Doświadczenia emocjonalne rodziców w procesie diagnozy dziecka ze spektrum zaburzeń autystycznych
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEDoświadczenia emocjonalne rodziców w procesie diagnozy dziecka ze spektrum zaburzeń autystycznych
Data publikacji: 2022
Psychologia Rozwojowa, 2022, Tom 27, Numer 2, s. 45 - 55
https://doi.org/10.4467/20843879PR.22.010.17467Autorzy
Doświadczenia emocjonalne rodziców w procesie diagnozy dziecka ze spektrum zaburzeń autystycznych
Emotional Experiences of Parents in the Process of Diagnosing a Child with Autism Spectrum Disorder
As the population of children who are diagnosed as being on autism spectrum grows in number, so does the interest of scientists in this subject. Specialists in various fields increasingly not only focus on the children themselves but also examine their families’ situation and functioning. By doing so, they aim to understand the family as a system. Numerous empirical studies have demonstrated that when a baby with a disability is born or when it develops in an abnormal way, this becomes a source of suffering, anxiety, grief, or hostility towards the outside world. Such a situation is viewed as a crisis, a loss, and a process of mourning; working through these experiences is difficult, requires tremendous work, and requires external support in many cases. For these reasons, this paper provides a brief overview of parents’ experiences in the process of diagnosing a child; it cites the literature on the topic and shows the different paths of these experiences.
American Psychiatric Association (2015), Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Armstrong T. (2010), Neurodiversity: Discovering the Extraordinary Gifts of Autism, ADHD, Dyslexia and Other Brain Differences. Cambridge: Da Capo Press.
Banasiak A. (2018), Psychospołeczny wymiar jakości życia rodzin dzieci z autyzmem, Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Seria Psychologia, z. XV, 5–12.
Bernheimer L.B., Weisner T.S. (2007), „Let me just tell you what I do all day”: The family story at the center of research and practice. Infants & Young Children, 20(3), 192–201.
Bray L., Carter B., Sanders C., Blake L., Keegan K. (2017), Parent-to-parent peer support for parents of children with a disability: A mixed method study. Patient Education and Counseling, 100(8).
Caplan G. (1984), Środowiskowy system oparcia a zdrowie jednostki. Nowiny Psychologiczne, 2(3), 92–114. Centers for Disease Control and Prevention (2018).
Dobrowolska D. (1992), Przebieg życia – fazy – wydarzenia. Kultura i Społeczeństwo, 36(2), 75–88.
Eisenhower A.S., Baker B.L., Blacher J. (2005), Preschool children with intellectual disability: Syndrome specificity, behaviour problems, and maternal well-being. Journal of Intellectual Disability Research, 49(9).
Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia, Poznań: Zysk i S-ka.
Glidden L.M., Jobe B.M. (2006), The longitudinal course of depression in adoptive and birth mothers of children with intellectual disabilities. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 3(2).
Gray D.A. (2002), Everybody just freezes. Everybody is just embarrassed: felt and enacted stigma among parents of children with high functioning autism. Sociol. Health & Illness, 24(6), 734–749.
Griffith G.M., Hastings R.P., Nash S., Hill C. (2010), Using matched groups to explore child behavior problems and maternal well-being in children with Down syndrome and autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40(5), 610–619.
Kamińska-Reyman J., Kucyper K. (1994), Między rezygnacją a wyzwaniem – czyli jak pomóc sobie i swojemu dziecku upośledzonemu umysłowo. Katowice: Wydawnictwo Wieczorek Press.
Kanner L. (1943), Autistic Disturbances of Affective Contact. Nervous Child (Vol. 2). Arizona State University. School of Life Sciences. Center for Biology and Society. Embryo Project Encyclopedia.
Kanner L.L.L. (1958), Early infantile autism, 1943–1955. Psychopathology, Vol. 5(3), 711–730. Harvard University Press.
Kościelska M. (1995), Oblicza upośledzenia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kruk-Lasocka J. (1999), Autyzm czy nie autyzm? Problemy diagnozy i terapii pedagogicznej małych dzieci. Wrocław: DSWE [Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji].
Lazarus R.S., Folkman S. (1984), Stress, Appraisal, and Coping. New York: Springer.
Mrugalska K. (1988), Rodzice i dzieci. W: H. Olechnowicz (red.), U źródeł rozwoju dziecka. O wspomaganiu rozwoju prawidłowego i zakłóconego, 36–60. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Olsson M.B., Hwang C.P. (2008), Socioeconomic and psychological variables as risk and protective factors for parental well-being in families of children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 52(12).
Pisula E. (2012a), Autyzm. Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pisula E. (2012b), Rodzice dzieci z autyzmem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pisula E. (2018), Autyzm. Przyczyny, symptomy, terapia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Prągowska M. (2010), Psychospołeczna sytuacja rodziny dziecka z autyzmem – etapy adaptacji do niepełnosprawności dziecka. Szkoła Specjalna, 4, 258–266.
Riemann G., Schütze F. (1992), „Trajektoria” jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych. Kultura i Społeczeństwo, 36(2), 89–110.
Sęk H. (1991), Kryzys i krytyczne wydarzenia życiowe jako kluczowe pojęcia psychologicznej prewencji – charakterystyka ogólna. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna, 486–491.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Shtayermmana O. (2013), Stress and marital satisfaction of parents to children diagnosed with autism. Journal of Family Social Work, 16(3), 243–259.
Silberman S. (2017), Neuroplemiona. Dziedzictwo autyzmu i przyszłość neuroróżnorodności. Białystok: Wydawnictwo Vivante.
Sipowicz K., Pietras T. (2017), Wprowadzenie do pedagogiki inkluzyjnej (włączającej). Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Sullivan R.Ch., Ward D., Faragoh E., Hagamen M.B., Foster R.E. (1979), The burn-out syndrome. The Journal of Autism and Developmental Disorders, 9, 111–126.
Święcicki Ł., Gałecki P. (2015), Kryteria diagnostyczne z DSM 5. Desk Reference.Wrocław: Edra Urban & Partner.
Tomanik S., Harris G.E., Hawkins J. (2004), The relationship between behaviour exhibited by children with autism and maternal stress. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 29(1), 19–26.
Twardowski A. (1999), Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych. W: I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, 18–54. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Volkmar F.R., Lord C., Bailey A., Schultz R.T., Klin A. (2004), Autism and pervasive developmental disorders. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(1).
Woodgate R.L., Ateah C., Secco L. (2018), Living in a world of our own: The experience of parents who have a child with autism. Qualitative Health Research, 18(8), 1075–1083.
World Health Organization (2002), Manual of the International Statistical Classification of the Diseases, and Related Health Problems, 10th edn. Genewa: WHO.
World Health Organization (2018), International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, 10th edn. Genewa: WHO.
Wujcik R., Porzycka A., Witusik A., Pietras T. (2010), Neurorozwojowa hipoteza autyzmu. W: T. Pietras, A. Witusik, P. Gałecki (red.), Autyzm – epidemiologia, diagnoza i terapia, 31–74. Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Zakrzewska-Manterys E. (1995), Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2022, Tom 27, Numer 2, s. 45 - 55
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Doświadczenia emocjonalne rodziców w procesie diagnozy dziecka ze spektrum zaburzeń autystycznych
Emotional Experiences of Parents in the Process of Diagnosing a Child with Autism Spectrum Disorder
Katedra Psychologii Klinicznej, Rozwoju i Edukacji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
Publikacja: 2022
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 764
Liczba pobrań: 605