FAQ

Terminus. Czasopismo Poświęcone Literaturze i Kulturze Dawnej

Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Flamenca i Radość Gry w świecie trubadurów

Data publikacji: 30.11.2022

Terminus, 2022, Tom 24, zeszyt 3 (64), s. 259 - 286

https://doi.org/10.4467/20843844TE.22.014.16051

Autorzy

Michał Sawczuk-Szadkowski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-3670-1111 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Flamenca i Radość Gry w świecie trubadurów

Abstrakt

Flamenca and the Joy of Play in the World of the Troubadours

This article attempts to interpret a thirteenth-century Occitan chivalric romance, Le roman de Flamenca, in the context of game and play. Play is an important element of the troubadours’ sociopoetic culture, both in its social (fin’amor) and literary (trobar) aspects. Since the author considers Flamenca to be a work that summarises the history of Occitan courtly poetry, on this basis he puts forward the hypothesis that the plot of the text in question was also constructed by games. This hypothesis is proven by analysing the romance through the prism of Johan Huizinga’s and Roger Caillois’ concept of play. An additional argument testifying to the importance of games in the troubadour world is the key term for fin’amor, joi (translated as Joy), whose components are two other terms: joia (joy) and joc (game). For this reason, the author treats this phenomenon as the Joy of Play, a feeling of pleasure resulting from engagement in poetic games. Based on Caillois’ classification, the author distinguishes two types of games in the text. The first of these is agon, or the competition between Flamenca and her lover Guillaume, and her jealous husband Archambaut. The analysis of the work provides answers to questions about the model player, the set of rules of the game (referred to as lo gay saber, ‘the gay science’) and its course. Of particular note are the passages in which competition is thematised through ludic vocabulary and references to joi. This leads to the conclusion that agon is a structural principle of Le roman de Flamenca. The next section aims to interpret the plot of the novel in the context of mimicry, games based on imitation. The theatrical motifs of the work are subjected to critical reflection, particularly in connection with the joi. In this sense, illusion and imitation constitute the content of the work. In the last section, the author proposes to raise the question about other forms of games in the troubadour world. In particular, the treatment of joi as illinx, a game based on vertigo, is taken into consideration. The collected material and the research lead to the conclusion that Flamenca is a piece built around different types of games: agon is its structure, mimicry serves to guide the action, while illinx may be its possible goal.

ACKNOWLEDGMENTS 

Research funded by the government as part of the programme “Diamentowy Grant” no. DI2017 015147 in the years 2018–2022.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła
Corpus de Flamenca, https://cl.indiana.edu/~mpmcguir/flamenca01.php (dostęp: 15.11.2021).
Flamenca, éd. F. Zufferey, trad. V. Fasseur, Paris 2014.
Jehan de Nostredame, Les vies des plus célebres et anciens poetes provençaux, éd. C. Chabaneau, intr. J. Anglade, Geneve 1970.
Manetti R., Flamenca. Romanzo occitano del XIII secolo, Modena 2008.
Owidiusz, Sztuka kochania, przeł. J. Ejsmond, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/sztuka-kochania.pdf (dostęp: 6.02.2022).
The Vidas of the Troubadours, ed. M. Egan, New York 1984.
Opracowania
Asperti S., Flamenca e dintorni. Considerazioni sui rapporti fra Occitania e Catalogna nel XIV secolo, „Cultura Neolatina” 45 (1985), s. 63–68.
Bec P., « Trobairitz » et chansons de femme. Contribution a la connaissance du lyrisme féminin au moyen âge, „Cahiers de civilisation médiévale” 22 (1979), s. 235–262.
Boase R., The Origin and Meaning of Courtly Love: A Critical Study of European Scholarship, Manchester 1977.
Caillois R., Gry i ludzie, przeł. A. Tatarkiewicz, M. Żurowska, Warszawa 1997.
Camproux Ch., Joy d’amor (jeu et joie d’amour), Montpellier 1965.
Chambon J.-P., Sur la date du composition du Roman de Flamenca, „Estudis Romanics” 40 (2018), 349–355.
Chambon J.-P., Vialle C., Pour le commentaire de Flamenca (III). Nouvelles propositions concernant le cadre chronologique, „Revue des langues romanes” 114 (2010), s. 155–177.
Dictionnaire d’occitan médiéval (DOM), http://www.dom-en-ligne.de/.
Dragonetti R., Le gai savoir dans la rhétorique courtoise. Flamenca et Jaufre de Poitiers, Paris 1982.
Dragonetti R., La technique poétique des trouveres dans la chanson courtoise. Contribution a l’étude de la rhétorique médiévale, Bruges 1960.
Duby G., Le modele courtois, w: Histoire des femmes en Occident, sous la dir. de G. Duby, M. Perrot, II: Le Moyen Âge, sous la dir. de Ch. Klapisch-Zuber, Paris 2002.
Grimm C., Étude sur le Roman de Flamenca, poeme provençal du XIIIe siecle, Paris 1930.
Grossweiner K., Narrators and Narrating Characters: Voicing in Le Roman de Flamenca, „Neophilologus” 92 (2008), s. 395–408.
Henriot J., Le Jeu, Paris 1969.
Huchet J.-C., L’Etreinte des mots. « Flamenca » entre poésie et roman, Caen 1993.
Huchet J.-C., Jaufré et Flamenca : Novas ou romans?, „Revue des langues romans” 96 (1992), 275–300.
Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa 1985.
Jeanjean H., Flamenca: A Wake For a Dying Civilization?, „Parergon” 16 (1998), no. 1, s. 19–30.
Kay S., Subjectivity in Troubadour Poetry, Cambridge 1990.
Liemacher-Riebold U., Entre « novas » et « romans ». Pour l’interprétation de « Flamenca », Alessandria 1997.
Luce-Dudemagne D., Flamenca et las novas a triangle amoureux : contestation et renouveau de la fin’amor, Montpellier 2007.
Nelli R., Le Roman de Flamenca. Un art d’aimer occitanien du XIIIe siecle, Toulouse 1989.
Poe E.W., Cantairitz e Trobairitz: A Forgotten Attestation of Old Provençal “Trobairitz”, „Romanische Forschungen” 114 (2002), s. 206–215.
Révillout Ch., De la date possible du roman de Flamenca, „Revue des langues romanes” 8 (1875), 5–18.
Riquer M. de, Los trovadores, Barcelona 2011.
Roubaud J., La fleur inverse, Paris 1986.
Roubaud J., Les Troubadours. Anthologie bilingue, Paris 1971.
Sawczuk-Szadkowski M., Męskie, żeńskie w średniowiecznej poezji kobiet języka oksytańskiego [w opracowaniu].
Solterer H., Sermo and juglar: Language Games in Flamenca, w: The Spirit of the Court: Selected Proceedings of the Fourth Triennal Congress of the ICLS, Toronto, 1983, ed. by G.S. Burgess, R.A. Taylor, Woodbridge 1985, s. 330–338.
Taylor R.A., Bibliographical Guide to the Study of the Troubadours and Old Occitan Literature, Kalamazoo 2015.
Tuchman B.W., Odległe zwierciadło, czyli rozlicznymi plagami nękane XIV stulecie, przeł. M.J. i A. Michejdowie, Warszawa 1993.

Informacje

Informacje: Terminus, 2022, s. 259 - 286

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Flamenca i Radość Gry w świecie trubadurów

Angielski:

Flamenca and the Joy of Play in the World of the Troubadours

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-3670-1111

Michał Sawczuk-Szadkowski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-3670-1111 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 30.11.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Michał Sawczuk-Szadkowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 467

Liczba pobrań: 251