cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEDeliberative empowered democracy – systemowa pozycja aktora i składniki rozstrzygania publicznego. Próba rozszerzenia i reinterpretacji modelowej propozycji Luigiego Bobbia
Publication date: 30.06.2023
Teoria Polityki, 2023, No. 7/2023, pp. 121 - 146
https://doi.org/10.4467/25440845TP.23.007.17520Authors
Deliberative empowered democracy – systemowa pozycja aktora i składniki rozstrzygania publicznego. Próba rozszerzenia i reinterpretacji modelowej propozycji Luigiego Bobbia
Celem artykułu jest przybliżenie modelowych wniosków odnoszących się do tych konfiguracji systemowego usytuowania aktorów, które wzmacniają układ składników rozstrzygania publicznego, sprzyjający tworzeniu i utrwalaniu prodeliberacyjnych, wiążących wzorów zachowania. Ich kreacja oraz konserwacja najskuteczniej przybliżałyby wariant demokracji wzmacnianej uzgodnieniowo. Zarazem oddalałyby zagrożenia demokracji nieuzgodnieniowej (rywalizacyjnej, z wątkami kontestacji, konfrontacji) oraz uzgodnieniowo osłabianej – między innymi przez omijanie instytucji formalnych drogą nieformalnych, ale utrwalonych (kulturowo zinstytucjonalizowanych wzorców relacji, np. patronacko-klientelistycznych). Zawarta w tekście propozycja modelowa mieści się w formule wdrożeniowo zorientowanych, tzw. teorii średniego zasięgu, które kojarzone są z analizą problemów bliższych praktycznym policies, choć nie abstrahują od badań uwarunkowań typowych dla politics.
Deliberative Empowered Democracy – The Systemic Position of the Actor and the Components of Public Resolution: An Attempt to Extend and Reinterpret the Model Proposal of Luigi Bobbio
The aim of the article is to formulate the conclusions extending the Bobbio’s proposal and relating to such configurations of the systemic positioning of actors that are conducive to shaping the system of decision components able to the creation and consolidation of pro-deliberative binding patterns of behaviors in public policy. Their creation and conservation would most effectively approximate the consensus driven variant of democracy. At the same time, they would dismiss the threats of non-consensual democracy and also those weakened by agreement – e.g. by the bypassing the formal institutions through informal, but well established one. The model proposal contained in the text will fit into the implementation-oriented formula of the so-called mid-range theories, which are associated with the analysis of problems closer to the practical aspects of public policies, although without disregarding the studies on determinants typical for the broader context of politics.
* Artykuł jest jednym z wyników realizacji projektu pt. „Ewolucja budżetu obywatelskiego w Polsce – w kierunku deliberacji czy plebiscytu?”. W zróżnicowanym zakresie i na różnych etapach realizacji projektu NCN OPUS 17 (2019/33/B/HS5/00353) wzięli udział: Jacek Sroka (UP), Beata Pawlica (UP), Wojciech Ufel (UWr), Joanna Podgórska-Rykała (UP).
Babiak, P., Hare, R.D. (2007). Snakes in Suit: When Psychopaths Go to Work. New York: Regan Books.
Baron-Cohen, S. (2015). Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa. Tłum. A. Nowak-Młynikowska. Sopot: Smak Słowa.
Bachtiger, A., Steenbergen, M.R., Niemeyer, S. (2007). „Deliberative Democracy: An Introduction”. Swiss Political Science Review, 4(13), s. 485–496.
Bessette, J.M. (1980). „Deliberative Democracy: The Majority Principle in Republican Government”. W: R.A. Goldwin, W.A. Schambra (red.). How Democratic Is the Constitution? Washington: American Enterprise Institute, s. 102–116.
Beteille, A. (2004). „Rasa, kasta i płeć kulturowa”. W: M. Kempny, E. Nowicka (red.). Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 312–328.
Błaszczyk, M., Sroka, J. (red.) (2006). Sieci czy struktury? Dialog społeczny na poziomie regionalnym. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Bobbio, L. (2010). „Types of Deliberation”. Journal of Public Deliberation, 6(2), s. 1–24.
Chambers, S. (1996). Reasonable Democracy: Jurgen Habermas and the Politics of Discourse. Ithaca–New York: Cornell University Press.
Chambers, S. (2003). „Deliberative Democratic Theory”. Annual Review of Political Science, 1(6), s. 307–326.
Chambers, S. (2009). „Rhetoric and the Public Sphere Has Deliberative Democracy Abandoned Mass Democracy?”. Political Theory, 3(37), s. 323–350.
Cohen, D. (1994). Kłopoty dobrobytu. Tłum. Z. Wolińska. Krakow: Znak.
Douglas, M. (2012). Jak myślą instytucje. Tłum. O. Siara. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dryzek, J.S. (2002). Deliberative Democracy and Beyond: Liberals, Critics, Contestations. New York: Oxford University Press.
Ehrlich, S. (1995). Wiążące wzory zachowania. Rzecz o wielości systemów norm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eysenck, H.J. (1954). The Psychology of Politics. London: Routledge & Kegan Paul Ltd.
Farrar, C., Green, D.P., Green, J.E., Nickerson, D.W., Shewfelt, S. (2009). „Does Discussion Group Composition Affect Policy Preferences? Results from Three Randomized Experiments”. Political Psychology, 4(30), s. 615–647.
Fishkin, J.S., Luskin, R.C. (2005). „Experimenting with a Democratic Ideal: Deliberative Polling and Public Opinion”. Acta Politica, 3(40), s. 284–298.
Fleck, L. (1927). „O niektórych swoistych cechach myślenia lekarskiego”. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny oraz Nauk Przyrodniczych, 6(1), s. 62–63.
Fleck, L. (1986). Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Tłum. M. Tuszkiewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Foucault, M. (2014). Rządzenie żywymi. Tłum. M. Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fung, A. (2003). „Survey Article: Recipes for Public Spheres: Eight Institutional Design Choices and Their Consequences”. The Journal of Political Philosophy, 11(3), s. 338–367.
Gardawski, J. (2009). Dialog społeczny w Polsce. Teoria, historia, praktyka. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa / Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Gastil, J., Deess, E.P., Weiser, P. (2002). „Civic Awakening in the Jury Room: A Test of the Connection between Jury Deliberation and Political Participation”. The Journal of Politics, 2(64), s. 585–595.
Gastil, J., Weiser, P. (2006). „Jury Service as an Invitation to Citizenship: Assessing the Civic Value of Institutionalized Deliberation”. The Policy Studies Journal, 4(34), https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=934838 (dostęp: 1.02.2023).
Gittell, R., Vidal, A. (1998). Community Organisations: Building Social Capital as a Development Strategy. Thousand Oaks: Sage.
Grygieńć, J. (2017). Demokracja na rozdrożu. Deliberacja czy partycypacja polityczna? Kraków: Universitas.
Grzesiak-Feldman, M. (2018). Psychologia myślenia spiskowego. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Herbut, R. (2008). „Nowy styl rządzenia a tradycyjne mechanizmy sterowania polityką”. W: J. Sroka (red.). Wybrane instytucje demokracji partycypacyjnej w polskim systemie politycznym. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Hirschman, A.O. (1982). Shifting Involvements: Private Interests and Public Action. Princeton: Princeton University Press.
Jakubowska, U. (1999). Preferencje polityczne. Psychologiczne teorie i badania. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Psychologii PAN.
Juchacz, P.W. (2016). „Trzy tezy o sędziach społecznych i ich udziale w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w Polsce”. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 5(1), s. 155–168.
Kelly, J. (1998). Rethinking Industrial Relations: Mobilization, Collectivism and Long Waves. London: Routledge.
Kępiński, A. (1995). Lęk. Warszawa: Sagittarius.
Kołomycew, A. (2020). „Założenia teoretyczne demokracji partycypacyjnej”. W: A. Pawłowska, R. Kmieciak, A. Kołomycew, K. Radzik-Maruszak, P. Antkowiak (red.). Społeczne rady i komisje jako (nie)obecny uczestnik procesu decyzyjnego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 15–30.
Krzewińska, A. (2012). „Sądy obywatelskie – kilka refleksji o metodzie”. Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica, 42, s. 9–32.
Le Bon, G. (2005). Psychologia tłumu. Tłum. B. Kaprocki. Kęty: Antyk.
List, C., Goodin, R.E. (2001). „Epistemic Democracy: Generalizing the Condorcet Jury Theorem”. Journal of Political Philosophy, 3(9), s. 277–306.
Luhmann, N. (1994). Teoria państwa bezpieczeństwa socjalnego. Tłum. W. Lipnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Luskin, R., Fishkin, J., Jowel, R. (2002). „Considered Opinions: Deliberative Polling in Britain”. British Journal of Political Science, 3(32), s. 455–487.
Maccoby, M. (1976). The Games-Man: The New Corporate Leaders. New York: Simon & Schuster.
Mackie, G. (2006). „Does Democratic Deliberation Change Minds?”. Politics, Philosophy & Economic, 3(5), s. 279–303.
Maia, R.C.M., Danila, C., Bargas, J.K.R., Oliveira, V.V., Rossini, P.G.C., Sampaio, R.C. (2017). „Authority and Deliberative Moments: Assessing Equality and Inequality in Deeply Divided Groups”. Journal of Public Deliberation, 13, www.publicdeliberation.net/jpd/vol13/iss2/art7 (dostęp: 1.02.2023).
Majone, G. (2004). Dowody, argumenty i perswazja w procesie politycznym. Tłum. D. Sielski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Mansbridge, J.J. (1999). „Everyday Talk in the Deliberative System”. W: S. Macedo (red.). Deliberative Politics: Essays on Democracy and Disagreement. Oxford: Oxford University Press, s. 211–239.
Mansbridge, J.J., Bohman, J., Chambers, S., Christiano, T., Fung, A., Parkinson, J., Thompson, D.F., Warren, M.E. (2012). „A Systemic Approach to Deliberative Democracy”. W: J. Parkinson, J.J. Mansbridge (red.). Deliberative Systems. New York: Cambridge University Press, s. 1–26.
Męcina, J. (2009). Dialog społeczny na poziomie zakładu pracy. Między zasadami a realiami. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa / Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Olson, M. (1971). The Logic of Collective Action. New York–Cambridge: Harvard University Press.
Owen, D., Smith, G. (2015). „Survey Article: Deliberation, Democracy, and the Systemic Turn”. Journal of Political Philosophy, 2(23), s. 213–234.
Parkinson, J., Mansbridge, J.J. (red.) (2012). Deliberative Systems: Deliberative Democracy at the Large Scale. New York: Cambridge University Press.
Peters, G.B. (2018). „Bringing the State Back In, but Did It Ever Leave? And Which State?”. Teoria Polityki, 2, s. 237–247.
Putnam, R.D. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Tłum. W. Lipnik, G. Skąpska. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rokeach, M. (1960). The Open and Closed Mind. New York: Basic Books.
Rollo, T. (2017). „Everyday Deeds: Enactive Protest, Exit, and Silence in Deliberative Systems”. Political Theory, 45(5), s. 587–609.
Rządca, M., Strumińska-Kutra, R. (2016). „Local Governance and Learning: In Search of a Conceptual Framework”. Local Government Studies, 6(42), s. 916–937.
Silver, B.J. (2009). Globalny proletariat. Ruchy pracownicze i globalizacja po 1870 r. Tłum. M. Starnawski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Soga, M., Gaston, K.J. (2018). „Shifting Baseline Syndrome: Causes, Consequences and Implications”. Frontiers in Ecology and the Environment, 16(4), s. 222–230.
Sroka, J. (1997). „Narodziny strategii korporatywnej? Kierunki przemian stosunków przemysłowych w Europie Środkowo-Wschodniej”. W: A. Antoszewski, R. Herbut (red.). Demokracje Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie porównawczej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 165–191.
Sroka, J. (2000). Europejskie stosunki przemysłowe w perspektywie porównawczej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Sroka, J. (2004). Polityka organizacji pracodawców i przedsiębiorców. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Sroka, J. (2008). „Instytucje demokracji deliberacyjnej w polskim systemie politycznym. Wprowadzenie do kontekstu teoretycznego”. W: J. Sroka (red.). Wybrane instytucje demokracji partycypacyjnej w polskim systemie politycznym. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, s. 15–25.
Sroka, J. (2009a). Deliberacja i rządzenie wielopasmowe. Teoria i praktyka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Sroka, J. (2009b). Analiza funkcjonowania instytucji dialogu społecznego na poziomie województw. Raport z badań wojewódzkich komisji dialogu społecznego. Warszawa:
Szkoła Głowna Handlowa / Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Sroka, J. (2018). Współdecydowanie w wielopasmowej polityce publicznej. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Sroka, J. (2020). „Dialog społeczny jako przyczółek a zarazem przeszkoda w rozwoju deliberacji”. W: K.W. Frieske, I. Zakrzewska (red.). Dialog społeczny i jego konteksty. Warszawa: Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” / Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, s. 133–155.
Sroka, J., Herbut, R., Sula, P. (2004). Dialog społeczny na poziomie regionalnym. Raport z badań. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Sroka, J., Podgórska-Rykała, J. (2020). „Intermediacja interesów, czyli o roli indywidualnych wkładów w grupowych działaniach: kiedy niezorientowana publicznie grupa interesu staje się zorientowanym publicznie interesariuszem?”. W: T. Grabińska, Z. Kuźniar (red.). Bezpieczeństwo personalne a bezpieczeństwo strukturalne. T. 8: Struktura warstwowa bezpieczeństwa. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki, s. 61–78.
Sroka, J., Podgórska-Rykała, J. (2021). „The Inclusive Methods in an Exclusive Club: About the Character of Some Conditions Hindering Co-Deciding in Local Communities”. W: J. Sroka, J. Podgórska-Rykała (red.). Local Governance: Ideas, Concepts, Experiences and Goals for the Future. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, s. 181–214.
Sroka, J., Pawlica, B., Podgórska-Rykała, J. (2021). „Bariery formuł deliberacyjnych w świetle badania praktyk budżetowania obywatelskiego w Polsce prowadzonych w okresie pandemii COVID-19”. Studia z Polityki Publicznej, 8(4), s. 97–120.
Sroka, J., Pawlica, B. (2022). „Systemic Position of an Actor and Relations between Actors in Democratic Forms of Negotiating Preferences in Public Policy”. W: J. Podgórska-‑Rykała, J. Sroka (red.). Deliberation in the Public Policies Planning Process: Experiences and Future Challenges. Kraków: Libron, s. 53–77.
Sroka, J., Pawlica, B., Ufel, W. (2022). Evolution of the Civic Budget in Poland – Towards Deliberation or Plebiscite? Krakow: Libron.
Steiner, J., Jaramillo, M.C., Maia, R., Mameli, S. (2017). Deliberation across Deeply Divided Societies: Transformative Moments. New York: Cambridge University Press.
Steinhoff, U. (2009). The Philosophy of Jurgen Habermas a Critical Introduction. Oxford: Oxford University Press.
Tomkins, S. (1963). „Left and Right: A Basic Dimension of Ideology and Personality”. W: R.W. White (red.). The Study of Lives. New York: Atherton Press, s. 388–411.
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Dz.U. 2018 poz. 130.
Weber, M. (2002). Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Tłum. D. Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zabdyr-Jamróz, M. (2020). Wszechstronniczość. O deliberacji w polityce zdrowotnej z uwzględnieniem emocji, interesów własnych i wiedzy eksperckiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zaremba Bielawski, M. (2011). Higieniści. Z dziejów eugeniki. Wołowiec: Czarne.
Information: Teoria Polityki, 2023, No. 7/2023, pp. 121 - 146
Article type: Original article
Titles:
Deliberative empowered democracy – systemowa pozycja aktora i składniki rozstrzygania publicznego. Próba rozszerzenia i reinterpretacji modelowej propozycji Luigiego Bobbia
University of the National Education Commission, Krakow
Poland
Published at: 30.06.2023
Article status: Open
Licence: CC BY
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
Polish