Pochwały i krytyka od nauczyciela a bezradność intelektualna z matematyki i języka polskiego u dziewcząt i chłopców w okresie wczesnej adolescencji

Olga  Bąk; Sabina Barszcz; Aleksandra M. Słowińska; Wirginia Szymańska; Anna  Oleszkowicz

Pochwały i krytyka od nauczyciela a bezradność intelektualna z matematyki i języka polskiego u dziewcząt i chłopców w okresie wczesnej adolescencji

Data publikacji: 2021

Psychologia Rozwojowa, 2021, Tom 26, Numer 2, s. 79 - 96

https://doi.org/10.4467/20843879PR.21.013.15136

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Pochwały i krytyka od nauczyciela a bezradność intelektualna z matematyki i języka polskiego u dziewcząt i chłopców w okresie wczesnej adolescencji

Abstrakt

Praise and Criticism from the Teacher and Intellectual Helplessness in Mathematics and Polish Language among Girls and Boys in Early Adolescence

Learning a variety of school subjects may involve experiencing repeated inability to perform tasks effectively despite one’s efforts. The negative consequences of such experiences are called intellectual helplessness (Sędek, 1995). One of the factors relevant to its occurrence may be the feedback provided by the teacher. The main aim of the study was to determine whether there is a relationship between the frequency and type of praise and criticism formulated by Polish language teachers or mathematics teachers and intellectual helplessness in a given subject, as well as to examine gender differences in this respect. A total of 381 (193F and 188M) students aged 12–16 years participated in the study. Two methods were used: the School Communication Questionnaire (Bąk, 2016) and the Intellectual Helplessness Scale in versions for Polish language and mathematics (Sędek, 1995). The results indicate that girls and boys do not differ in the level of intellectual helplessness in both subjects. However, in the group of girls, the intensity of intellectual helplessness in mathematics increases with age. Boys experience a wider variety of ineffective feedback from the teacher than girls. The level of intellectual helplessness in students in both subjects decreases along with the increase in the praise and reduction of the often ineffective criticism.

Słowa kluczowe

feedback, praise, criticism; bezradność intelektualna, informacje zwrotne, pochwała, krytyka, intellectual helplessness

intellectual helplessness, feedback, praise, criticism

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Adler R.B., Proctor R.F., Rosenfeld L.B., Skoczylas G. (2016), Relacje interpersonalne: proces porozumiewania się. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.

Baczko-Dombi A. (2017). Ucieczka od matematyki. Rekonstrukcja procesu w kontekście społecznego wizerunku przedmiotu. Edukacja, 140(1), 39–54.

Bąk O. (2011), Informacje zwrotne przekazywane przez nauczycieli w percepcji uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Psychologia Rozwojowa, 16(2), 67–82.

Bąk O. (2016), Udzielanie informacji zwrotnych przez nauczycieli a motywacja uczniów do nauki. Referat wygłoszony na XXV Jubileuszowej Ogólnopolskiej Konferencji Psychologii Rozwojowej „Rozwój przez edukację w biegu życia: obszary nadal nierozpoznane”, Kraków, 16–18.06.2016.

Bąk O., Leśniak M.M. (2020), Can praise undo the unfavourable effects of earlier failures?. Educational Psychology, 40(10), 1287–1305.

Becker J.R. (1981), Differential treatment of females and males in mathematics classes. Journal for Research in Mathematics Education, 12(1), 40–53.

Bedyńska S., Rycielski P. (2016), Zagrożenie stereotypem, bezradność intelektualna a oceny szkolne dziewcząt z matematyki. Edukacja, 136(1), 102–113.

Bedyńska S., Zabłocka A. (2017), Różnice płciowe w bezradności intelektualnej na matematyce i języku polskim. Komponent motywacyjny i poznawczy. Studia Psychologiczne, 55(1), 16–25.

Bedyńska S., Krejtz I., Rycielski P., Sedek G. (2020), Stereotype threat is linked to language achievement and domain identification in young males: Working memory and intellectual helplessness as mediators. Psychology in the Schools, 57(9), 1331–1346.

Bee R., Bee F. (2000), Feedback. Warszawa: Petit.

Cannon J., Ginsburg H.P. (2008), „Doing the math”: Maternal beliefs about early mathematics versus language learning. Early Education and Development, 19(2), 238–260.

Carpentier J., Mageau G.A. (2013), When change-oriented feedback enhances motivation, well-being and performance: A look at autonomy-supportive feedback in sport. Psychology of Sport and Exercise, 14(3), 423–435.

Chudzik A. (2019), Stygmatyzacja jako przejaw agresji w komunikacji internetowej (na wybranych przykładach). OSTRAVA 2019, 23, 109–122.

Cipora K. (2015), Lęk przed matematyką z perspektywy psychologicznej i edukacyjnej. Edukacja,132(1), 139–150.

Ciżkowicz B. (2009), Wyuczona bezradność młodzieży. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Deci E.L., Ryan R.M. (1985), Intrinsic Motivation and Self-determination in Human Behavior. New York: Plenum.

de Voe D.E. (1991), Teacher behavior directed toward individual students in elementary physical education. Journal of Classroom Interaction, 26, 9–14.

Doliński D. (2000), Psychologia wpływu społecznego. Wrocław: Towarzystwo PrzyjaciółOssolineum.

