FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Kontrola zdrowia a wsparcie społeczne i satysfakcja z życia w okresie późnej dorosłości

Data publikacji: 07.2020

Psychologia Rozwojowa, 2020, Tom 25, Numer 2, s. 87 - 106

https://doi.org/10.4467/20843879PR.20.014.12269

Autorzy

,
Gabriela Rafa
Wszystkie publikacje autora →
Dorota Czyżowska
Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-7062-4789 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Kontrola zdrowia a wsparcie społeczne i satysfakcja z życia w okresie późnej dorosłości

Abstrakt

Health Control, Social Support and Life Satisfaction in Late Adulthood
 
This study aims at investigating the relationship between the health locus of control and social support and life satisfaction in late adulthood. It was intended to investigate which dimension of health control dominates in the respondents and whether it is related to the frequency of medical visits, education, living alone or with relatives, subjective assessment of health as well as perceived social support and life satisfaction. It was also examined whether there are differences in the health locus of control between people with secondary and higher education. The study was conducted among 85 people aged 60 to 79: students of a Third Age University and participants of the PLinEU Senior Activity Centre. The research results indicate that it is the internal health locus of control that dominates in the respondents, which is related to the number of medical visits and living alone. There was a significant positive relationship between the internal health locus of control and subjective assessment of health. Differences between people with secondary and higher education in the health locus of control were demonstrated. There was no relationship between the health locus of control and social support and life satisfaction.

Bibliografia

Barrera M. Jr, Sandler I.N., Ramsay T.B. (1981), Preliminary development of a scale of social support: Studies on college students. American Journal of Community Psychology, 9(4), 435–447.
 
Buszman K., Przybyła-Basista H. (2017), Polska adaptacja Wielowymiarowej Skali Spostrzeganego Wsparcia Społecznego.
 
Cierzniakowska K., Szewczyk M.T., Kozłowska E., Popow A., Mościcka P., Cwajda-Białasik J. (2018). Factors determining the health locus of control in patients and healthy individuals. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne / Surgical and Vascular Nursing, 2018(2), 44–50.
 
Diener E.D., Emmons R.A., Larsen R.J., Griffin S. (1985), The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71–75.
 
Fiszer K., Sobów T. (2013), Związek umiejscowienia kontroli zdrowia z depresyjnością wśród studentów uczelni medycznej. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 19(3).
 
Głębocka A., Szarzyńska M. (2005), Wsparcie społeczne a jakość życia ludzi starszych. Gerontologia Polska, 13(4), 255–259.
 
Juczyński Z. (2001), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
 
Krause N. (1987), Understanding the stress process: Linking social support with locus of control beliefs. Journal of Gerontology, 42(6), 589–593.
 
Krzymiński S. (1993), Zaburzenia psychiczne wieku podeszłego. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
 
Kurowska K., Bystryk R. (2013), Rola wsparcia i przekonań dotyczących zdrowia w zmaganiu się z problemami wieku geriatrycznego, Geriatria, 7, 5–11.
 
Kurowska K., Horodecka A. (2014), Umiejscowienie kontroli zdrowia a oczekiwania pacjentów objętych opieką medyczną w POZ. Forum Medycyny Rodzinnej, 8, 105–116.
 
Kurowska K., Krakowiecka K. (2014), Zachowania zdrowotne a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób po przebytym udarze mózgu. Geriatria, 8, 13–21.
 
Kurowska K., Zdrojewska K. (2013), Zachowania zdrowotne a umiejscowienie kontroli zdrowia u czynnych zawodowo strażaków. Anest. Ratow, 7, 381–389.
 
Kurpas D., Piotrowski P., Marciniak D., Kasprzak M., Mroczek B., Nitsch-Osuch A., Kiejna A. (2014), Wsparcie społeczne a wybrane wskaźniki stanu zdrowia pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Psychiatria Polska, 48(5), 941–960.
 
Lawton M.P., Brody E.M., Médecin U. (1969), Instrumental activities of daily living (IADL). The Gerontologist, 9, 179–186.
 
Lefcourt H.M., Martin R.A., Saleh W.E. (1984), Locus of control and social support: Interactive moderators of stress. Journal of personality and social psychology, 47(2), 378–389
 
Lipowski M., Szczepańska-Klunder Ż. (2013), Zachowania zdrowotne nauczycieli wychowania fizycznego, W: Z. Jastrzębski (red.), Teoria i praktyka wychowania fizycznego i sportu. T 1, 9–26. Wyższa Szkoła Sportowa w Łodzi.
 
Lourdes Rubio M. de (1987), Planning behavior, life satisfaction, and locus of control among elderly Iowans. A Dissertation Submitted to the Graduate Faculty in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of doctor of philosophy. Iowa State University Ames, Iowa.
 
Lowenthal M.F., Haven C. (1968), Interaction and adaptation: Intimacy as a critical variable. American Sociological Review, 1(33), 20–30.
 
Merriam S.B., Kee Y. (2014). Promoting community wellbeing: The case for lifelong learning for older adults. Adult Education Quarterly, 64(2), 128–144.
 
Mirczak A., Pikuła N. (2014). Satysfakcja z życia starszych osób mieszkających w wybranych miejscowościach wiejskich województwa małopolskiego. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 4(4), 321–326.
 
Niezabitowski M. (2010), Relacje sąsiedzkie i wsparcie społeczne osób starszych w środowisku zamieszkania. Przegląd Socjologiczny, 59(4), 61–82.
 
Nowicki G.J., Ślusarska B., Zboina B., Deluga A. (2017), Poczucie własnej skuteczności i umiejscowienie kontroli jako zasoby determinujące podejmowanie zachowań związanych ze zdrowiem. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki Humanistyczne, Społeczne i Techniczne, (10(2), 18–37.
 
Olejniczak P. (2013), Wsparcie społeczne i jego znaczenie dla osób starszych. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, 3, 183–188.
 
Pilewska-Kozak A.B., Pałucka K., Łepecka-Klusek C., Putowski L. (2016), Umiejscowienie kontroli zdrowia w grupie starzejących się mężczyzn – doniesienie wstępne [The health locus of control in aging men – preliminary report] Prace Oryginalne/Original Paper, 45.
 
Rotter J.B. (1990), Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień. Nowiny Psychologiczne, 5/6, 59–70.
 
Sęk H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Wydawnictwo Naukowe PWN. 
 
Sęk H. (2004), Rola wsparcia społecznego w sytuacjach stresu życiowego. O dopasowaniu wsparcia do wydarzeń stresowych. W: Sęk H, Cieślak R. (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 49–67.
 
Stelmach W. (2008), Jeszcze raz, ale inaczej, o teorii Maslowa. Master of Business Administration, 16(4), 3–6.
 
Stradomska M., Zoszak K. (2015), Społeczne i psychologiczne skutki starzenia się, czyli o starości w ocenie osób w późnym wieku dojrzałym oraz w oczach adolescentów. W: M. Synowiec-Piłat, B. Kwiatkowska, K. Borysławski (red.), Inkluzja czy ekskluzja? Człowiek stary w społeczeństwie, 55–70. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.
 
Strudler Wallston B., Wallston K.A. (1978), Locus of control and health: A review of the literature. Health Education Monographs, 6(1), 107–117.
 
Wajrak A., Włoszczak-Szubzda A. (2018), Poczucie umiejscowienia kontroli a podejmowanie zachowań zdrowotnych przez pacjentów z chorobami tarczycy. Aspekty Zdrowia i Choroby, 3(2), 71–80.
 
Wallston K.A., Strudler Wallston B., DeVellis R. (1978), Development of the multidimensional health locus of control (MHLC) scales. Health Education Monographs, 6(1), 160–170.
 
Włodarczyk D. (1999), Wsparcie społeczne a radzenie sobie ze stresem u chorych po zawale serca. Przegląd Psychologiczny, 42(4), 95–113.
 
Wojtyna E., Życińska J., Dosiak M. (2007), Wpływ wsparcia społecznego na przebieg zaburzeń depresyjnych u pacjentów w podeszłym wieku. Psychogeriatria Polska, 4(1), 17–26.Ziomek-Michalak K. (2016), Zasoby osobiste a oczekiwania zdrowotne polskich seniorów. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2020, Tom 25, Numer 2, s. 87 - 106

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Kontrola zdrowia a wsparcie społeczne i satysfakcja z życia w okresie późnej dorosłości

Angielski:

Health Control, Social Support and Life Satisfaction in Late Adulthood

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-7062-4789

Dorota Czyżowska
Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-7062-4789 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków

Publikacja: 07.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Gabriela Rafa (Autor) - 50%
Dorota Czyżowska (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski