FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Parental Attitudes and Coping Strategies in Parents as Indicators of the Prognosis of Aggressive and Task-Oriented Coping Strategies in Adolescents in Situations of Social Conflict

Data publikacji: 2023

Psychologia Rozwojowa, 2022, Tom 27, Numer 4, s. 39 - 55

https://doi.org/10.4467/20843879PR.22.023.18082

Autorzy

Danuta Borecka-Biernat
Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski
https://orcid.org/0000-0003-1401-9821 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Parental Attitudes and Coping Strategies in Parents as Indicators of the Prognosis of Aggressive and Task-Oriented Coping Strategies in Adolescents in Situations of Social Conflict

Abstrakt

The aim of the study was to identify family-related factors connected with aggressive and task-oriented coping strategies in adolescent youth in situations of social conflict. The study was conducted on a sample of 893 adolescents aged 13 to 15. M. Plopa’s Parental Attitude Scale (Skala Postaw Rodzicielskich, SPR), the Questionnaire for Coping Strategies in Parents in Situations of Social Conflict (Kwestionariusz Strategii Radzenia sobie Rodziców w Sytuacji Konfliktu Społecznego, KSRwSK) by D. Borecka-Biernat, and Questionnaire for Coping Strategies in Adolescents in Situations of Social Conflict (Kwestionariusz do Badania Strategii Radzenia sobie Młodzieży w Sytuacji Konfliktu Społecznego, KSMK) by D. Borecka-Biernat were used in the study. An analysis of the results of the study has indicated family discriminants of aggressive and task-oriented coping strategies in adolescents in situations of social conflict; those discriminants include the perceived parental attitudes in father, including the inconsistent, autonomous, and demanding attitude; the perceived aggressive strategy in mother and father in situations of social conflict, as well as the task-oriented strategy in mother in situations of social conflict. Identifying the determinants of aggressive and task-oriented strategies in youth might allow the caretakers of adolescents to better understand their behaviour in situations of social conflict and look at its roots from the young people’s perspective. Understanding the determinants of these behaviours is a necessary step in designing strategies that can shape individuals capable of coping with conflicts in a mature manner.

Bibliografia

Aronson E., Wilson T., Akert R. (2012), Psychologia społeczna serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka

Balawajder K. (2010), Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ?, 137–179. Warszawa: Difin.

Bandura A. (1973), Aggression: A Social Learning Analysis. New Jersey: Prentice-Hill.

Barani K., Szmigielska B. (2012), Komunikacja zadaniowa miedzy matka a dzieckiem jako predyktor radzenia sobie dziecka przedszkolnego w sytuacjach trudnych. Psychologia Rozwojowa, 3, 83–95.

Bares C., Delva J., Grogan-Kaylor A., Andrade F. (2011), Personality and parenting processes associated with problem behaviours: A study of adolescents in Santiago, Chile. Social Work Research, 35(4), 227–240.

Batool S. (2013), Lack of adequate parenting: A potential risk factor for aggression among adolescents. Pakistan Journal of Psychological Research, 28(2), 217–238.

Bhattacharyya P., Pradhan R. (2015), Perceived paternal parenting style and proactive coping strategies of Indian adolescents. International Journal of Psychological Studies, 7(2), 180–191.

Białyszewski H. (1983), Teoretyczne problemy sprzeczności i konfliktów społecznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Borecka-Biernat D. (2006), Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Borecka-Biernat D. (2012), Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. Psychologia Wychowawcza, 1–2, 86–118.

Borecka-Biernat D. (2013), Kwestionariusz strategii radzenia sobie rodziców w sytuacjach konfliktu społecznego w percepcji dziecka. W: M. Straś-Romanowska (red.), Drogi rozwoju psychologii wrocławskiej. Tom jubileuszowy z okazji 45-lecia studiów psychologicznych w Uniwersytecie Wrocławskim, 223–245. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Borkowski J. (2003), Socjologia i psychologia społeczna. Zarys wykładu. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku.

Borowiecka B. (2005), Relacje nastolatków z rodzicami. Nowa Szkoła, 2, 30–32.

Brown S., Arnold A., Dobbs J., Doctofoff G. (2007), Parenting predictors of relational aggression among Puerto Rican and European American school-age children. Early Chidhood Research Quarterly, 22, 147–159.

Bryłka R. (2000), Wpływ rodziny na powstawanie agresji u dzieci. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 50, 47–50.

Brzeziński J. (2004), Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Chang L., Dodge K., Schwartz D., McBride-Chang C. (2003), Harsh parenting in relation to child emotion regulation and aggression. Journal of Family Psychology, 17, 598–606.

Cywińska M. (2008), Konflikty między rodzicami – zagrożeniem dla konstruktywnego funkcjonowania dzieci w sytuacjach konfliktu. W: S. Guz (red.), Dziecko a zagrożenia współczesnego świata, 161–170. Lublin: WUMCS.

Czerwińska-Jasiewicz M. (2015), Psychologia rozwoju młodzieży w kontekście biegu ludzkiego życia. Warszawa: Difin.

Deutsch M. (2005), Współpraca i rywalizacja. W: M. Deutsch, P. Coleman (red.), Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. 21–40. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Donaldson D., Prinstein M., Danovsky M., Spirito A. (2000), Patterns of children’s coping with life stress: Implications with clinicians. American Journal of Orthopsychiatry,70, 351–359.

Doroszewski W. (1981), Słownik języka polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Dutkiewicz K. (2003), Rodzinne przyczyny zachowa agresywnych dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Edukacja, 2, 50–58.

Farnicka M., Liberska H. (2014). Przejawy agresywności współczesnej młodzieży i ich uwarunkowania rodzinne. Rocznik Lubuski, 40(1), 43–56.

Filip A. (2010), Sposoby rozwiązywania konfliktów rodzinnych w percepcji młodzieży różniącej się korzystaniem z mediów. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, 207–223. Warszawa: Difin.

Gurba E. (2020), Konflikt rodziców z nastolatkami jako źródło doświadczanego stresu. W: A. Senejko, A. Czapiga (red.), Oswojenie traumy. Przegląd zagadnień, 125–144. Seria: Psychologia Traumy. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Heszen-Niejodek I. (2000), Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3, 465–493. Gdańsk: GWP.

Januszewska E. (2001), Style reagowania na stres w kontekście postaw rodzicielskich. Badania młodzieży w okresie adolescencji. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości, 311–344. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Januszewska E., Jasik I. (2018), Agresja u dzieci i młodzieży a postawy rodzicielskie. Cywilizacja, 66, 124–138.

Juroszek W. (2017), Znaczenie postaw rodzicielskich i stylów przywiązania dla funkcjonowania psychospołecznego dziecka w życiu dorosłym. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Klink J., Byars-Winston A., Bakken L. (2008), Coping efficacy and perceived family support:Potential factors for reducing stress in premedical students. Medical Education, 42(6), 572–579.

Kłusek-Wojciszke B. (2009), Kwestionariusz stylów rozwiązywania konfliktów. Czasopismo Psychologiczne, 15(1), 119–140.

Kozielecki, J. (1998), Koncepcje psychologiczne człowieka, Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.

Krok D. (2007), Strategie rozwiązywania konfliktów w systemie rodzinnym. Roczniki Teologiczne, t. LIV, z. 10, 119–138.

Kuppens S., Grietens H., Onghena P., Michiels D. (2009), Association between parental control and childrens overt and relational aggression. British Journal of Developmental Psychology, 27, 607–623.

Kuśpit M. (2015), Agresywność w konfliktach społecznych a style radzenia sobie ze stresem. W: D. Borecka-Biernat, M. Cywińska (red.), Konflikt społezcny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej.Wybrane kwestie, 288–306. Warszawa: Difin.

Lachowska B. (2010), Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji między rodzicami i adolescentami – prezentacja narzędzi pomiaru. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ?, 180–206. Warszawa: Difin.

Lewandowska S. (2000), Agresywny rodzic-agresywne dziecko. Edukacja i Dialog, 4, 20–24.

Liberska H. (2002), Rola identyfikacji z rodzicami dla rozwoju dziecka w okresie dojrzewania. Małżeństwo i Rodzina, 1, 48–53.

Lohman B., Jarvis P. (2000), Adolescent stressors, coping strategies, and psychological health studied in the family context. Journal of Youth and Adolescence, 29, 15–43.

Lopez E., Olaizola J., Ferrer B., Ochoa G. (2006), Aggressive and nonaggressive rejected students: An analysis of their differences. Psychology in the Schools, 43(3), 387–400.

Łukaszewicz M. (2002), Wpływ postaw rodzicielskich na poziom agresywności młodzieży. Wychowanie na co dzień, 7–8, 14–16.

Miłkowska G. (2012), Agresja w okresie dorastania – charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie. W: Z. Izdebski (red.), Zagrożenia okresu dorastania, 91–110. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Miłkowska-Olejniczak G. (2005), Gimnazjalny agresor. Nowa Szkoła, 2, 24–29.

Minda M. (2019), The perception of parental attitudes and styles to deal with stress among the young attending to athletic championship schools. Journal of Education, Health and Sport, 9(9), 306–316.

Obuchowska I. (2000), Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człoweka, t. 2, 163–201. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pisula E., Sikora R. (2008), Wiek i płeć a radzenie sobie ze stresem przez młodzież w wieku 12–17 lat. Przegląd Psychologiczny, 4, 405–422.

Plezia M. (1959), Słownik łacińsko-polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Plopa M. (1983), Funkcjonowanie społeczno-emocjonalne młodzieży a percepcja postaw matek i ojców. Psychologia Wychowawcza, 2, 129–142.

Plopa M. (2015), Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Poraj G. (2002), Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje. Łódź: Oficyna Wydawnicza „Edukator”.

Przetacznik-Gierowska, M., Tyszkowa, M. (2011), Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ratzke K., Sanders M., Diepold B., Krannich S., Cierpka M. (1997), Uber Aggression und Gewalt bei Kinder in untrschiedlichen Kontexten. Praxis, Kinderpsychologie, Kinderpsychiatrie, 46, 153–168.

Rodrigues L., Kitzmann K. (2007), Coping as a mediator between interparental conflict and adolescents’ romantic attachment. Journal of Social and Personal Relationships, 24(3), 423–439.

Rostowska T. (1996), Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie zachowań agresywnych. Przegląd Psychologiczny, 39, 1–2, 177–186.

Rostowska T. (1997), Zgodność strategii radzenia sobie ze stresem u rodziców i ich dorosłych dzieci. W: J. Rostowski, T. Rostowska, I. Janicka (red.), Psychospołeczne aspekty rozwoju człowieka, 389–396. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Różańska-Kowal J. (2004), Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 203–214.

Russel A., Hart C., Robinson C., Olsen S. (2003), Childrens sociable and aggressive behavior with peers: A comparison of the US and Australia and contributions of temperament and parenting styles International. Journal of Behavioral Development, 27, 74–86.

Rychlak J., Legerski A. (1967), A sociocultural theory of apropriate sexual role identification and level of per- sonal adjustment. Journal of Personality, 1, 36–38.

Sikora J. (1998), Zarządzanie konfliktem w zakładzie pracy. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego.

Sikorski W. (2015), Lęk komunikacyjny u uczniów a ich sposoby reagowania w sytuacjach konfliktu w klasie szkolnej. W: D. Borecka-Biernat, M. Cywińska (red.), Konflikt społeczny w perspektywie socjologicznej i pedagogiczno-psychologicznej, 126–146. Warszawa: Difin.

Smetana J., Daddis C. (2002), Domain specific antecedents of psychological control, parental monitoring, and adolescent autonomy: The role parenting beliefs and practices. Child Development, 73, 563–580.

Tyrna-Łój I. (2002), Tolerancja jako sposób przezwyciężania konfliktów między rodzicami a dorastającymi dziećmi. W: A. Rosół, M. Szczepański (red.), Tolerancja. Studia i szkice, 83–89. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.

Tyszkowa M. (1986), Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Van Lissa C., Hawk S., Meeus W. (2017), The effects of affective and cognitive empathy on adolescents’ behavior and outcomes in conflicts with mothers. Journal of Experimental Child Psychology, 158, 32–45.

Węgłowska-Rzepa K. (2010), Style funkcjonowania młodzieży w sytuacjach społecznych – uwarunkowania temperamentalne i rodzinne. W: D. Borecka-Biernat (red.). Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym: jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ?, 243–259. Warszawa: Difin.

Williams K., McGillicuddy-De Lisi A. (2000), Coping strategies in Adolescent. Journal of Applied Developmental Psychology, 20, 537–549.

Wolfrand U., Hempel S., Miles J. (2003), Perceived parenting styles, depersonalisation, anxiety and coping behaviour in adolescents. Personality and individual differences, 34(3), 521–532.

Wolińska J. (2000), Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Woźniak-Krakowian A., Wieczorek G. (2009), Przemoc w szkole jako zjawisko społeczne. W: A. Woźniak-Krakowian, E. Napora, I. Gomółka-Walaszek (red.), Problemy marginalizacji dzieci i młodzieży, 115–150. Częstochowa: Wyd. AJD.

Ziemska, M. (2009).Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Zimbardo P., Gerrig R. (2012). Psychologia i Życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2022, Tom 27, Numer 4, s. 39 - 55

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Parental Attitudes and Coping Strategies in Parents as Indicators of the Prognosis of Aggressive and Task-Oriented Coping Strategies in Adolescents in Situations of Social Conflict
Angielski:

Parental Attitudes and Coping Strategies in Parents as Indicators of the Prognosis of Aggressive and Task-Oriented Coping Strategies in Adolescents in Situations of Social Conflict

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-1401-9821

Danuta Borecka-Biernat
Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski
https://orcid.org/0000-0003-1401-9821 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Danuta Borecka-Biernat (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski