyka, Wydawnictwo Akademii Muzycznej w Krakowie, Kraków 2007.
 
Polony L., Symbol i muzyka, Wydawnictwo Akademii Muzycznej w Krakowie, Kraków 2011.
 
Ryszka-Kurczab M., Historia i przemiany topoi jako bodziec do renesansowej reformy dialektyki, „Terminus” 2014, nr 2, s. 133–150.
 
Salamone J.L., Misbehaving Minuets: A Preliminary Theory of Humor and Dance Form in Haydn’s Opp. 76 and 77, praca doktorska, School of Music, University of Kentucky, Kentucky 2017.
 
Salgar Ó.H., Musical Semiotics as a Tool for the Social Study of Music, tłum. B.M. Romero, „Ethnomusicology Translations” 2016, nr 2, s. 1–33.
 
Salles P. de Tarso, Villa-Lobos and Nationality Representation by Means of Pictorialism: Some Thoughts on Amazonas, w: Proceedings of the International Conference on Music Semiotics: In memory of Raymond Monelle, red. N. Panos i in., University of Edinburgh, Edinburgh 2013.
 
Sisman E.R., Mozart: The ‘Jupiter’ Symphony No. 41 in C major, K. 551, Cambridge UP, Cambridge 1993.
 
Sławecki M., Topos romano-frankoński na przykładzie Missa Claromontana (2005) na chór, organy i kotły Mariana Sawy, „Pro Musica Sacra” 2017, nr 15, s. 185–196.
 
Sołtysik M., Musical topoi. The chosen perspectives of topos in music, „Edukacja Muzyczna” 2019, nr 14, s. 215–228.
 
Szeker-Madden L., Topos, Text, and the Parody Problem in Bach’s Mass in B Minor, BWV 232, „Canadian University Music Review/Revue de musique des universités canadiennes” 1995, nr 15, s. 108–125.
 
Szulakowska-Kulawik J., Antyczne dokonania enologiczne jako źródło inspiracji europejskiej kultury muzycznej, praca doktorska, Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, Uniwersytet Śląski, Katowice 2015.
 
Szymańska-Stułka K., Topos w muzyce – topos narodowy. Miejsca wspólne, przestrzenie i idee, w: Topos narodowy w muzyce polskiej pierwszej połowy XIX wieku (Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Artystyczna 20-21 XI 2006), red. W. Nowik, Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina, Warszawa 2006.
 
Tomaszewski M., Odczytywanie dzieła muzycznego. Od kategorii elementarnych do fundamentalnych i transcendentnych, „Teoria Muzyki” 2012, nr 1, s. 7–50.
 
Walczak J., Kiedy literatura staje się muzyką. Puszkinowska klasyka w kompozycjach Piotra Czajkowskiego, Towarzystwo Autorów i Wydawców Universitas, Kraków 2015.

Informacje

Informacje: Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ, 2020, Numer 47 (4/2020), s. 5 - 26

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Topika w muzyce – definicje, historia, znaczenie

Angielski:

Topics in music – definitions, history, meaning

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-9268-3245

Michał S. Sołtysik
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0002-9268-3245 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 30.12.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Michał S. Sołtysik (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1348

Liczba pobrań: 1133

<p> Topika w muzyce – definicje, historia, znaczenie</p>