Zarządzanie kryzysem zdrowotnym w pierwszym półroczu pandemii COVID-19. Analiza porównawcza na podstawie opinii ekspertów z wybranych krajów
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEZarządzanie kryzysem zdrowotnym w pierwszym półroczu pandemii COVID-19. Analiza porównawcza na podstawie opinii ekspertów z wybranych krajów
Data publikacji: 2020
Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2020, Tom 18, Numer 1, s. 1 - 31
https://doi.org/10.4467/20842627OZ.20.001.12655Autorzy
Zarządzanie kryzysem zdrowotnym w pierwszym półroczu pandemii COVID-19. Analiza porównawcza na podstawie opinii ekspertów z wybranych krajów
Wśród licznych analiz dotyczących kryzysu zdrowotnego wywołanego pandemią COVID-19 autorzy poszukiwali takich, które pozwolą na ocenę rozwiązań instytucjonalnych. Postawili tezę, że istnienie dobrych instytucji (z odpowiednimi regulacjami, środkami i zapleczem eksperckim) stanowi niezbędny zasób umożliwiający szybkie, trafne i efektywne działania ochronne oraz lecznicze.
Autorzy zwrócili się do ekspertów z innych krajów, z którymi od wielu lat współpracują w dziedzinie zdrowia publicznego, aby tym razem, wykorzystując kompetencje w dziedzinie ochrony zdrowia, odpowiedzieli na pytania dotyczące zarządzania publicznego (governance) w pierwszym półroczu wybuchu pandemii (od stycznia do czerwca 2020), kiedy powszechnie zastosowano lockdown i stopniowo z niego wychodzono. Co szczególnie znaczące dla oceny zarządzania w sytuacji kryzysu zdrowotnego, zaproszeni do współpracy eksperci reprezentują kraje różnorodne pod względem: decentralizacji państwa, struktury społecznej, posiadanych zasobów, także organizacji ochrony zdrowia i tradycji politycznej w uzgadnianiu spraw spornych.
Raporty z Włoch, Holandii, Zjednoczonego Królestwa, Norwegii, Niemiec, Czech, Ukrainy oraz Kanady (w tym z prowincji Ontario) – załączone jako apendyks – uzupełniano bezpośrednimi konsultacjami. Analiza pozyskanych informacji oraz wymiana opinii stanowią przedmiot artykułu. W analizie porównawczej odwołujemy się także do polskich działań i rozwiązań. Polska perspektywa zarządzania publicznego jest wyrazem troski o zaniedbany obszar zdrowia publicznego. Artykuł wzbogacony jest refleksjami autorów oraz ogólnie sformułowanymi rekomendacjami.
Public governance of the health crisis in the first six months of the global COVID-19 pandemic. Comparative analysis based on the opinions of experts from selected countries
From among the numerous analyses of the health crisis caused by the COVID-19 pandemic, the authors looked for those that would enable assessment of institutional solutions. They put forward the thesis that good institutions (with appropriate regulations, means and expert support) constitute an essential resource enabling fast, accurate, and effective measures in terms of protection and therapy.
The authors turned to experts from other countries with whom they have been cooperating for many years in the field of public health and used their competences in the field to answer questions about public governance in the first six months of the pandemic outbreak (January to June 2020) when lockdowns were widely implemented and then gradually lifted. Particularly significant for the assessment of health crisis management, the experts chose countries that are diverse in terms of: state of decentralization, social structure, and resources available, as well as healthcare organization and political tradition in dispute resolution.
Reports from Italy, the Netherlands, United Kingdom, Norway, Germany, the Czech Republic, Ukraine, and Canada (with focus on Ontario) – attached as an appendix – were supplemented with direct consultations. The comparative analysis of the obtained information and the exchange of opinions are the subject of this article. In the comparative analysis, we also refer to Polish activities and solutions. The Polish perspective of public management signifies a concern for the neglected area of public health. This article is enriched with the authors’ reflections and generally formulated recommendations.
