FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dziecko w  żałobie – przegląd wybranych podejść teoretycznych

Data publikacji: 29.06.2018

Psychologia Rozwojowa, 2018, Tom 23, Numer 1, s. 9 - 23

https://doi.org/10.4467/20843879PR.18.001.8596

Autorzy

,
Aneta Borucka-Iwańska
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Wydział zamiejscowy we Wrocławiu, SWPS
Wszystkie publikacje autora →
Zofia Dołęga
Uniwersytet SWPS, Wydział Zamiejscowy w Katowicach, SWPS
https://orcid.org/0000-0002-2402-3819 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Dziecko w  żałobie – przegląd wybranych podejść teoretycznych

Abstrakt

Grieving child – review of the selected theoretical approaches

A child’s grievance usually consists in a sudden violation of the emotional attachment and a chronic feeling of the existential threat. This may have a fundamental impact on the further development of the child. Unfortunately, the scarcity of research on the subject, both concerning the perception of the child itself and the process of grief, often involves not only the diagnostic difficulties, but also the selection of therapeutic procedures that can be discussed in terms of evidence-based programs. The subject of this article is a critical review of the theoretical positions related to child mourning, including its complex and traumatic nature.

Bibliografia

American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.

Attig T. (1996), How we Grieve: Relearning the World. New York: Oxford University Press.

Attig T. (2004), Disenfranchised Grief Revisited: Discounting Hope and Love. Omega 49, 3, 197–215.

Baker J., Sedney M., Gross E. (1992), Psychological Tasks for Bereaved Children. American Journal of Orthopsychiatry, 62, 1, 105–116.

Baker J.E., Sedney M.A., Gross E. (1996), How Bereaved Children Cope with Loss: An Overview.
W: C. Corr, D. Corr (red.), 
Handbook of Childhood Death and Bereavement, 109–130. New York: Springer.

Black D. (1998), Coping with Loss: Bereavement in Childhood. British Medical Journal, 316, 7135, 913–933.

Bowen M. (2004), Family Reaction to Death. W: F. Walsh, M. McGoldrick (ed.), Living beyond Loss, 47–60, New York, London: W.W. Norton & Company. 

Bowlby J. (1980), Attachment and Loss, Vol. 3. Loss, Sadness, and Depression. New York: Basic Books.

Boyd D., Bee H. (2008), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wyd. Zysk S-ka.

Brower N., Peart K. (2010), The Death Experience: Helping Parents. Understand Childhood Grief, Families and Communities. Utah State University Cooperative Extention. https://extension.usu.edu/relationships/ou-files/thedeathexperience.pdf (dostęp: 07.09.2016).

Bunce M., Rickards A. (2004), Working with Bereaved Children: Guide. Colchester, Essex: Children’s Legal Centre, University of Essex.

Cohen J.A., Mannarino A.P., Deblinger E. (2011), Terapia traumy i traumatycznej żałoby dzieci i młodzieży, tłum. R. Andruszko. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Cook A.S., Oltjenbruns K.A. (1998), Dying and Grieving: Life Span and Family Perspectives. Fort Worth: Harcourt & Brace.

Corr Ch.A., Balk D.E. (2010), Children’s Encounters with Death, Bereavement and Coping. New York: Springer
Publishing Company.

Corr Ch.A., Corr D.M. (1996), Handbook of Childhood Death and Bereavement. New York: Springer.

Doka K. (2002), Disenfranchised Grief: New Directions, Challenges and Strategies for PracticeChampaign, IL: Research Press.

Dołęga Z. (2000), Autonomia okresie dorastania. Czasopismo Psychologiczne, 6, 1–2, 77–86.

Dołęga Z. (2015), Reaktancja motywacji zadaniowej gimnazjalistów. Czasopismo Psychologiczne, 21, 2, 257–265.

Dołęga Z. (2017), Skala Poczucia Samotności (SBS-C) do badania dzieci – doniesienia wstępne. Psychologia Rozwojowa, 22, 1, 93–114.

Dołęga Z., Borucka-Iwańska A. (2016), Próba adaptacji programu terapeutycznego dla dzieci doświadczających traumatycznej lub powikłanej żałoby. Czasopismo Psychologiczne / Psychological Journal, 22, 2, 307–315.

