FAQ
Jagiellonian University in Krakow logo

Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki

Publication date: 14.09.2023

Polish Pedagogical Thought, IX (2023), Issue 9/1 Pedagogika konserwatywna, pp. 61-81

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.23.004.18233

Authors

Anna Sajdak-Burska
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0156-3986 Orcid
All publications →

Titles

Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki

Abstract

W artykule przedstawione zostały metodologiczne aspekty pozwalające na zbudowanie rusztowania kategorialnego dla projektu „nowoczesna szkoła konserwatywna”. Autorka głębiej przygląda się metodologicznym i semantycznym argumentom pozwalającym zbliżyć do siebie konserwatyzm i nowoczesną dydaktykę. Kluczem otwierającym tę możliwość czyni opisaną przez Lecha Witkowskiego kategorię dwoistości. Zastosowanie tej kategorii pozwoliło na przedefiniowanie versus używanego w opozycji „konserwatyzm versus nowoczesne kształcenie”. Autorka opisuje możliwości otwarcia obu stanowisk – konserwatyzmu i nowoczesności – na siebie. Wejście w dialog, znalezienie pola wspólnego nie wygasza różnic. Te pozostają, a z nich wyprowadzane są siły dośrodkowe i odśrodkowe, powodujące napięcie i drganie całego pola. Kategoria dwoistości, ambiwalencji podkreśla to napięcie i ruch oscylacyjny. Ruch pomiędzy jednym a drugim biegunem naraża całość na pułapki magnetycznego przyciągnięcia przez któryś z biegunów, co może się wyrażać gwałtownym skrętem ku fundamentalnym elementom jednego ze stanowisk. Artykuł kończy przedstawienie pułapek, na które narażona jest nowoczesna szkoła konserwatywna, kryjących się w fundamentalizmie konserwatyzmu oraz dydaktyce krytycznej.

References

Download references

Andrukowicz, Wiesław. „Różnojednia, czyli (po)nowoczesna koncepcja dydaktyki komplementarnej Bronisława F. Trentowskiego”. Chowanna (Tom jubileuszowy 2009): 91–110.

Bierdiajew, Mikołaj. Nowe Średniowiecze, tłum. Marian Reutt. Kraków: Wydawnictwo Vis-a-vis Etiuda, 2019.

Buksik, Dariusz. „Wybrane psychologiczne teorie rozwoju moralnego człowieka”. Seminare. Poszukiwania Naukowe 13 (1997): 147–166.

Burke, Edmund. Rozważania o rewolucji we Francji i o debatach pewnych towarzystw londyńskich związanych z tym wydarzeniem, wyrażone w liście, który miał być wysłany do pewnego gentelmana w Paryżu, tłum. Dorota Lachowska. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego Warszawa, 1994.

Chmaj, Ludwik. Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1963.

Chmielewski, Adam. Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.

Dubs, RolfLehrerverhalten, Ein Beitrag zur Interaktion von Lehrenden und Lernenden im Unterricht. Zürich: Verlag des Schweizerischen Kaufmännischen Verbandes, 1995.

Estreicher, Stanisław. „Konserwatyzm”. W: Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, red. Marcin Król, 63–74. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014. Pierwsze wydanie – Kraków: 1928.

Hessen, Sergiusz. Struktura i treść szkoły współczesnej. Warszawa: Wydawnictwo Żak, 1997.

Kiper, Hanna, Mischke, WolfgangEinführung in die Allgemeine Didaktik. Weinheim – Basel: Beltz Verlag, 2004.

Kirk, Russell. Konserwatywny umysł. Od Burke’a do Eliota, tłum. Agnieszka Wincewicz-Price, Jonathan Price. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, 2017.

Klafki, Wolfgang. Neue Studien zur Bildungstheorie und Didaktik. Zeitgemäβe Allgemeinbildung und kritisch-konstruktive Didaktik, 3 Auflage. Weinheim – Basel: Belz Verlag, 1991.

Klus-Stańska, Dorota. Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, 2010.

Klus-Stańska, Dorota. „Oderwanie dydaktyki od pedagogiki ogólnej jako źródło jej kryzysu i znieruchomienia”. W: Pedagogika ogólna. Dyskursy o statusie naukowym i dydaktycznym, red. Teresa Hejnicka-Bezwińska, 139–158. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2011.

Klus-Stańska, Dorota. Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.

Kostkiewicz, Janina. „Edukacja, która ocala i tworzy: pozostał już tylko awangardowy konserwatyzm?”. Polska Myśl Pedagogiczna 8 (2022): 61–78. https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.004.16057.

Krause, Amadeusz. Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2010.

Król, Marcin. „Polska myśl konserwatywna 1918–1939”. W: Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, red. Marcin Król, 7–31. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.

Kwieciński, Zbigniew. „Mimikra czy sternik? Dramat pedagogiki w sytuacji przesilenia formacyjnego”. W: Tropy – ślady – próby. Studia i szkice z pedagogiki pogranicza, red. Zbigniew Kwieciński, 37–65. Poznań – Olsztyn: Wydawnictwo Edytor, 2000.

Martial, Ingbert von. Einführung in didaktische Modelle. Hohengehren: Schneider Verlag, 1996.

Okoń, Wincenty. Dziesięć szkół alternatywnych. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997.

Petersen, Peter. Der kleine Jena-Plan. Braunschweig: Georg Westermann Verlag, 1963.

Piaget, Jean. Rozwój ocen moralnych dziecka, tłum. Tamara Kołakowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.

Plater, Konstanty Broel, „W sprawie konserwatyzmu w Polsce”. W: Konserwatyści polscy 1918–1939. Wybór pism, red. Marcin Król, 35–52. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014. Pierwsze wydanie – Warszawa: nakładem własnym. Tłocznia Wł. Łazarskiego, 1922.

Reich, Kersten. Konstruktivistische Didaktik. Lehr- und Studienbuch mit Methodenpool. Weinheim – Basel: Belz Verlag, 2006.

Reinmann-Rothmeier, Gabi, Mandl, Heinz. “Unterrichten und Lernumgebungen gestalten”. W: Pädagogische Psychologie, red. Andreas Krapp, Bernd Weidenmann. Weinheim: Belz Verlag, 2001.

Sajdak, Anna. Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich. Teoretyczne podstawy dydaktyki akademickiej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2013.

Sajdak-Burska, Anna. „Nowoczesna szkoła konserwatywna. Otwarcie perspektywy”. Polska Myśl Pedagogiczna 8 (2022): 19–37.

Sośnicki, Kazimierz. Dydaktyka ogólna. Wrocław: Ossolineum, 1959.

Sośnicki, Kazimierz. Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1967.

Szymański, Mirosław S. Niemiecka pedagogika reformy 1890–1933. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992.

Śliwerski, Bogusław. „Socjohistoryczne podejście do analiz uspołecznienia polskiej edukacji w duchu konserwatywnej myśli pedagogicznej w latach 1980–2021”. Polska Myśl Pedagogiczna 8 (2022): 79–102. https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.005.16058.

Śliwerski, Bogusław. „Wprowadzenie do serii Pedagogika w Nauce i Praktyce”. W: Dydaktyka. Podręcznik akademicki. Czesław Kupisiewicz. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2012.

Terlikowski, Tomasz P. Czy konserwatyzm ma przyszłość? Koniec Europy, jaką znamy. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2023.

Wild, Elke, Gerber, Judith. Einführung in die Pädagogische Psychologie. Farmington Hills: Verlag Barbara Budrich, 2006.

Witkowski, Lech. „Ambiwalencja w kulturze jako wyzwania dla pedagogiki ogólnej”. W: Rozwój pedagogiki ogólnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze, red. Andrzej Bogaj, 55–72. Warszawa – Kielce: Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2001.

Witkowski, Lech. Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice. Tom 3. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, 2007.

Witkowski, Lech. Przełom dwoistości w pedagogice. Historia, teoria, krytyka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 2013.

Witkowski, Lech. Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Erika H. Eriksona. Toruń: Wydawnictwo WIT-GRAF, 2000.

Information

Information: Polish Pedagogical Thought, IX (2023), Issue 9/1 Pedagogika konserwatywna, pp. 61-81

Article type: Original article

Titles:

Polish:

Konserwatyzm i nowoczesność w edukacji. Dwoistość – otwarcie – pułapki

English:

Conservatism and Modernity in Education: Duality – Openness – Pitfalls

Authors

https://orcid.org/0000-0002-0156-3986

Anna Sajdak-Burska
Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0156-3986 Orcid
All publications →

Jagiellonian University in Kraków, Gołębia 24, 31-007 Kraków, Poland

Published at: 14.09.2023

Article status: Open

Licence: CC BY  licence icon

Percentage share of authors:

Anna Sajdak-Burska (Author) - 100%

Article corrections:

-

Publication languages:

Polish

Suggested citations: Chicago

Anna, Sajdak-Burska. "Conservatism and Modernity in Education: Duality – Openness – Pitfalls" Polish Pedagogical Thought. Sep 14, 2023. https://ejournals.eu/en/journal/polska-mysl-pedagogiczna/article/konserwatyzm-i-nowoczesnosc-w-edukacji-dwoistosc-otwarcie-pulapki