Changes in the physical and chemical properties of springwater in the Chochołowski Potok catchment (Western Tatras)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEChoose format
RIS BIB ENDNOTEZmiany cech fizycznych i chemicznych wód źródeł w zlewni Potoku Chochołowskiego (Tatry Zachodnie)
Publication date: 10.12.2014
Geographical Studies, 2014, Issue 138, pp. 45-56
https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.017.2699Authors
Zmiany cech fizycznych i chemicznych wód źródeł w zlewni Potoku Chochołowskiego (Tatry Zachodnie)
Badaniami objęto 11 źródeł położonych w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach Zachodnich. W rytmie miesięcznym mierzono wydajność, cechy fizyczne i chemiczne oraz skład chemiczny wody źródeł. W składzie chemicznym wody źródeł dominowały Ca2+ i HCO3–, a ze związków biogennych N O 3 –, przy czym te ostatnie występowały w niewielkich stężeniach. Wyniki badań wykazały, że występują sezonowe zmiany większości cech fizycznych i chemicznych wody, ale stwierdzone różnice przeważnie nie były istotne statystycznie (ANOVA). Najwyższe wartości większości cech fizycznych i chemicznych wody występowały zimą, a najniższe wiosną i latem. Występuje także przestrzenne zróżnicowanie cech fizycznych i chemicznych wody. Stwierdzono, że cechy fizyczne i chemiczne wody źródeł kształtowane były przez zróżnicowaną budowę geologiczną zlewni, warunki klimatyczne, proces rozcieńczania oraz aktywność biologiczną zlewni.
Bac-Moszaszwili M., Burchart J., Głazek J., Iwanow A., Jaroszewski W., Kotański Z., Lefeld J., Mastella L., Ozimkowski W., Roniewicz P., Skupiński A., Westwalewicz-Mogilska E., 1979, Mapa geologiczna Tatr, 1 : 30 000, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
Barczyk G., 2008, Tatrzańskie wywierzyska. Krasowe systemy wywierzyskowe Tatr Polskich, T P N, Zakopane.
Butturini A., Sabater F., 2002, Nitrogen concentrations in a small Mediterranean stream. 1. Nitrate 2. Ammonium, Hydrology and Earth System Sciences, 6, 3, 539 – 550.
Campbell D. H., Baron J.S., Tonnessen K. A., Brooks P. D., Schuster P. F., 2000, Controls of nitrogen flux in alpinie/subalpine watersheds of Colorado, Water Resources Research, 36, 1, 37 – 47.
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska ( G I O Ś ), 2009, http ://powietrze.gios.gov.pl/gios/site /measuringstation/C/preview/100085 ( 15.03.2014 ).
Hess M., 1996, Klimat, [ w : ] Z. Mirek ( red. ), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, T P N, Kraków – Zakopane, 58 – 63.
Holko L., Kostka Z., Lichner L., Pis V., 2006, Variation of nitrates in runoff from mountain and rural areas, Biologia, Bratislava, 61 ( Suppl. 19 ), 270 – 274.
Kaste O., Skjelkvale B. L., 2002, Nitrogen dynamics in runoff from two small heathland catchments representing opposite extremes with respect to climate and N deposition in Norway, Hydrology and Earth System Sciences, 6, 3, 351 – 362.
Małecka D., 1989, Wpływ opadów atmosferycznych na kształtowanie chemizmu wód w obrębie masywu tatrzańskiego, Przegląd Geologiczny, 10, 504 – 510.
Małecka D., 1997, Źródła masywu tatrzańskiego, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Physica, 2, 2 – 25.
National Climatic Data Center, 2008 – 2009, ftp ://ftp.ncdc.noaa.gov/pub/data/gsod/ ( 15.03.2014 ).
Oleksynowa K., Komornicki T., 1960, Materiały do znajomości wód w Tatrach, cz. V. Dolina Chochołowska, Zeszyty Naukowe W S R w Krakowie, Rolnictwo, 7, 117 – 148.
Oleksynowa K., Komornicki T., 1996, Chemizm wód, [ w : ] Z. Mirek ( red. ), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, T P N, Kraków – Zakopane, 197 – 214.
Opołka-Gądek J., 1996, Zmienność cech fizykochemicznych wód Doliny Chochołowskiej i Kościeliskiej w latach 1985 – 1995, [ w : ] Z. Krzan ( red. ), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, t. 3, Wpływ człowieka, T P N – P T P N o Z, Kraków – Zakopane, 72 – 75.
Parkhurst D. L., Appelo C.A.J., 2013, Description of Input and Examples for PHREEQC Version 3-A Computer Program for Speciation, Batch-Reaction, One-Dimensional Transport, and Inverse Geochemical Calculations, U.S. Geological Survey, Techniques and Methods, book 6, chapter A43.
Piątek K. B., Christopher S.F., Mitchell M.J., 2009, Spatial and temporal dynamics of stream chemistry in a forested watershed, Hydrology and Earth System Sciences, 13, 423 – 439.
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z., 1996, Zbiorowiska roślinne, [ w : ] Z. Mirek ( red. ), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, T P N, Kraków – Zakopane, 237 – 274.
Skiba S., 2002, Mapa gleb Tatrzańskiego Parku Narodowego, [ w : ] W. Borowiec, A. Kotarba, A. Kownacki, Z. Krzan, Z. Mirek ( red. ), Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr, T P N – P T P N o Z, Kraków – Zakopane, 21 – 26.
Wolanin A., Żelazny M., 2010, Sezonowe zmiany chemizmu wód źródeł tatrzańskich w zlewniach Potoku Chochołowskiego i Potoku Kościeliskiego w 2009 roku, [ w : ] T. Ciupa, R. Suligowski ( red. ), Woda w badaniach geograficznych, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Kielcach, Instytut Geografii, Kielce, 347 – 355.
Wójcik S., 2012, Zróżnicowanie i sezonowa zmienność chemizmu wybranych źródeł zlewni Potoku Olczyskiego w Tatrach, Prace Geograficzne, 128, 61 – 75.
Ziemońska Z., 1973, Stosunki wodne w polskich Karpatach Zachodnich, Prace Geograficzne P A N, 103.
Żelazny M., 2012, Czasowo-przestrzenna zmienność cech fizykochemicznych wód Tatrzańskiego Parku Narodowego, I G i G P U J, Kraków.
Żelazny M., Barczyk G., Wolanin A., Wójcik S., 2013, Zmiany cech fizyczno-chemicznych wód wywierzysk : Chochołowskiego, Lodowego i Olczyskiego w 2009 roku, Biuletyn PIG, 456, 685 – 692.
Żelazny M., Kasina M., 2009, Skład chemiczny świeżej pokrywy śnieżnej w Tatrzańskim Parku Narodowym, [ w : ] R. Bogdanowicz, J. Fac-Beneda ( red. ), Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 476 – 480.
Żelazny M., Wolanin A., Płaczkowska E., 2009,Przestrzenne zróżnicowanie i sezonowe zmiany cech fizyczno-chemicznych wód potoków Kościeliskiego i Chochołowskiego w Tatrach Zachodnich, [ w : ] R. Bogdanowicz, J. Fac-Beneda ( red. ), Zasoby i ochrona wód. Obieg wody i materii w zlewniach rzecznych, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 461 – 467.
Żelazny M., Wolanin A., Płaczkowska E., 2013, Hypsometric factors for differences in chemical composition of spring waters of the Tatra National Park, Polish Journal of Environmental Studies, 22( 1 ), 289 – 299.
Information: Geographical Studies, 2014, Issue 138, pp. 45-56
Article type: Original article
Titles:
Zmiany cech fizycznych i chemicznych wód źródeł w zlewni Potoku Chochołowskiego (Tatry Zachodnie)
Institute of Geography and Spatial Management, Jagiellonian University
Poland
Published at: 10.12.2014
Article status: Open
Licence: None
Percentage share of authors:
Article corrections:
-Publication languages:
PolishView count: 2340
Number of downloads: 1285