COVID-19, SARS-CoV-2, zdrowie publiczne, polityki publiczne, analiza porównawcza, Włochy, Holandia, Wielka Brytania, Norwegia, Niemcy, Czechy, Ukraina, Kanada (i prowincja Ontario); COVID-19, public health, public policies, comparative analysis, Italy, United Kingdom, the Netherlands, Norway, Germany, Czech Republic, Ukraine, Canada (and Ontario)
1. Mercer A.J., Updating the epidemiological transition model, „Epidemiol. Infect.”, Cambridge University Press; kwiecień 2018; 146 (6): 680–687.
2. Wróblewska W., Wojtyniak B., Teoria przejścia epidemiologicznego i aktualna sytuacja zdrowotna w Polsce. Spotkanie plenarne Komitetu Nauk Demograficznych PAN, Polska Akademia Nauk, Warszawa 2020.
3. Johnson N.P.A.S., Mueller J., Updating the accounts: global mortality of the 1918–1920 „Spanish” influenza pandemic, „Bull. Hist. Med.” 2002; 76 (1): 105–115.
4. WHO, Consensus document on the epidemiology of severe acute respiratory syndrome (SARS) [Internet], World Health Organisation, Genewa 2003, https://apps.who.int/iris/handle/10665/70863 (dostęp: 12.08.2020).
5. Knobler S., Mahmoud A., Lemon S., Mack A., Sivitz L., Oberholtzer K., Learning from SARS: Preparing for the Next Disease Outbreak – Workshop Summary, National Academy of Sciences, Washington D.C. 2004.
6. WHO, Managing epidemics: key facts about major deadly diseases [Internet], World Health Organization, Genewa 2018, https://apps.who.int/iris/handle/10665/272442 (dostęp: 12.08.2020).
7. Magnavita N., Sacco A., Chirico F., Raport 1: COVID-19 pandemic in Italy: pros and cons, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne Zarządzanie” 2020.
8. Scheres J., Curfs L., Raport 2: Dutch public health policy during the COVID-19 pandemic of the first half of 2020. Answers from Dutch authors on public health activities during the COVID-19 pandemic; January–June, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne Zarządzanie” 2020.
9. Nartowski R., Huby L., Topham R., Golen S., Brückner K., Hanigan G. i in., Raport 3: From ‘herd immunity’ to ‘stay home’ to ‘stay alert’: United Kingdom’s response to COVID-19, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020.
10. Tomczak D.A., Raport 4: Norway’s strategy to cope with Corona pandemics, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020.
11. Czuba I., Raport 5: Niemiecka polityka zdrowia publicznego w okresie pandemii COVID-19. Widziane z perspektywy Dolnej Saksonii, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020.
12. Löblová O., Raport 6: Public health activities during the COVID-19 pandemic in Czech Republic, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020.
13. Bakhnivskyi V., Ignashchuk O., Raport 7: Public health activities during the COVID-19 pandemic in Ukraine, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020.
14. Bielska I.A., Embrett M., Jewett L., Buote R., Manis D.R., Parikh M. i in., Raport 8: Canada’s Multi-Jurisdictional COVID-19 Public Health Response, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020.
15. Bielska I.A., Manis D.M., Schumacher C., Moore E., Lewis K., Agarwal G. i in., Raport 9: Health Sector Responses to the COVID-19 Pandemic in Ontario, Canada – January to May 2020, „Zesz. Nauk. Ochr. Zdrowia. Zdr. Publiczne. Zarządzanie” 2020
16. Statistics Canada. Census Profile, 2016 – Canada [Internet], Gov. Can. 2017, https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/prof/details/page.cfm?Lang=E&Geo1=PR&Code1=01&Geo2=&Code2=&SearchText=Canada&SearchType=Begins&SearchPR
|=01&B1=All&TABID=1&type=0 (dostęp: 12.08.2020).
17. Charmelot J., Covid Italian Style: The Lombardian Case, „Manag. COVID-19 Journey Eur.”, Fundacja Roberta Schumana, Brussels 2020.
18. CIHI, Access Data and Reports [Internet], „Can. Inst. Health Inf.” 2020, https://www.cihi.ca/en/access-data-and-reports (dostęp: 12.08.2020).
19. Winkelmann J., Shuftan N., Germany: Covid-19. Health System Response Monitor [Internet], WHO Health Syst. Response Monit. Eur. Obs. Health Syst. Policies 2020, https://www.covid19healthsystem.org/countries/germany/countrypage.aspx (dostęp: 12.08.2020).
20. Stuchlíková Z., Czech republic’s response to the coronavirus pandemic: chaotic success story?, „Manag. COVID-19 Journey Eur.”, Fundacja Roberta Schumana, Brussels 2020.
21. What is Public Health, Organization of Public Health in Canada [Internet], 2017, https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=HmSRzb5Gy-k&feature=emb_logo (dostęp: 12.08.2020).
22. Drobot A.C., Bielska I.A., An Overview of the Public Health System in the Province of Ontario, Canada, „Zdr. Publiczne. Zarządzanie”. Portal Czasopism Naukowych Ejournals.eu; 20 listopada 2015; 2015; 13 (2): 185–193.
23. MZ, Zarządzenie Ministra Zdrowia o powołaniu Zespołu do spraw opracowania strategii działań związanych ze zwalczaniem epidemii COVID-19 [Internet], 2020, http://dziennikmz.mz.gov.pl/api/DUM_MZ/2020/54/journal/6227 (dostęp: 12.08.2020).
24. Bielecki T., An epidemic democracy, „Manag. COVID-19 Journey Eur.”, Fundacja Roberta Schumana, Brussels 2020.
25. Golinowska S., Promocja zdrowia dla osób starszych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2017.
26. Boot J.M., Oers H. van, Organization of public health in the Netherlands, „Zdr. Publiczne. Zarządzanie”. Portal Czasopism Naukowych Ejournals.eu; 20 listopada 2015; 2015; 13 (2): 180–184.
27. Komenda M., Bulhart V., Karolyi M., Jarkovský J., Mužík J., Májek O. i in., Complex Reporting of the COVID-19 Epidemic in the Czech Republic: Use of an Interactive Web-Based App in Practice, „J. Med. Internet Res.” 2020; 22 (5): e19367.
28. CCNPPS, Structural Profile of Public Health in Canada [Internet], 2020, http://www.ncchpp.ca/en/structuralprofile.aspx (dostęp: 12.08.2020).
29. Seweryn M., Funkcjonowanie Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Historia, rozwój, wyzwania, „Zdr. Publiczne. Zarządzanie”, Portal Czasopism Naukowych Ejournals.eu; 20 listopada 2015; 2015; 13 (2): 158–164.
30. Edelman Trust, Edelman Trust Barometer Special Report on COVID-19 [Internet], 2020, https://www.edelman.com/research/edelman-trust-covid-19-demonstrates-essential-role-of-private-sector (dostęp: 12.08.2020).
31. Krastev I., Leonard L., Europe’s pandemic politics: How the virus has changed the public’s worldview [Internet], Policy Brief of European Council on Foreign Relations – EFCR/326, 2020, https://www.ecfr.eu/publications/summary/europes_pandemic_politics_how_the_virus_has_changed
_the_publics_worldview (dostęp: 12.08.2020).
32. Conn D., Lawrence F., Lewis P., Carrell S., Pegg D., Davies H. i in., Revealed: the inside story of the UK’s Covid-19 crisis, „The Guardian” [Internet]. 29 kwietnia 2020, https://www.theguardian.com/world/2020/apr/29/revealed-the-inside-story-of-uk-covid-19-coronavirus-crisis (dostęp: 12.08.2020).
33. Ferguson N.M., Laydon D., Nedjati-Gilani G., Imai N., Ainslie K., Baguelin M. i in., Impact of non-pharmaceutical interventions (NPIs) to reduce COVID-19 mortality and healthcare demand [Internet], Imperial College COVID-19 Response Team; 2020, https://www.imperial.ac.uk/media/imperial-college/medicine/sph/ide/gida-fellowships/Imperial-College-COVID19-NPI-modelling-16-03-2020.pdf (dostęp: 20.07.2020).
34. BBC, Wear masks in public, WHO says in new advice, BBC News [Internet], 6 czerwca 2020, https://www.bbc.com/news/health-52945210 (dostęp: 12.08.2020).
35. Polityka Zdrowotna, Kto doradza ministrowi zdrowia ws. COVID-19? [Internet], 2020, https://www.politykazdrowotna.com/59227,kto-doradza-ministrowi-zdrowia-ws-covid-19 (dostęp: 12.08.2020).
36. Valerio L., Ricciardi W., Maresso A., Longhi S., Belvis D., Giulio A. i in., Italy: Health system review, 2014, http://www.who.int/iris/handle/10665/141626 (dostęp: 3.12.2015).
37. Weinberg J., Coronavirus lockdown: fresh data on compliance and public opinion [Internet], The Conversation, 2020, http://theconversation.com/coronavirus-lockdown-fresh-data-on-compliance-and-public-opinion-135872 (dostęp: 12.08.2020).
38. WHO. Considerations for school-related public health measures in the context of COVID-19 [Internet], World Health Organ, 2020, https://www.who.int/publications-detail-redirect/considerations-for-school-related-public-health-measures-in-the-context-of-covid-19 (dostęp: 12.08.2020).
39. Saunes I.S., Skau I.V., Byrkjeflot H., Lindahl A.K., Bråten B., Norway. Covid-19 Health System Response [Internet], WHO Health Syst. Response Monit. Eur. Obs. Health Syst. Policies, 2020, https://www.covid19healthsystem.org/mainpage.aspx (dostęp: 12.08.2020).
40. Maier C., Köppen J., Winkelmann J., Reichebnera C., Covid-19 Health System Response [Internet], WHO Health Syst. Response Monit. Eur. Obs. Health Syst. Policies, 2020, https://www.covid19healthsystem.org/mainpage.aspx (dostęp: 12.08.2020).
41. Biehl D. Italy, Worst-Case Scenario?, „Manag. COVID-19 Journey Eur.”, Fundacja Roberta Schumana, Brussels 2020.
42. Wieler J., Rexroth U., Gottschalk R., Emerging COVID-19 success story: Germany’s strong enabling environment [Internet], Our World Data. 2020, https://ourworldindata.org/covid-exemplar-germany (dostęp: 12.08.2020).
43. BBC, Scientist quits role after „undermining” lockdown, BBC News [Internet], 6 maja 2020, https://www.bbc.com/news/uk-politics-52553229 (dostęp: 13.08.2020).
44. Malinowska K., Marchlewska M., Górska P., Molenda Z., Michalski P., Szczepańska D. i in., Koronawirus w Polsce w pierwszych tygodniach lockdownu: Perspektywa psychologii społecznej. Wyniki badania podłużnego przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie Polaków i Polek. Podsumowanie wyników dla 5 pomiarów od 21.03. do 19.04 [Internet], Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2020, http://politicalcognition.psych.pan.pl/images/Raporty/Raport_koronawirus_w_Polsce_5_fal.pdf (dostęp: 12.08.2020).
45. Ipsos, Public Opinion on the COVID-19 outbreak NL [Internet], Ipsos MORI, 2020, https://www.ipsos.com/en-nl/corona (dostęp: 12.08.2020).
46. Ipsos, Public opinion on the COVID-19 coronavirus pandemic [Internet], Ipsos MORI, 2020, https://www.ipsos.com/ipsos-mori/en-uk/public-opinion-covid-19-coronavirus-pandemic (dostęp: 12.08.2020).
47. PE, Public opinion in the time of COVID-19 [Internet], Public Opin. Time COVID-19, 2020, https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/en/be-heard/eurobarometer/public-opinion-in-the-time-of-covid-19 (dostęp: 12.08.2020).
48. Cybulska A., CBOS | Rząd wobec epidemii – oceny w drugiej połowie czerwca, Fund. Cent. Badania Opinii Społecznej, lipiec 2020; 2020 (80).
49. Krzysztof P., CBOS | Postawy wobec epidemii koronawirusana przełomie maja i czerwca. Komunikat z badań, Fund. Cent. Badania Opinii Społecznej, czerwiec 2020; 2020 (73).