Dweck C.S., Leggett E.L. (1988), A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95(2), 256–273.

Einarsson C., Granström K. (2002), Gender-biased interaction in the classroom: The influence of gender and age in the relationship between teacher and pupil. Scandinavian Journal of Educational Research, 46(2), 117–127.

Gunderson E.A., Ramirez G., Levine S.C., Beilock S.L. (2012), The role of parents and teachers in the development of gender-related math attitudes. Sex Roles, 66(3), 153–166.

Gavin M.K., Reis S.M. (2003), Helping teachers to encourage talented girls in mathematics. Gifted Child Today, 26(1), 32–64.

Hattie J., Timperley H. (2007), The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81–112.

Ilies R., Judge T.A. (2005), Goal regulation across time: the effects of feedback and affect. Journal of Applied Psychology, 90(3), 453–467.

Jungwirth H. (1991), Interaction and gender – findings of a microethnographical approach to classroom discourse. Educational Studies in Mathematics, 22(3), 263–284.

Kamins M.L., Dweck C.S. (1999), Person versus process praise and criticism: Implications for contingent self-worth and coping. Developmental Psychology, 35(3), 835–847.

Łysek J. (2009), Stygmatyzacja uczniów w szkole. Psychology, 35(3), 835 -847.

Łysek J. (2009), Stygmatyzacja uczniów w szkole. Nauczyciel, 3, 25–41.

Maier S.F., Seligman M.E. (1976), Learned helplessness: theory and evidence. Journal of Experimental Psychology: General, 105(1), 3–46.

Metallidou P., Vlachou A. (2007), Motivational beliefs, cognitive engagement, and achievement in language and mathematics in elementary school children. Journal of Psychology, 42(1), 2–15.

Mueller C.M., Dweck C.S. (1998), Praise for intelligence can undermine children’s motivation and performance. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 33–52.

Nosek B.A., Banaji M.R., Greenwald A.G. (2002), Math=male, me=female, therefore math≠me. Journal of Personality and Social Psychology, 83(1), 44–59.

O’Leary K., Fitzpatrick C.L., Hallett D. (2017), Math anxiety is related to some, but not all, experiences with math. Frontiers in Psychology, 8, 1–14.

Peterson E.R., Irving S.E. (2008), Secondary school students’ conceptions of assessment and feedback. Learning and Instruction, 18(3), 238–250.

Ryan R.M., Deci E.L. (2000), Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54–67.

Sadker D. (2011), An educator’s primer on the gender war. Phi Delta Kappan, 92(5), 81–88.

Sadker D., Zittleman K. (2005), Gender bias lives, for both sexes. The Education Digest, 70(8), 27–30.

Sędek G. (1995), Bezradność intelektualna w szkole. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.

Skórska P., Świst K., Grygiel P., Humenny G., Modzelewski M., Dolata R. (2017), Czy nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej potrafią bezstronnie ocenić osiągnięcia dziewcząt i chłopców z języka polskiego? Edukacja, 142(3), 52–69.

Tiedemann J. (2000), Gender-related beliefs of teachers in elementary school mathematics. Educational Studies in Mathematics, 41(2), 191–207.

Tiedemann J. (2002), Teachers’ gender stereotypes as determinants of teacher perceptions in elementary school mathematics. Educational Studies in Mathematics, 50(1), 49–62.

Turska D., Bernacka E.R. (2010), Maths lessons: Are they gender neutral in the Polish perspective? Report on the third stage of research. New Educational Review, 22, 273–288.

Turska D., Oszwa U. (2018), Stereotyp płci w uczeniu się matematyki – percepcja nauczyciela. Kwartalnik Pedagogiczny, 249(3), 57–74.

Whyte J., Anthony G. (2012), Maths anxiety: The fear factor in the mathematics classroom. New Zealand Journal of Teachers’ Work, 9(1), 6–15.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2021, Tom 26, Numer 2, s. 79 - 96

DOI: https://doi.org/10.4467/20843879PR.21.013.15136

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Pochwały i krytyka od nauczyciela a bezradność intelektualna z matematyki i języka polskiego u dziewcząt i chłopców w okresie wczesnej adolescencji

Angielski:

Praise and Criticism from the Teacher and Intellectual Helplessness in Mathematics and Polish Language among Girls and Boys in Early Adolescence

Autorzy

Olga Bąk

https://orcid.org/0000-0002-8347-031X

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski

Sabina Barszcz

https://orcid.org/0000-0001-8324-9597

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski

Aleksandra M. Słowińska

https://orcid.org/0000-0002-9498-501X

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski

Wirginia Szymańska

Anna Oleszkowicz

https://orcid.org/0000-0002-8982-2953

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, Wrocław

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Olga Bąk (Autor) - 20%

Sabina Barszcz (Autor) - 20%

Aleksandra M. Słowińska (Autor) - 20%

Wirginia Szymańska (Autor) - 20%

Anna Oleszkowicz (Autor) - 20%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1445

Liczba pobrań: 846

<p> Pochwały i krytyka od nauczyciela a bezradność intelektualna z matematyki i języka polskiego u dziewcząt i chłopców w okresie wczesnej adolescencji</p>

Pobierz xml