Dowdney L., Wilson R., Maughan B., Allerton M., Schofield P., Skuse D. (1999), Psychological Disturbance and Service Provision in Parentally Bereaved Children: Prospective Case Control Study. British Medical Journal, 319, 7206, 354–357.

Geis H., Whittlesey S., McDonald N., Smith K., Pfefferbaum B. (1998), Bereavement and Loss in Childhood. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 7, 1, 73–85.

Goodman R., Scott S. (2000), Psychiatria dzieci młodzieży, tłum. A. Dunajska in. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner.

Greenberg J., Simon L., Pyszczynski T., Solomon S., Chatel D. (1992), Terror Management and Tolerance: Does Mortality Salience Always Intensify Negative Reactions to Others Who Threaten One’s Worldview? Journal of Personality and Social Psychology, 63, 212–220.

Greenberg J., Solomon, S., Pyszczynski T. (1986), The Causes and Consequences of Need for Self-esteem: Terror Management Theory. W: R.F. Baumeister (ed.), Public Self and Private Self, 189–212. New York: Springer-Verlag.

Greenberg J., Solomon S., Pyszczynski T. (1997), Terror Management Theory of Self-esteem and Social Behavior: Empirical Assessments and Conceptual Refinements. W: M.P. Zanna (ed.), Advances in Eexperimental Social Psychology, vol. 29, 61–139. New York: Academic Press.

Gudas L.J. (1993), Concepts of Death and Loss in Childhood and Adolescence. W: C.F. Saylor (ed.), Children and Disasters, 67–84. New York: Plenum Press.

Heiney S.P., Dunaway C., Webster J. (1995), Good Grieving – An Intervention Program for Grieving Children. Oncology Nursing Forum, 22, 4, 649–655.

Herbert M. (2005), Żałoba rodzinie. Jak pomóc cierpiącym dzieciom ich rodzinom. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Horsley H., Patterson T. (2006), The Effects of Parent Guidance Intervention on Communication among Adolescents Who Have Experienced the Sudden Death of Sibling. The American Journal of Family Therapy, 34, 119–137.

Johnson J. (1999), Keys to Helping Children Deal with Death and Grief. New York: Barron’s Ed. Services, Inc.

Kane B. (1979), Childrens Concepts of Death. Journal of Genetic Psychology, 134, 141–153.

Kaplow J.B., Layne C.M., Saltzman W.R., Cozza S.J., Pynoos R.S. (2013), Using Multidimensional Grief Theory to Explore Effects of Deployment, Reintegration, and Death on Military Youth and Families. Clinical Child and Family Psychology Review, 16, 3, 322–340.

Keirse M. (2005), Smutek dziecka. Jak pomóc dziecku przeżyć stratę żałobę, tłum. B. Frankowicz. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.

Kesebir P., Luszczynska A., Pyszczynski T., Benight C. (2011), Posttraumatic Stress Disorder Involves Disrupted Anxiety-buffer Mechanisms. Journal of Social and Clinical Psychology, 30, 819–841.

Kirwin K.M., Hamrin V. (2005), Decreasing the Risk of Complicated Bereavement and Future Psychiatric Disorders in Children. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 18, 2, 62–78.

Klass D., Silverman P., Nickman S. (1996), Continuing Bonds: New Understandings of GriefWashington: Taylor & Francis.

Kübler-Ross E. (1998), Rozmowy śmierci umieraniu, tłum. I. Doleżal-Nowicka. Poznań: Media Rodzina.

Kübler-Ross E. (2007), Dzieci śmierć. Jak dzieci ich rodzice radzą sobie ze śmiercią, tłum. M. Gajdzińska. Poznań: Media Rodzina.

Layne C.M., Kaplow J., Oosterhoff B., Hill R., Pynoos R. (2018), The Interplay between Posttraumatic Stress and Grief Reactions in Traumatically Bereaved Adolescents: When Trauma, Bereavement, and Adolescence Converge. Adolescent Psychiatry, 7, 220–239.

Lavercombe P. (2006), Grief and Loss in the School Classroom. Dutton Park: Brisbane Catholic Education Centre.

Leist M. (2009), Dzieci poznają tajemnicę śmierci, tłum. A. Kucharska. Poznań: Wydawnictwo Św. Wojciech.

Liotti G., Farina B. (2016), Traumatyczny rozwój. Etiologia, klinika terapia wymiaru dysocjacyjnego, tłum. H. Michalska. Bledzew: Fundacja Przyjaciele Martynki.

McCoyd J.L., Walter C.A., Levers L.L. (2012), Chapter 5: Issues of Loss and Grief. W: L.L. Lopez (ed.), Trauma Counseling: Theories and Interventions77–97. New York: Springer Publishing Company, LLC.

Martin T.L., Doka K.J. (2000), Men Don’t Cry… Women Do: Transcending Gender Stereotypes of Grief. PA: Brunner.

Neimeyer R.A., Andreson A. (2002), Meaning Reconstruction Theory. W: N. Thomson (ed.), Loss and Grief: Guide for Human Service Practitioners 45–64. New York: Palgrave Macmillan.

Parkes C.M. (2001), Bereavement: Studies of Grief in Adult Life (3rd ed.). Philadelphia: Taylor & Francis.

Parkes C.M. (2006), Love and Loss: The Roots of Grief and its ComplicationsNew York: Routledge.

Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (2014), Psychologia rozwoju człowieka, t. 1, Warszawa: Wydawnic-
two Naukowe PWN.

Salloum A. (2012), Group Work with Adolescents after Violent Death: Manual for PractitionersOxford: Routledge.

Sanders C. (2001), Jak przeżyć stratę dziecka, tłum. E. Knoll. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Schier K. (2014), Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról rodzinieWarszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Shapiro E.R. (1994), Grief as Family Process: Developmental Approach to Clinical Practice. New York: Guilford Press.

Speece M.W., Brent S.B. (1984), Children’s Understanding of Death: Review of Three Components of Death Concept. Child Development, 1671–1686.

Speece M.W., Brent S.B. (1996), The Development of Children’s Understanding of Death. W: C.A. Corr,
D.M. Corr (eds.), 
Handbook of Childhood Death and Bereavement, 29–50, New York: Springer.

Spuij M. (2014), Prolonged Grief in Children and Adolescents. Assessment, Correlates, and Treatment.
Ipskamp Drukkers B.V., Grant 15701.0002.

Stroebe M.S., Schut H. (2010), The Dual Process Model of Coping with Bereavement: Decade On. Omega, 61, 4, 273–289.

Szukalski P. (2007), Sieroctwo biologiczne osób nieletnich Polsce długookresowej perspektywie. Wizerunki ról rodzinnych. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Tagliaferre L., Harbaugh G.L. (1990), Recovery from Loss: Personalized Guide to the Grieving Process. Deerfield Beach, Florida: Heath Communications.

Taub D.J., Servaty-Seib H. (2008), Developmental and Contextual Perspectives on Bereaved College Students. New Directions for Students Services, 121, 15–26.

Wolfelt A. (1996), Healing the Bereaved Children. Colorado: Companion Press.

Wolfenstein M. (1966), How is Mourning Possible? The Psychoanalytic Study of the Child, 21, 93–123.

Worden W.J. (1996), Children and Grief, when Parent Dies. New York: The Guilford Press.

Worden W.J. (2009), Grief Counseling and Grief Therapy: Handbook for the Mental Health PractitionerNew York: Springer Publishing Company, LLC.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2018, Tom 23, Numer 1, s. 9 - 23

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Dziecko w  żałobie – przegląd wybranych podejść teoretycznych

Angielski:

Grieving child – review of the selected theoretical approaches

Autorzy

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Wydział zamiejscowy we Wrocławiu, SWPS

https://orcid.org/0000-0002-2402-3819

Zofia Dołęga
Uniwersytet SWPS, Wydział Zamiejscowy w Katowicach, SWPS
https://orcid.org/0000-0002-2402-3819 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet SWPS, Wydział Zamiejscowy w Katowicach, SWPS

Publikacja: 29.06.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Aneta Borucka-Iwańska (Autor) - 50%
Zofia Dołęga (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski