FAQ
Logo of Jagiellonian University

Populizm retropijny. O tożsamości alternatywnej prawicy

Publication date: 30.06.2023

Teoria Polityki, 2023, No. 7/2023, pp. 81 - 99

https://doi.org/10.4467/25440845TP.23.005.17518

Authors

Lech Szczegóła
University of Zielona Góra
Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Poland
https://orcid.org/0000-0003-3429-3676 Orcid
All publications →

Titles

Populizm retropijny. O tożsamości alternatywnej prawicy

Abstract

Przedmiotem artykułu jest fenomen sukcesów partii prawicowych i ich liderów. Współczesny wzrost radykalnego populizmu i jego geopolityczny zasięg znajdują odzwierciedlenie w dyskursie na temat jego cech. Taka dyskusja oferuje bogactwo koncepcji i pojęć. Większość z nich opisuje praktyki „demontażu” demokracji, groźby dyktatury, a nawet faszyzmu. Przedstawiona analiza koncentruje się na kwestii tożsamości ideowej przypadków, które można określić jako skonsolidowany populizm. Stawiana przeze mnie teza pokazuje, że źródłem trwałości poparcia wyborczego jest specyficzna narracja oparta  na stylu myślenia, który Zygmunt Bauman nazwał „retrotopią”. Ten popularny światopogląd funkcjonuje jako mit legitymizujący, który ukrywa proces ograniczania demokracji pod postacią wojny kulturowej. Dochodzę do wniosku, że koncepcja retrotopii niewiele wnosi do rozróżnienia między dzisiejszymi rożnymi odmianami ruchów populistycznych i przywódców politycznych.

ABSTRACT

Retrotopian Populism: About the Identity of the Alternative Right

The subject of the article is the phenomenon of successes of right-wing parties and their leaders. The contemporary rise of radical populism and its geopolitical scope are reflected in the discourse of its new features. Such a discussion offers a wealth of concepts and notions. Most of them describe practices of dismantling” democracy, threats of dictatorship or even fascism. The presented analysis focuses on the question of the ideological identity of cases that can be specified as consolidated populism. The thesis I advance shows that the source of the durability of electoral support is a specific narrative based on a thinking style which Zygmunt Bauman termed “retrotopia”. This popular world view functions as a legitimizing myth, which the process of limiting democracy hides in the form of culture war. I conclude that the concept of retrotopia adds little to the distinction between today’s different varieties of populist movements and political leaders.

References

Albright, M. (2019). Uwaga faszyzm. Ostrzeżenie. Tłum. K. Mironowicz. Warszawa: Poltext.

Applebaum, A. (2020). Zmierzch demokracji. Zwodniczy powab autorytaryzmu. Tłum. P. Tarczyński. Warszawa: Agora.

Bauman, Z. (2017). „Some of the Foremost Challenges to the Status Quo”. Studia Socjologiczno-Polityczne, 2(7), s. 31–45.

Bauman, Z. (2018). Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość. Tłum. K. Lebek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Diamond, L. (2002). „Thinking about Hybrid Regimes”. Journal of Democracy, 2(13), s. 21–35.

Eatwell, R., Goodwin, M. (2020). Narodowy populizm. Zamach na liberalną demokrację. Tłum. W. Kurylak. Katowice: Wydawnictwo Sonia Draga.

Eyal, N. (2021). Rewolta. Tłum. M. Sommer. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.

Fukuyama, F. (2019). Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie. Tłum. J. Pyka. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.

Gessen, M. (2018). Będzie to, co było. Jak totalitaryzm odradza się w Rosji. Tłum. M. Iwińska, H. Faryna-Paszkiewicz. Poznań: Prószyński i S-ka.

Green, J. (2013). Moral Tribes: Emotion, Reason and the Gap Between Us and Them. New York: Penguin Books.

Krastew, I., Holmes, S. (2020). Światło, które zgasło. Jak Zachód zawiódł swoich wyznawców. Tłum. A. Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Levitsky, S., Ziblatt, D. (2018). Tak umierają demokracje. Tłum. O. Łabendowicz. Łódź: Fundacja Liberte!

Markowski, M.P. (2019). Wojny nowoczesnych plemion. Spor o rzeczywistość w dobie populizmu. Kraków: Wydawnictwo Karakter.

Mishra, P. (2017). The Age of Anger: A History of the Present. New York: Farrar, Straus & Giroux.

Mounk, Y., Foa, R.S. (2016). „The Democratic Disconnect”. Journal of Democracy, 3(27), s. 5–17.

Mounk, Y. (2019). Lud kontra demokracja. Dlaczego nasza wolność jest w niebezpieczeństwie i jak ją ocalić. Tłum. K. Gucio. Warszawa: Biblioteka Kultury Liberalnej.

Mudde, C., Rovira Kaltwasser, L. (2017). Populism: A Very Short Introduction. New York: Oxford University Press.

Muller, J.W. (2017). Co to jest populizm. Tłum. M. Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Napiórkowski, M. (2019). Turbopatriotyzm. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Przeworski, A. (2017). „A Conceptual History of Political Regimes: Democracy, Dictatorship and Authoritarianism”. Studia Socjologiczno-Polityczne, 2(7), s. 9–29.

Runciman, D. (2019). Jak kończy się demokracja. Tłum. Sz. Żuchowski. Warszawa: Fundacja Kultura Liberalna.

Sadurski, W. (2020). Polski kryzys konstytucyjny. Tłum. A. Wójcik. Łódź: Fundacja Liberte!

Sloterdijk, P. (2011). Kryształowy pałac. Tłum. B. Cymbrowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Snyder, T. (2019). Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka. Tłum. B. Pietrzyk. Kraków: Znak Horyzont.

Stanley, J. (2021). Jak działa faszyzm. My kontra oni. Tłum. A. Gustowski, A. Stelmach. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Szacki, J. (2007). „Wstęp”. W: Y. Meny, Y. Surel (red., przy współpr. C. Tame, L. de Sousy). Demokracja w obliczu populizmu. Tłum. A. Gąsior-Niemiec. Warszawa: Oficyna Naukowa, s. 9–26.

Szczegóła, L. (2020). Droga do wojny kulturowej. Ideologia Dobrej Zmiany. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Zemmour, E. (2022). Francuskie samobójstwo. Tłum. B. Lasson. Kraków: Biały Kruk.

Zielonka, J. (2018). Kontrrewolucja. Liberalna Europa w odwrocie. Tłum. J. Bednarek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Žižek, S. (2021). Kłopoty w raju. Od końca historii do końca kapitalizmu. Tłum. T.S. Markiewka. Warszawa: Czarna Owca.

Information

Information: Teoria Polityki, 2023, No. 7/2023, pp. 81 - 99

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Populizm retropijny. O tożsamości alternatywnej prawicy

English:

Retrotopian Populism: About the Identity of the Alternative Right

Authors

https://orcid.org/0000-0003-3429-3676

Lech Szczegóła
University of Zielona Góra
Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Poland
https://orcid.org/0000-0003-3429-3676 Orcid
All publications →

University of Zielona Góra
Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Poland

Published at: 30.06.2023

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Lech Szczegóła (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish