FAQ
Logo of Jagiellonian University

Polityczność utworów polskich artystek zaangażowanych w emancypację kobiet na przykładzie Gangu Śródmieście i Żelaznych Wagin

Publication date: 04.12.2024

Teoria Polityki, 2024, Nr 9/2024, pp. 231-255

https://doi.org/10.4467/25440845TP.24.024.20720

Authors

Piotr Sieńko
WSB Merito University in Toruń
, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0041-7757 Orcid
Contact with author
All publications →

Titles

Polityczność utworów polskich artystek zaangażowanych w emancypację kobiet na przykładzie Gangu Śródmieście i Żelaznych Wagin

Abstract

Nadrzędnym celem niniejszego artykułu jest analiza tekstów autorstwa wybranych współczesnych polskich artystek. Utwory, które poddaję interpretacjom, charakteryzują się emancypacyjnym wydźwiękiem. Ich autorkami są kobiety, które w swojej twórczości zainteresowały się sytuacją kobiet w społeczeństwie. Założyłem, że zaproponowane teksty odwołują się do polityki, np. poprzez namysł nad systemem patriarchalnym. Autorki przywołują w nich także bieżące wydarzenia społeczno-polityczne. Dlatego przedstawione analizy cechuje także to, że teksty autorstwa współczesnych polskich artystek umieściłem w konkretnej przestrzeni. W związku z tym artykuł rozpoczyna się od objaśnienia pojęcia polityczności oraz opisu wyboru metodologii, którą, ze względu na podjęty materiał, jest krytyka feministyczna. Kolejne części artykułu to omówienia wybranych tekstów autorstwa współczesnych polskich artystek, których główny wątek twórczości stanowi emancypacja kobiet; są to Żelazne Waginy i Gang Śródmieście. Wartością dodaną artykułu jest to, że wymienione autorki realizują swoje projekty w rożnych gatunkach muzycznych, co także zauważono w niniejszym tekście.

References

Download references

Burdel TV (2016). YouTubehttps://www.youtube.com/watch?v=upEPDCG2-RQ&lc=UggNh_W47Rf5ongCoAEC (dostęp: 28.12.2023).

Chmielewska, M., Druciarek, M., Przybysz, I. (2017). Czarny Protest. W stronę nowego kompromisu aborcyjnegoWarszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Cixous, H. (1993). Śmiech Meduzy. Tłum. A. Nasiłowska. Teksty Drugie, 4/5/6, s. 147166.

Czarnacka, A. (2014). Patriarchat. W: M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wrobel (red.). Encyklopedia gender. Płeć w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, s. 369371.

Faludi, S. (2013). Reakcja. Niewypowiedziana wojna przeciw kobietom. Tłum. A. Dzierzgowska. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

Filar, W. (2014). Fenomen muzyki disco polo w kontekście kultury popularnej lat 90.Kultura Popularna, 1, s. 102119.

Gang Środmieście (2017a). Gary. W: Feminopolo. Zdzieszowice: AKW Karrot Kommando. Gang Środmieście (2017b). Szpadel. W: Feminopolo. Zdzieszowice: AKW Karrot Kommando.

Grabowska, B. (2010). Ciało upolitycznione  feministyczne dyskusje wokół problemu płci w polityce. W: A. Kiepas, E. Struzik (red.). Terytorium i peryferia cielesności. Ciało w dyskursie filozoficznym. Katowice: Studio 29, s. 489500.

Grabowski, K. (2017). Nie potrafię funkcjonować z brzydkimi kobietami (interviewed by J. Łach)Wysokie Obcasy, 23(11). https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,115167,21384997,krzysztof-grabaz-grabowski-nie-potrafie-funkcjonowacz-brzydkimi.html?disableRedirects=true (dostęp: 17.12.2023).

Graff, A. (2014). Nacjonalizm. W: M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wrobel (red.). Encyklopedia gender. Płeć w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, s. 332335.

Gwizdalanka, D. (2001). Muzyka i płeć. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA.

Hannam, J. (2007). Feminizm. Tłum. A. Kaflińska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Heywood, A. (2007). Ideologie polityczne. Tłum. D. Stasia, M. Habura, N. Orłowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Imbierowicz, A. (2012). Matka Polka w defensywie? Przemiany mitu i jego wpływ na macierzyństwo polskich kobietOgrody Nauk i Sztuk, 2, s. 430442.

