Niniejszy artykuł ma na celu uporządkowanie zagadnień teologicznych dotyczących głoszenia homilii. Artykuł precyzuje konkretne kroki, które warunkują poprawne przybliżenie misteriów życia Jezusa dla słuchaczy słowa Bożego. W opracowaniu zwrócona zostaje uwaga na prawidłowe odczytanie orędzia kerygmatycznego. Na tej podstawie budowane są kolejne kroki, takie jak: poprawne adresowanie orędzia tzn. treści egzystencjalne, pogłębienie przekazywanego misterium tzn. treści didaskalijne, sformułowanie zalecenia moralnego tzn. treści parenetyczne oraz doprowadzenie do doświadczenia Chrystusa w liturgii tzn. treści mistagogiczne. 

Abstract

Preaching as a Primary Task of the Priest

This article aims to organize theological issues regarding the preaching of the homily. It specifies concrete steps, which determine a correct explanation of mysteries of Jesus’ life for the listeners of the word of God. The study draws attention to the correct interpretation of the kerygmatic message. On this basis, further steps are built such as: right addressing of the message i.e. existential content of the homily, deepening of communicated mystery i.e. didactic content of the homily, expression of a moral recommendation i.e. a parenetic content of the homily and leading to experience of Christ in the liturgy i.e. mistagogical dimension of homily.

Piękno jest jednym z ważnych komponentów liturgii. Nie ogranicza się jednak do kryteriów związanych z estetyką. Należy brać pod uwagę, że celebracja liturgiczna jest wydarzeniem, w którym dokonuje się zbawienie człowieka i jego uświęcenie. Dlatego znając ogólne kryteria piękna, należy je uzupełnić o sens celebracji liturgicznej, odnieść je do kryterium prawdy i nawet etyki. Nie można zapomnieć także, że u podstawy prawdziwego piękna liturgii jest ofiara Jezusa Chrystusa i nie może jej braknąć także u tych, którzy w niej uczestniczą i troszczą się o nią. Właściwym motywem troski o jakość liturgii jest ostatecznie miłość do Chrystusa.

Abstract

Beauty of the liturgy and love for Christ

Beauty is one of important components of the liturgy. However, it is not limited to the criteria related to aesthetics. It should be taken into account that liturgical celebration is an experience in which salvation and sanctification of a man take place. Therefore, knowing the general criteria of beauty, they should be supplemented with a sense of liturgical celebration and referred to the criterion of truth and even ethics. It cannot be forgotten that at the base of the true beauty of the liturgy is the sacrifice of Jesus Christ which cannot be missed by those who participate in it and care for it. The proper motive for caring for the quality of the liturgy is ultimately love for Christ.

Kapłaństwo Starego Testamentu jest rzeczywistością złożoną ze względu na bogactwo tekstów biblijnych. Wychodząc od etymologicznego rozumienia tego, kim jest kapłan, autor wskazuje na początki kapłaństwa w Izraelu oraz ukazuje pochodzenie kapłanów starotestamentalnych. Posługa ta związana była z sanktuarium, sferą sacrum, składaniem ofiar oraz dążeniem do zrealizowania idei świętości. Artykuł omawia obok funkcji kultycznej także ich misję nauczycielską, zagadnienie ewolucji autorytetu kapłana, błędy starotestamentalnych kapłanów, wymagania psychofizyczne wobec kapłanów oraz istotę kapłaństwa Starego Testamentu.

Abstract

The priesthood of the Old Testament

The priesthood of the Old Testament is the reality extremely sophisticated because of the richness of its biblical texts. Starting from the ethymological understanding of being a priest, the author points out to the beginnings of the priesthood in Isreal and shows the origin of the Old Testament priests. Their service was connected with the sanctuary, the sphere of sacrum, sacrifices and the will to achieve the idea of being a saint. The article describes: the cultural and educational role of priests, the issue of the evolution of the priestly authority, the errors of the priests of the Old Testament, the psycho-physical requirements of priests and the essence of the priesthood of the Old Testament.

