A persistente vitalidade d’a fala. Esboço de enquadramento teórico desde a perspectiva das ciências sociais

Tytuły

Abstrakt

Nieustępliwa witalność „fala”. Ogólny szkic teoretyczny z perspektywy nauk społecznych
Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do alternatywnego, interdyscyplinarnego badania znanej w kręgach iberystycznych kwestii żywotności tzw. a fala – geolektu używanego w dolinie Xálima (w hiszpańskiej prowincji Cáceres) graniczącej z Portugalią.
Istniejąca literatura dotycząca problemu opiera się przede wszystkim na materiałach historycznych, które nie mogą w pełni wyjaśnić mechanizmu zachowania a fala w dzisiejszym świecie. Zdaniem autora należy mieć na względzie z jednej strony rolę, jaką a fala odgrywa w społeczności, z drugiej zaś specyficzne właściwości fonetyczne geolektu, które – jak się zakłada – są wystarczająco wyraźne pod względem percepcji, by aktywować mechanizmy budowania odrębnej tożsamości mieszkańców Xálima (hipotetyczne cechy nieprzynależności), chroniąc tamtejszą mowę przed standaryzacją.
Autor artykułu nakreśla najbardziej obiecujący kierunek badań problemu oraz przedstawia użyteczne narzędzia teoretyczne związane ze społeczną stroną problemu, wskazując sposób ich stosowania wobec cech nieprzynależności (holistyczna wizja ja i tożsamości zawarta w Identity Process Theory G. Breakwell oraz w ogólnej teorii ja Stetsa i Burke’a).

A Persistent Vitality of the “fala”.
A Rough Sketch of the Theoriacl Frame from the Perspective of Social Sciences This article is an introduction to an alternative, interdisciplinary view over the problem of the vitality of the so-called a fala – a geolect used in the Xálima valley (Cáceres province, Spain), by the Portuguese border, quite well-known in the Iberian studies.
The existent literature concerning the problem is based mainly on the historical material and is not capable of fully explaining its maintenance mechanism in the today’s world. In the author’s opinion, it is necessary to take into consideration, on the one hand, the role played by a fala in the society and, on the other hand, the geolect’s specific, phonetic properties, which – as it is supposed – are sufficiently salient from the perceptual point of view so as to activate the Xálima inhabitants’ different identity processes (hypothetical non-belonging features) and, in consequence, protect the geolect from the standardization.
The article outlines the most promising research direction and presents some useful theoretical tools associated with the problem’s social facet explaining the way of its application to the nonbelonging features (the holistic vision of the self and its identity included in G. Breakwell’s Identity Process Theory and in the Stets and Burke’s general theory of the self).

Słowa kluczowe

geolekt, języki mniejszościowe, mniejszość, standaryzacja, nauki społeczne

geolect, minor languages, minority, standardization, social sciences

Bibliografia

ÁLVAREZ A., MARTÍNEZ H., URDANETA L., 2001, Actitudes lingüísticas en Mérida y Maracaibo: Otra cara de la identidad, Boletín Antropológico, año 20, vol. II, no. 52, Mayo-Agosto, Universidad de los Andes, Mérida, 145–166.

ARGENTER J.A., 2000, Cultural identity and heteroglossia, Estudios de Sociolingüística 1(1), Universidade de Vigo, 27–39.

BLAS ARROYO J.L., 2008 (2005), Sociolingüística del español. Desarrollos y perspectivas en el estudio de la lengua española en contexto social, Madrid: Cátedra.

BUCHOLTZ M., HALL K., 2005, Identity and interaction: a sociocultural linguistic approach, Discourse Studies, London: SAGE, 585–614.

CERULO K.A., 1997, Identity Construction: New Issues, New Directions, Annu. Rev. Sociol. 23: 385–409. http://www.annualreviews.org/ (15/03/2012).

DONDELEWSKI B., 2011, «De costas viradas». O falar de San Martín di Trebellu (Cáceres, Espanha) comparado com o falar dos Foios (Guarda, Portugal) através das realizações actuais do tónico, dos /s/ e /z/ iniciais e mediais e do pré-nuclear, tese de licenciatura, inédita, Uniwersytet Jagielloński, Kraków. http://jagiellonian.academia.edu/ BartoszDondelewski/Papers/779433/De_costas_viradas._O_falar_de_San_Martin_di_Trebel lu_Caceres_Espanha_comparado_com_o_falar_dos_Foios_Guarda_Portugal_atraves_das_re alizacoes_actuais_do_ei_tonico_dos_s_e_z_iniciais_e_mediais_e_do_ch_pre-nuclear (30 de novembro de 2011).

DONDELEWSKI B., 2012 (no prelo), O mañegu e o falar dos Foios. Passado comum e caminhos evolutivos divergentes. Conservação e rejeição de dialectalismos, Estudios hispánicos XX, Uniwersytet Wrocławski.

HALL S., 1992, The question of cultural identity, (in:) S. Hall, D. Held, T. McGrew (eds.), Modernity and its future, Polity Press, Oxford.

HALL S., 1996, Introduction: Who needs identity, (in:) S. Hall, P. de Gay (eds.), Questions of Cultural Identity, London: SAGE.

IGLESIAS-ÁLVAREZ A., RAMALLO F., (2002-03, Language as a diacritical in terms of cultural and resistance identities in Galicia, Estudios de Sociolingüística 3(2) & 4(1), Universidade de Vigo, 255–287.

JASPAL R., 2009, Language and social identity: A psychosocial approach, Psych-Talk, September, 17–20. http://nottingham.academia.edu/rusijaspal/Papers/123620/Language_and_social_identity_a_psychosocial_approach - 15/03/2012.

JASPAL R., CINNIRELLA M., 2011 (no prelo), The construction of ethnic identity: insights from identity process theory, Ethnicities http://nottingham.academia.edu/rusijaspal/Papers/129452/ The_construction_of_ethnic_identity_insights_from_identity_process_theory (15/03/2012).

JASPAL R., COYLE A., 2009, Language and perceptions of identity threat, Psychology&Society, vol. 2(2), Cambridge, 150–167. http://nottingham.academia.edu/rusijaspal/Papers/123613/ Language_and_perceptions_of_identity_threat (15/03/2012).

JASPAL R., COYLE A., 2010, “My language, my people”: language and ethnic identity among British-born South Asians, South Asian Diaspora, vol. 2, no. 2, September, London, 201–218.http://nottingham.academia.edu/rusijaspal/Papers/120206/My_language_my_people_Language_ and_ethnic_identity_among_British-born_South_Asians (15/03/2012).

GONZÁLEZ MARTÍNEZ J., 2010, Actitudes lingüísticas en una comunidad rural: Els Ports (Castellón). Datos de un cuestionario siolingüístico, Cultura, Lenguaje y Representación/ Culture, Language and Representation,Revista de Estudios Culturales de la Universitat Jaume I/Cultural Studies Journal of Universitat Jaume I, vol. VIII/2010, Castellón, 75–95.

PARK J.-E., 2007, Co-construction of Nonnative Speaker Identity in Cross-cultural Interaction, Applied Linguistics 28 (3), Oxford, 339–360.

RAMALLO F., 2011, O enclave lingüístico de Xálima: unha análise sociolingüística, Estudos de Lingüística Galega 3, Santiago de Compostela, 111–135.

ROSENBERG P., 2005, Dialect convergence in the German language islands (Sprachinseln), P. Auer, F. Hinskens, P. Kerswill, Dialect Change. Convergence and Divergence in European Languages. Cambridge U. Press, 221–235.

STETS J.E., BURKE P.J., 2000, Identity Theory and Social Identity Theory, Social Psychology Quarterly, vol. 63, no. 3, Washington, 224–237.

Informacje

Informacje: Romanica Cracoviensia, Tom 12 (2012), s. 153 - 164

DOI: https://doi.org/10.4467/20843917RC.12.010.0727

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

A persistente vitalidade d’a fala. Esboço de enquadramento teórico desde a perspectiva das ciências sociais

Angielski:

A persistente vitalidade d’a fala. Esboço de enquadramento teórico desde a perspectiva das ciências sociais

Autorzy

Bartosz Dondelewski

https://orcid.org/0000-0002-5570-6778

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Polska

Publikacja: 10.09.2012

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Bartosz Dondelewski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Portugalski

Liczba wyświetleń: 2154

Liczba pobrań: 1380