Informacja organizatora (2019). Był Pożar w burdelu, będą Żelazne waginy. Tak spektakl zapowiadają bohaterki [wideo]. Dziennik.pl, 6.05.2019. https://kultura.dziennik.pl/news/artykuly/597199,zelazne-waginy.html (dostęp: 17.12.2023).

Janion, M. (1996). Kobiety i duch inności. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Jeziński, M. (2011). Muzyka popularna jako wehikuł ideologiczny. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Jeziński, M. (2018). O wybranych aspektach politycznego oblicza muzyki popularnejStudia Politologiczne, 50, s. 202216.

Karwat, M. (2010). Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analizyTeoria Polityki, 17, s. 6388.

Kłosińska, K. (1999). Ciało, ubranie, pożądanie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej. Kraków: Wydawnictwo eFKA.

Kłosińska, K. (2010). Feministyczna krytyka literacka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Korzeniowski, P. (2017). Jej Herę, Kokę, Hasz, LSD śpiewała cała Polska. Teraz Karolina założyła feministyczny gangNoizz.pl, 12.06.2017. https://noizz.pl/muzyka/gang-srodmiescie-nowy-zespol-karoliny-czarneckiej/pngffll (dostęp: 6.12.2023).

Kowalczyk, I. (1997). Wątki feministyczne w sztuce polskiejArtium Quaestiones, 8, s. 135152.

Kowalczyk, I. (2002). Ciało i władza: polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Kowalczyk, I. (2009). Kobiety w kulturze. W: J. Piotrowska, A. Grzybek (red.). Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 19892009. Warszawa: Fundacja Feminoteka, s. 115128.

Kowalczyk, I. (2014). Akt. W: M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wrobel (red.). Encyklopedia gender. Płeć w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, s. 3032.

Kraskowska, E. (2000). O tak zwanej kobiecości jako konwencji literackiej. W: G. Borkowska, L. Sikorska (red.). Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, s. 200212.

Kulturalnie mon Amie (2019). Feminokrakcja 2.0 / premiera Cześć i chwała bohaterkom  Żelaznych Waginhttps://kulturalniemonamie.com/2019/05/12/feminokrakcja-2-0-premiera-czesc-i-chwala-bohaterkom-zelaznych-wagin/ (dostęp: 28.12.2023).

Kuźma, I.B., Pietrzak, E.B. (2020). Herstoryczne porządki. Konflikt czy pluralizacja pamięci?Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 18(2), s. 227251.

Kuźma-Markowska, S. (2014). Herstory (herstoria). W: M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Nasiłowska, E. Serafin, A. Wrobel (red.). Encyklopedia gender. Płeć w kulturze. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, s. 179182.

Kwiatkowska, W.M. (2021). Trójmiejskie środowisko jazzowe  perspektywa genderowaLUD, 1, s. 175202.

Lelek-Kratiuk, M. (2014). Przemoc domowa wobec kobiet  weryfikacja mitów i ustalanie prawdyPaństwo i Społeczeństwo, 2, s. 7999.

Lewandowski, M. (2006). Słownictwo muzyczne w socjolekcie punków. W: P. Nowak, P. Nowakowski (red.). Język, Komunikacja, Informacja. Poznań: SORUS S.C. Wydawnictwo i Drukarnia Cyfrowa, s. 91101.

Łuczaj, K. (2020). Lowbrows as Rebels: Under What Circumstances a Low Musical Genre Can Change its Cultural Value? The Case of Disco Polo and Populism in PolandSocial Communication, 6, s. 106120.

Marcus, S. (2022). Do przodu dziewczyny! Prawdziwa rewolucja Riot Grrrl. Tłum. A. Wojtasik. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Markowska-Marczak, B. (2023). Populizm historyczny: konceptualizacja, ramy analitycznePrzegląd Socjologiczny, 72(4), s. 932.

Maryla Rodowicz popiera ABORCJĘ i IN VITRO: To kobieta decyduje o tym, czy urodzi, czy nie (2014). Super Express, 19.12.2014. https://www.se.pl/styl-zycia/porady/maryla-rodowicz-popiera-aborcje-i-vitro-kobieta-decyduje-o-tym-czyurodzi-czy-nie-aa-jkvs-uFLh-JEW6.html (dostęp: 29.12.2023).

Massaka, I. (2003). Polityczna funkcja muzyki. Antyteza estetyki autonomii dzieła muzycznego.Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, 1, s. 7594.

Massaka, I. (2005). Epifenomenalny i istotowy wymiar muzyki w polityceŚrodkowoeuropejskie Studia Polityczne, 1, s. 155168.

Massaka, I. (2009). Muzyka jako narzędzie polityki. Wprowadzenie do dyskusjiAtheneum. Polskie Studia Politologiczne, 22, s. 5866.

Miejski Słownik Slangu i Mowy Potocznej (2014). Vixahttps://www.miejski.pl/slowo-Vixa (dostęp: 28.12.2023).

Mikołajczyk, J. (2015). Podpalacze: Pożar w Burdelu i powrot kabaretu politycznego. W: D. Fox, J. Mikołajczyk (red.). Kabaret  poważna sprawa? Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 7585.

Millet, K. (1982). Teoria polityki płciowej. W: T. Hołowka (red. i tłum.). Nikt nie rodzi się kobietą. Warszawa: Czytelnik, s. 58111.

Moi, T. (1993). Feminizm jest polityczny (interviewed by M. Walicka-Hueckel)Teksty Drugie, 4/5/6, s. 97114.

Muller, J.W. (2017). Co to jest populizm? Tłum. M. Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Nowakowska-Wierzchoś, A. (2016). Zamiast pilnować garnków mieszają się do polityki . Udział polskich emigrantek we Francji w strajkach i protestach ekonomicznych w latach 19201950. W: I. Desperak, I. Kuźma (red.). Kobiety niepokorne. Reformatorki  buntowniczki  rewolucjonistki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 1525.

Olczak, E. (2019). Poszukując szczęścia, czyli o fenomenie disco polo. W: A. Kampka (red.). Doświadczanie społeczeństwa  muzyka, obraz, media. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, s. 5667.

Pekaniec, A. (2014). Literatura dokumentu osobistego kobiet. Ewolucja teorii, zmiany praktyk lekturowychAutobiografia. Literatura. Kultura. Media, 1, s. 1328.

Piecuch, A. (2018). Muzyka w marketingu politycznym na przykładzie polskich kampanii prezydenckich (19952015)Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ, 39, s. 79104.

Pierzchalski, F. (2011). Polityczność polskiej muzyki feministycznej. W: F. Pierzchalski, K. Smyczyńska, M.E. Szatlach, K. Gębarowska (red.). Feminizm po polsku. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, s. 1975.

Pietrzak, E. (2020). Feministyczna politologia. O dwóch siostrach: Krytyce i TeoriiAVANT. Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej, XI(3), s. 112. http://dx.doi.org/10.26913/avant (dostęp: 3.12.2023).

Pollock, G. (1997). Polityka teorii: pokolenia i geografie. Teoria feministyczna i historie historii sztuki. Tłum. M. Bryl. Artium Quaestiones, 8, s. 153186.

Pożar w Burdelu (2016). Państwo policyjne. Le Bordel PatriotiqueYouTubehttps://www.youtube.com/watch?v=AZe5BZJABqU (dostęp: 28.12.2023).

Przybysz, P. (2013). Music and emotionsAVANT. Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej, 3, s. 175196.

Radkiewicz, M. (2004). Kino kobiet w perspektywie teoretycznej. W: M. Radkiewicz (red.). Gender konteksty. Kraków: Wydawnictwo Rabid, s. 301310.

Rogowiecki, R. (2017). Polscy dziennikarze muzyczni. Roman Rogowiecki: Bowie miał swoje słabości (interviewed by P. Bollin). Onet Kultura, 7.02.2017. https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/polscy-dziennikarze-muzyczni-roman-rogowiecki-bowie-mial-swoje-slabosci/cx2wcb3 (dostęp: 17.12.2023).

Rydlewski, M. (2020). Disco polo jako zasób kontrhegemoniczny wobec metamorficznych praktyk wizerunkowo-estetycznych na przykładzie wybranych narracji medialnychZeszyty Wiejskie, 28, s. 281306.

Schiebinger, L. (2015). Czy feminizm zmienił naukę? Tłum. A. Derra, N. Kurdubska. AVANT. Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej, 1, s. 2126.

Showalter, E. (1993). Krytyka feministyczna na bezdrożach. Pluralizm a krytyka feministycznaTeksty Drugie, 4/5/6 (22/23/24), s. 115146.

Sieńko, P. (2018). Polityczny aspekt samostanowienia  muzyczny przekaz kobietHeteroglossia  studia kulturoznawczo-filologiczne, 8, s. 151168.

Sieńko, P. (2021). Maladyczność zapłodnionej kobiety. Problematyka aborcyjna w twórczości Gangu ŚródmieścieAutobiografia. Literatura. Kultura. Media, 16, s. 181193.

