Between the Experience of Community and Solitude: Interpretation of Letter Prayer Requests Sent by the Faithful to Kalwaria Zebrzydowska in the 1970s
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEPublication date: 30.12.2024
Rocznik Przemyski. Historia, 2024, 1 (30) 2024, pp. 345 - 367
https://doi.org/10.4467/24497347RPH.24.015.20519Authors
Między doświadczeniem wspólnot a samotnością. Interpretacja listownych próśb modlitewnych wysyłanych przez wiernych do Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 70. XX wieku
The author analyses epistolary requests for prayers sent in the 1970s to the sanctuary in Kalwaria Zebrzydowska from the perspective of expressing loneliness and community identification. The article oscillates between historical and ethnological reflection, referring to „monoseology”, a coined term for a philosophical study on loneliness. The author analyses the attitudes of the faithful sending prayer requests to this sanctuary.
The article consists of four parts. In the first one, the history of the sanctuary in Kalwaria Zebrzydowska is presented. In the next part, the author analyses the Kalwaria letters with supplications for prayers as a historical source and attemps to make a general characteristic of them. In the third part, starting from the perspective of the history of solitude and monoseology, the author reflects on the expression of a solitary attitude in correspondence. He concludes by showing to which two fundamental communities the senders refer - namely, the family and the Church (identified in the Polish People’s Republic as a religious-national community).
Loneliness has a negative character in the correspondence, but it also expresses hope and faith in a positive change in life. Communities are perceived in the perspective of danger: the family’s disintegration and the Church’s confrontation with communism.
APBK IVC 174, 1969.
APBK IVC 16, 1970.
APBK IVC 178, 1970.
APBK IVC 32, 1973.
APBK IVC 19, 1975.
APBK IVC 20, 1976.
APBK IVC 34, 1976.
APBK IVC 22, 1978.
Śpiewnik kalwaryjski, oprac. A. Chadam, Kalwaria Zebrzydowska 1997.
B. de Barbaro, Po co światu psychoterapia, Kraków 2023.
I. Borowik, Religijne oblicze Polski na tle Europy, w: Kultury religijne. Perspektywy socjologiczne, red. A. Wójtowicz, Warszawa 2005.
F. Bound Alberti, A Biography of Loneliness. The History of Emotion, Oxford 2019.
H. Czachowski, Cuda, wizjonerzy i pielgrzymi. Studium religijności mirakularnej końca XX wieku w Polsce, Warszawa 2003.
S. Czarnowski, Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego, w: S. Czarnowski, Dzieła, t. 1: Studia z historii kultury, red. N. Assorodobraj, S. Ossowski, Warszawa 1956.
S. Czarnowski, Podział przestrzeni i jej rozgraniczenie w religii i magii, w: S. Czarnowski, Dzieła, t. 3: Studia z dziejów kultury celtyckiej. Studia z dziejów religii, red. N. Assorodobraj, S. Ossowski, Warszawa 1956.
P. Domeracki, Meandry filozofii samotności, w: Zrozumieć samotność. Studium interdyscyplinarne, red. P. Domeracki, W. Tyburski, Toruń 2006.
D. Freedberg, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, tłum. E. Klekot, Kraków 2005.
T. Gadacz, O umiejętności życia, Kraków 2002.
B. Gapiński, Interpretacja wybranych przykładów religijności typu ludowego z najnowszej historii Polski, w: Wybrane zagadnienia najnowszej historii religijno-kulturowej. Kujawy Zachodnie i kontekst ponadlokalny, red. B. Gapiński, wyd. II, Gniezno 2017.
B. Gapiński, Przedmowa do II wydania. Religia, historia i życie, w: Wybrane zagadnienia najnowszej historii religijno-kulturowej. Kujawy Zachodnie i kontekst ponadlokalny, red. B. Gapiński, wyd. II, Gniezno 2017.
B. Gapiński, Sacrum i codzienność. Prośby o modlitwę nadsyłane do Kalwarii Zebrzydowskiej w latach 1965–1979, Warszawa 2008.
B. Gapiński, Związki Polonii z sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej w świetle korespondencji klasztoru (lata 1965–1979), „Przegląd Kalwaryjski” 2007/2008, nr 11–12.
A. Hemka, J. Olędzki, Wrażliwość mirakularna, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1990, nr 1.
A. Jackowski, Kalwaria Zebrzydowska w sieci ośrodków pielgrzymkowych w Polsce i w Europie, „Peregrinus Cracoviensis” 1995, z. 2.
A. Jackowski, E. Bilska-Wodecka, I. Sołjan, Wielka encyklopedia geografii świata, t. 15: Religie świata. Szlaki pielgrzymkowe, Poznań 1999.
D. Jarosz, Ludzie „trzeciego wieku” i ich warunki życiowe w Polsce w latach 1944–1989. Główne problemy (analiza historyczna), Warszawa 2022.
B. Kaliski, Nowolipki AD 1959, czyli Cud w komunistycznej Warszawie, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2017, nr 1.
Z. Kazanowska, Zasięg kultu terytorialnego Matki Bożej Kalwaryjskiej w latach 1970–1980 w świetle korespondencji klasztoru, „Przegląd Kalwaryjski” 1996, nr 2.
P. Kowalski, O jednorożcu, Wieczerniku i innych motywach mniej lub bardziej ważnych. Szkice z historii kultury, Kraków 2007.
P. Kowalski, Prośba do Pana Boga. Rzecz o gestach wotywnych, Wrocław 1994.
P. Kowalski, Samotność i wspólnota. Inskrypcje w przestrzeni współczesnego życia, Opole 1993.
P. Kowalski, Wpisy intencyjne do ksiąg kościelnych, w: Folklor, sacrum, religia, red. J. Bartmiński, M. Jasińska-Wojtkowska, Lublin 1995.
M. Krzywosz, Cuda w Polsce Ludowej. Studium przypadku objawienia maryjnego w Zabłudowie, Białystok 2016.
I. Kubiak, K. Kubiak, Kalwaryjskie opowieści, „Spotkania” 1993, 8–14 IV, s. 34–37.
I. Kubiak, K. Kubiak, Misterium Męki Pańskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, „Polska Sztuka Ludowa” 1978, nr 3–4, s. 143–160.
J. Ługowska, Pogrzeb Matki Boskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, „Literatura Ludowa” 1986, nr 3 [wyd. 1987], s. 3–19.
G. Minois, Historia samotności i samotników, tłum. W. Klenczon, Warszawa 2018.
W. Myśliwski, Słowa jak okna, „Tygodnik Powszechny. Wydanie specjalne”, 13 III 2024, nr 1 (29).
A. Niedźwiedź, Obraz i postać. Znaczenie wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej, Kraków 2005.
A. Niedźwiedź, Wszyscy jesteśmy kalwarianami. Religijność ludowa: dywersanci w Ziemi Ulro [wywiad M. Kuźmińskiego i P. Mucharskiego], „Tygodnik Powszechny” 2006, nr 34.
J. Olędzki, Świadomość mirakularna, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1989, nr 3.
D. Olszewski, Polska kultura religijna na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1996.
A. Perzanowski, Odmieńcy. Antropologiczne studium dewiacji, Warszawa 2009.
B. Porter-Szűcs. Wiara i ojczyzna. Katolicyzm, nowoczesność i Polska, tłum. J. Dzierzgowski, Warszawa 2022.
M. Rudyk, Wpływ biskupów krakowskich na rozwój kultu pasyjnego i maryjnego w sanktuarium kalwaryjskim, w: Sanktuarium kalwaryjskie w służbie pielgrzymującego Kościoła, red. W. Stasiuk, Kalwaria Zebrzydowska 2003.
A.K. Sitnik, Geneza sanktuarium pasyjno-maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej, w: Kalwaria Zebrzydowska – polska Jerozolima skarbem Kościoła i narodu polskiego, red. C. Gniecki, Kalwaria Zebrzydowska 2002.
P. Skibiński, Odnowa tej ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, czerwiec 1979, Warszawa 2020.
H. Słabek, O społecznej historii Polski 1945–1989, wyd. II, Warszawa 2015.
A.L. Sowa, Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków 2011.
J. Szczypka, Droga do Rzymu, Warszawa 1982.
P. Sztompka, M. Milczarski, Kopia zapasowa. O życiu, społeczeństwie i socjologii z Piotrem Sztompką rozmawia Marcin Milczarski, Kraków 2023.
J. Tokarska-Bakir, Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Wielkie opowieści, Kraków 2000.
R. Tomicki, Religijność ludowa, w: Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 2, red. M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka, Wrocław 1981.
H.E. Wyczawski, Kalwaria Zebrzydowska. Historia klasztoru bernardynów i kalwaryjskich dróżek, Kalwaria Zebrzydowska 1987.
[K. Zamorski], Rozmowa z profesorem Krzysztofem Zamorskim. Wywiad przeprowadził w dn. 21 lutego 2022 oraz opracował Marcin Jarząbek, w: Historia jest polifoniczna. Sztambuch Profesora Krzysztofa Zamorskiego, red. M. Kurkowska-Budzan, J. Muchowski, M. Stasiak, R. Swakoń, Kraków 2023.
B. Zboińska-Daszyńska, W Kalwarii Zebrzydowskiej przed pięćdziesięciu laty, „Rocznik Krakowski” t. 46, 1975.
M. Zowczak, Biblia ludowa. Interpretacja wątków biblijnych w kulturze ludowej, Toruń 2013.
Information: Rocznik Przemyski. Historia, 2024, 1 (30) 2024, pp. 345 - 367
Article type: Original article
Titles:
Biblioteka Jagiellońska, Kraków
Published at: 30.12.2024
Article status: Open
Licence: CC-BY-NC-SA
Percentage share of authors:
Information about author:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 35
Number of downloads: 20