50. Roguska B. CBOS | Rząd wobec epidemii – oceny w drugiej połowie czerwca. Komunikat z badań. Fund. Cent. Badania Opinii Społecznej, lipiec 2020; 2020 (79).
51. Maj K., Skarzyńska K., Społeczeństwo wobec epidemii. Raport z badań. Forum Idei, Fundacja Batorego, Warszawa 2020.
52. Cornelson K., Miloucheva B., Political polarization, social fragmentation, and cooperation during a pandemic, Work Pap. [Internet], University of Toronto, Department of Economics, 2020, https://ideas.repec.org/p/tor/tecipa/tecipa-663.html (dostęp: 12.08.2020).
53. Tyson A., Republicans remain far less likely than Democrats to view COVID-19 as a major threat to public health [Internet], Pew. Res. Cent., 2020, https://www.pewresearch.org/fact-tank/2020/07/22/republicans-remain-far-less-likely-than-democrats-to-view-covid-19-as-a-major-threat-to-public-health/ (dostęp: 13.08.2020).
54. Rothgerber H., Wilson T., Whaley D., Rosenfeld DL., Humphrey M., Moore AL. i in., Politicizing the COVID-19 Pandemic: Ideological Differences in Adherence to Social Distancing, PsyArXiv Prepr [Internet], 2020, https://osf.io/k23cv (dostęp: 12.08.2020).
55. Merkley E., Bridgman A., Loewen PJ., Owen T., Ruths D., Zhilin O., A Rare Moment of Cross-Partisan Consensus: Elite and Public Response to the COVID-19 Pandemic in Canada, Can. J Polit. Sci., Cambridge University Press; 16 kwietnia 2020: 1–8.
56. Green J., Edgerton J., Naftel D., Shoub K., Cranmer S.J., Elusive consensus: Polarization in elite communication on the COVID-19 pandemic, Sci. Adv. American Association for the Advancement of Science, 1 lipca 2020; 6 (28): eabc2717.
57. Collingridge D., Reeve C., Science Speaks to Power: The Role of Experts in Policymaking, Francis Pinter, London 1986.
58. Bhagwati J., In Defense of Globalization: With a New Afterword. Reprint edition, Oxford University Press, Oxford–New York 2007.
59. Rohac D., In Defense of Globalism. Illustrated edition, Rowman & Littlefield Publishers, Lanham 2019.
60. Stiglitz J.E., Globalizacja, PWN, Warszawa 2012.
61. Berloto S., Notarnicola E., Perobelli E., Rotolo A., Updated report: The COVID-19 Long-Term Care system situation in Italy [Internet], Resour. Support Community Institutional Long-Term Care Responses COVID-19, 2020, https://ltccovid.org/2020/08/02/updated-report-the-covid-19-long-term-care-system-situation-in-italy/ (dostęp: 12.08.2020).
62. Aubrecht P., Essink J., Kovac M., Vandenberghe A.-S., Centralized and Decentralized Responses to COVID-19 in Federal Systems: US and EU Comparisons, SSRN Sch. Pap. [Internet], Social Science Research Network, Rochester, NY, 2020, https://papers.ssrn.com/abstract=3584182 (dostęp: 12.08.2020).
63. Richard A. Roehrl, Wei Liu and Shantanu Mukherjee of the Division for Sustainable Development Goals in UN DESA, www.un.org/development/desa/publications/ (dostęp: 12.08.2020).
Informacje: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, 2020, Tom 18, Numer 1, s. 1 - 31
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Zarządzanie kryzysem zdrowotnym w pierwszym półroczu pandemii COVID-19. Analiza porównawcza na podstawie opinii ekspertów z wybranych krajów
Public governance of the health crisis in the first six months of the global COVID-19 pandemic. Comparative analysis based on the opinions of experts from selected countries
Institute of Public Health, Faculty of Health Sciences, Jagiellonian University Medical College, Cracow / Institute of Labour and Social Studies, Warsaw, Poland
Institute of Public Health Faculty of Health Sciences Jagiellonian University Medical College, Kraków
Publikacja: 2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2239
Liczba pobrań: 5383