Kierownictwo duchowe oznacza prowadzenie człowieka do doskonałości chrześcijańskiej. Chociaż rolę kierownika duchowego mogą wypełniać osoby świeckie, jednak w sensie ścisłym kierownikami duchowymi mogą być jedynie kapłani ze względu na święcenia prezbiteratu, które otrzymują oraz związaną z nimi funkcję uświęcania człowieka. Do istotnych celów kierownictwa duchowego należą: pogłębienie relacji z Bogiem, troska o rozwój życia duchowego i rozeznawanie duchowe. Kierownictwo duchowe jest niezastąpioną pomocą dla wszystkich, którzy pragną wzrostu duchowego.  

Abstract

A role of the spiritual direction in one’s holiness

The Spiritual direction means leading a human being towards Christian perfection. Even though the role of a spiritual director can be entrusted to a lay person, strictly speaking the spiritual directors are understood to be priests considering their priestly ordination, which should serve as the tool towards one’s holiness. Among the relevant objectives of the spiritual direction are the deepening of the relationship with God, taking care of the development of the spiritual life and spiritual discernment. The spiritual direction is an irreplaceable help for all who have the desire for spiritual growth.

„Idźcie i głoście” – to wezwanie, jakie usłyszeli od Jezusa Apostołowie (zob. Mt 10,7; Mk 16,15). Wezwanie to kryje w sobie nie tylko element posłania, misji, ale również tajemnicę niezwykłego powołania do pójścia za Jezusem oraz tworzenia głębokiej z Nim relacji. W niniejszym artykule autor podejmuje próbę odczytania podobnych elementów w biblijnej i pozabiblijnej tradycji dotyczącej Abrahama. Okazuje się, że tradycja ta w wielu miejscach wykazuje cechy podobieństwa do ewangelicznych opowiadań o życiu i działalności grona Dwunastu. Daje w ten sposób podstawę, by dostrzec w Abrahamie postać Apostoła – Apostoła z Księgi Rodzaju.

Abstract

Abraham – the Apostle of the Book of Genesis

„And preach as you go” – this is the call which the apostles heard from Jesus (see Mt 10:7; Mc 16:15). This call comprises not only the elements of mission, but also a mystery of an unusual vocation to follow Jesus and to build a profound relation with Him. In this article the author makes attempt to find similar elements in biblical and extrabiblical tradition concerning Abraham. It turns out that this tradition shows certain similarities to the Gospel narratives concerning life and activity of twelve disciples of Jesus. In this way it constitutes basis to discover in the person of Abraham an apostle – the Apostle of the Book of Genesis.

Po II Soborze Watykańskim pojawiają się w nauczaniu papieskim oraz w teologii postulaty kształtowania Kościoła na wzór Chrystusa. Postulat ten jawi się jako oczywisty, ale nie oznacza to, że jest łatwy do opisu teologicznego i do praktycznej realizacji. Z tej racji zagadnienie zasługuje na szerszą uwagę. W artykule zostaje podjęty aspekt chrzcielny zagadnienia, który wyznacza perspektywę jego ujmowania w odniesieniu do innych zagadnień eklezjologicznych. Chrzest wskazuje przede wszystkim na to, że Kościół opiera się w swoim istnieniu i w swojej misji na darze Chrystusa, na który potem w ścisłym związku z tym darem udziela odpowiedzi. Z odpowiedzi dawanej w takim duchu rodzi się upodobnienie Kościoła do Chrystusa.

Abstract

The Church patterned after Christ. The baptismal aspect of the problem

After Second Vatican Council the pontifical teaching and theology mention the need for building of the Church on the Christ model. Although this postulate seems to be evident, it is quite challenging in terms of theological description and practical realisation. For this reason the problem is worthy of attention. This item discusses the baptismal aspect of the problem, which defines the perspective of the problem in reference to other ecclesiological issues. Baptism accentuates mostly the fact that the Church is based in its existence and mission on the gift of Christ. The Church answers to this gift and remains in strict relation with it. Thus, from the answer given in such a spirit stems the resemblance between the Church and Christ.

Uświęcające zadanie Kościoła realizuje się w sposób szczególny poprzez sprawowanie sakramentów. Zostały one ustanowione przez Chrystusa i powierzone Kościołowi jako środki, dzięki którym wyraża się i wzmacnia wiara, oddawana jest cześć Bogu oraz dokonuje się uświęcenie człowieka. Przyczyniają się one także do wprowadzenia, umocnienia i ukazania w sposób zewnętrzny wspólnoty kościelnej (communio ecclesiae). Sakrament chrztu świętego jest podstawą życia chrześcijańskiego, bramą dla pozostałych sakramentów, a także fundamentem, na którym budowana jest wspólnota Kościoła. Teologiczno-prawne aspekty kanonów 849-878 Kodeksu prawa kanonicznego (1983) dotyczą: znaczenia i skutków sakramentu chrztu, obrzędów chrzcielnych, szafarza i osoby przyjmującej ten sakrament oraz chrzestnych, stwierdzenia i zapisania przyjętego chrztu.

Abstract

The Sacrament of Batism in the service of communio ecclesiae. Theological and legal aspects of canons 849-878 of the Code of Canon Law (1983)

The sanctifying task of the Church is carried out in a special way through the celebration of the sacraments. They were established by Jesus Christ and entrusted to the Church as the means by which faith is expressed and strengthen, worship is given to God and human sanctification is accomplished. They also contribute to the introduction, strengthening and external visibility of the ecclesial community (communio ecclesiae). The sacrament of baptism is the foundation of Christian life, the gateway to the other sacraments, and the foundation on which the community of the Church is built. Theological and legal aspects of canons 849-878 of the Code of Canon Law (1983) concern: the meaning and effects of the sacrament of baptism, the baptismal ordinances, the minister and the person receiving the sacrament, the baptismal ordinances, the confirmation and recording of the baptism received. 

Synteza Chrystologii i Pneumatologii w Eklezjologii według  Ioannisa Zizioulasa 

„Byt eklezjalny” oznacza nic innego jak dokonywanie paschalnego przejścia: od bytu indywidualnego do komunionalnego. „Nowe narodzenie z góry” jest owocem równoczesnego działania Trójcy, które w naszej prezentacji zostanie wyrażone za pomocą twierdzenia: „chrystologia uwarunkowana pneumatologią i odwrotnie”. W tym samym czasie, Duch tworzy ciało Chrystusa, a Chrystus posyła Ducha tym, którzy zostają włączeni do wspólnoty Kościoła.

Biorąc pod uwagę to, co właśnie zostało powiedziane, Chrystus nie może być rozumiany jako indywiduum, lecz jako jedyna w swoim rodzaju „osobowość korporacyjna”: „«jeden» w «wielu» i «wielu» w «jednym»”. W ten sposób, eschatologiczna tożsamość Chrystusa, będąc poza historią, właśnie w historii znajduje swą pełną realizację. Usytuowanie historii i eschatologii w Chrystusie, zbliża nas do chrystologiczno-pneumatologicznego equilibrium w eklezjologii, tak bardzo oczekiwanego przez Ioannisa Zizioulasa.

Abstract

The Synthesis of Christology and Pneumatology in Ecclesiology according to Ioannis Zizioulas

„Ecclesial being” means nothing other than making a paschal transition: from individual being to communal being. „The new birth from above” is a fruit of the simultaneous action of the Trinity, which in our presentation will be expressed by means of the theorem: „christology conditioned by pneumatology and vice versa”. At the same time, the Spirit forms the body of Christ and Christ sends the Spirit to those who are incorporated into the Church. 

Taking into consideration what was said above, Christ cannot be understood as an individual, but as an unique „corporate personality”: „«one» in «many» and «many» in «one»”. In this way, the eschatological identity of Christ, being beyond history, finds its full realization in history. The location of history and eschatology in Christ brings us closer to the christological-pneumatological equilibrium in ecclesiology, so much awaited by Ioannis Zizioulas.

Celem artykułu jest podjęcie refleksji nad zagadnieniem możliwości prawnej regulacji niektórych kwestii moralnych. Toczy się bowiem wciąż debata społeczna dotycząca m.in. prawnych aspektów przerywania ciąży. Po syntetycznym ukazaniu fundamentu prawa do życia, którego źródłem jest nadprzyrodzona godność człowieka, podjęto problem prawnej regulacji analizowanych kwestii. Stwierdzono, że niektóre swoje źródło mają w powszechnie obowiązującym prawie naturalnym, a normy religijne je wzmacniają i dostarczają nowej motywacji. Wskazano ponadto na potrzebę permanentnej formacji sumienia, które nie może zostać zastąpione przez prawo.

Abstract

Can Christians „impose” their rights on people who have a different worldview? Comments at the margin of social debate in Poland

The aim of the article is to reflect on the problem of the possibility of legal regulation of some moral issues. There is still a social debate regarding, among legal aspects of abortion. After a synthetic presentation of the foundation of the right to life, the source of which is the supernatural dignity of a human being, the problem of legal regulation of the analyzed issues was raised. It has been found that source of some of them is in the universally binding natural law, and religious norms strengthen them and provide new motivation. It also pointed to the need for permanent formation of conscience, which cannot be replaced by the law.

Społeczny wymiar miłosierdzia

Życie społeczne jest siecią interakcji, jakie zachodzą pomiędzy wielorakimi podmiotami społecznymi: jednostkami, grupami społecznymi, jednostkami i grupami społecznymi. Interakcje te obejmują nie tylko wszelkie wymiary życia, ale również ich głębię i etyczny charakter. Życie społeczne jest regulowane zwyczajami, obyczajami i prawami. Nie ma jednak zasad, które regulowałyby życie społeczne w sposób doskonały. Nie jest nią sprawiedliwość, chociaż stanowi bazę, na której mogą się opierać inne zasady, jak na przykład solidarność. Nawet prawo, chociażby byłoby sprawiedliwe, lecz stosowane literalnie, staje się niesprawiedliwe. Zatem, w ramach funkcjonowania każdego społeczeństwa, rodzi się potrzeba miłosierdzia. Miłosierna aktywność była, jest i zawsze będzie aktywnością na wskroś pożądaną. Rzecz bowiem w tym, że ludzkie potrzeby, które mogą być zaspokajane tylko na drodze miłosierdzia, są wielorakie i ponadczasowe. Im większa niemoc jednostki, tym szersze otwiera się pole na uczynki miłosierdzia.

Abstract

Social dimension of Mercy

Social life is a network of interactions that occur between multiple social entities: individuals, social groups, individuals and social groups. These interactions include not only all dimensions of life, but also their depth and ethical character. Social life is regulated by customs, mores and laws. However, there are no rules that would regulate social life in a perfect way. It is not justice, although it is the basis on which other principles can be based, such as solidarity. Also the law, even if it was just, but used literally, becomes unjust. Therefore, within the functioning of every society, the need for mercy arises. Merciful activity has been, and always will be a thoroughly desirable activity. The point is that human needs that can be satisfied only through the path of mercy are manifold and timeless. The greater the weakness of the individual, the wider the field opens to the works of mercy.

Autor w swoim opracowaniu podejmuje temat posługi przełożonego zakonnego we współczesnych warunkach życia zakonnego. Zwraca szczególną uwagę na kwestię jego odpowiedzialności względem wspólnoty. W związku z tym najpierw omawia pojęcie władzy w Kościele, bowiem władza związana z urzędem przełożonego jest częścią władzy kościelnej. Następnie na podstawie analizy dokumentów Zgromadzenia Księży Sercanów omawia pozycję prawną przełożonego w tymże Zgromadzeniu. Z kolei poddaje analizie prawnej naturę wspólnoty zakonnej, gdyż posługa przełożonego ściśle jest związana ze wspólnotą. Autor podkreśla, że jakość posługi przełożonego wpływa na jakość wspólnoty i odwrotnie jakość wspólnoty wpływa na jakość posługi przełożonego. W związku z tym w końcowym fragmencie opracowania autor omawia zagadnienie odpowiedzialności przełożonego w prowadzeniu wspólnoty zakonnej, zwracając uwagę na współczesne okoliczności życia Kościoła i społeczeństwa, które stanowią nowe wyzwania dla życia zakonnego i posługi przełożonego.

Abstract

The legal aspect of the religious superior’s ministry and his responsibility in running the community

In this study, the author discusses the topic of the religious superior’s ministry in the contemporary conditions of religious life. He pays special attention to the problem of his responsibility towards the community. In doing so, he first discusses the concept of authority in the Church, because the authority associated with the office of the superior is an element of the ecclesiastical authority. Then, on the basis of the analysis of the documents of the Congregation of the Priests of the Sacred Heart of Jesus, he discusses the legal position of the superior in that Congregation. Further, he analyzes the nature of the religious community because the ministry of the superior is always closely connected with the community. The author emphasizes the fact that the quality of the superior’s ministry affects the quality of the community and, vice versa, the quality of the community affects the quality of the superior’s ministry. Therefore, in the final part of the study the author discusses the issue of responsibility of the superior in the conduct of the religious community, paying special attention to the contemporary circumstances of the Church and society, which pose new challenges for the religious life and the ministry of the superior. 

Artykuł omawia specyfikę funkcjonowania Kościoła i społeczności lokalnych w Białorusi w obliczu wyzwań społecznych, prezentuje statystyki wyznań religijnych, nakreśla strukturę „społeczności lokalnej” w jej aspektach naukowych, teoretycznych i praktycznych, pokazuje rolę Kościoła i lokalnych społeczności w realizacji obrony cywilnej oraz określa używany do tego arsenał środków samoobrony powszechnej.

Abstract

Church and local Communities in Belarus in the face of social challenges

This article discusses the specifics of the functioning of the Church and local communities in Belarus in the face of social challenges. It presents  the statistics of religious confessions, outlines the structure of the „local community” in its scientific, theoretical and practical aspects, shows the role of the Church and local communities in the implementation of civil defense and defines arsenal of general self-defense.

Współcześni chrześcijanie są narażeni na wiele duchowych niebezpieczeństw, które dotykają nie tylko treści wiary, ale mają również wpływ na praktykę i życie codzienne. Przekłada się to na złe pojmowanie łaski i świętości, a w konsekwencji zbawienia, którego nie poszukuje się w Bogu, ale w człowieku lub (tajemnej) wiedzy. Papież Franciszek zagrożenia te nazywa (neo)gnostycyzmem i (neo)pelagianizmem. W artykule omówione są najnowsze dokumenty Kościoła, zwłaszcza adhortacja apostolska Gaudete et exultate (kwiecień 2018) oraz list Kongregacji Nauki Wiary Placuit Deo (luty 2018). Analizy są umieszczone w szerszym, filozoficznym kontekście (posthumanizm i postnowoczesność), który pozwala przedstawiane zjawiska – w odniesieniu do Magisterium Kościoła – należycie rozumieć i interpretować.

Abstract

Why (neo)gnosticism and (neo)pelagianism is a mistake? Recent documents of the Catholic Church (Gaudete et exultate, Placuit Deo) towards the dangers regarding grace and sanctity