Sieńko, P. (2023). Własna piosenka. Formuły emancypacji w tekstach wybranych współczesnych polskich artystek. Praca doktorska. https://www.ukw.edu.pl/jednostka/ rada-dziedzin/obrony-doktorskie/71062/mgr-piotr-sienko-literaturoznawstwo-14112023 (dostęp: 26.12.2023).

Sikorska, K., Frydrysiak, S. (2020). Po stronie swoich bohaterek. Feministyczny dokument filmowy w Polsce w drugiej dekadzie XXI wiekuKwartalnik Filmowy, 112, s. 85106.

Solnit, R. (2017). Mężczyźni objaśniają mi świat. Tłum. A. Dzierzgowska. Kraków: Wydawnictwo Karakter.

Sznajder, A. (2005). Wizerunek kobiety aktywnej polityczniePaństwo i Społeczeństwo, 2, s. 131137.

Szubrycht, J. (2022). Maryla Rodowicz: Jak zacznę bojkotować TVP, to co mi zostanie? Radia mnie już przecież nie grająGazeta Wyborcza, 14.06.2022. https://wyborcza.pl/7,113768,28580309,maryla-rodowicz-jak-zaczne-bojkotowac-tvp-to-co-mi-zostanie.html (dostęp: 29.12.2023).

Ślęczka, K. (1999). Feminizm. Ideologie i koncepcje współczesnego feminizmu. Katowice: Książnica.

Świerkosz, M. (2008). Feminizm korporalny w badaniach literackich. Próba wyjścia poza metaforykę cielesnościTeksty Drugie, 12, s. 7595.

Tański, P. (2021). Głosy i performanse tekstów. Literatura  piosenka  ciało. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Tong, R.T. (2002). Myśl feministyczna. Wprowadzenie. Tłum. J. Mikos, B. Umińska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Trębaczewska, M. (2009). Kobiety w muzyceActa Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 34, s. 205227.

Wachińska, O. (2012). Disco polo kontynuacją folkloru? Rozwój muzyki chodnikowej i jej charakterystyka w kontekście rodzimej twórczości ludowejWarmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, 3, s. 87102.

Walczewska, S. (2000). Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce. Kraków: Wydawnictwo eFKA.

Złotnicka, A. (2019). Polska literatura kobieca na przełomie XIX i XX wiekuTekstura. Rocznik Filologiczno-Kulturoznawczy, 8, s. 6179.

Żelazne Waginy (2016). Żelazne Waginy. W: 500 zeta. Warszawa: Haller Records.

Żelazne Waginy (2018). PodręczneYouTubehttps://www.youtube.com/watch?v=LHndjahErZk (dostęp: 29.12.2023).

Żelazne Waginy (2019). LandrynyYouTubehttps://www.youtube.com/watch?v=u28zVlVAaCk (dostęp: 28.12.2023).

Żelazne Waginy 2. Cześć i chwała bohaterkom (2019). Going, 11.07.2019. https://goingapp.pl/wydarzenie/zelazne-waginy-2-czesc-chwala-bohaterkom/lipiec-2019 (dostęp: 28.12.2023).

Żelazne Waginy (2020). Tokio, ninja, gejsza, killersYouTubehttps://www.youtube.com/watch?v=LHroMlN4nL4 (dostęp: 29.12.2023).

Information

Information: Teoria Polityki, 2024, Nr 9/2024, pp. 231-255

Article type: Original article

Titles:

Polish: Polityczność utworów polskich artystek zaangażowanych w emancypację kobiet na przykładzie Gangu Śródmieście i Żelaznych Wagin
English:
Politicality of the Works of Polish Female Artists Involved in the Emancipation of Women on the Example of the Downtown Gang and the Iron Vaginas

Authors

https://orcid.org/0000-0003-0041-7757

Piotr Sieńko
WSB Merito University in Toruń
, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0041-7757 Orcid
Contact with author
All publications →

WSB Merito University in Toruń
Poland

Published at: 04.12.2024

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Piotr Sieńko (Author) - 100%

Information about author:

Piotr Sieńko – absolwent sześciu kierunków studiów, magister filologii polskiej oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej. W 2023 roku obronił rozprawę doktorską – w dyscyplinie literaturoznawstwo – pt. Własna piosenka. Formuły emancypacji w tekstach wybranych współczesnych polskich artystek. Pełnił wiele funkcji akademickich, zajmuje się popularyzowaniem nauki. 

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish