FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Akwizycja gramatyki języka polskiego

Data publikacji: 01.06.2010

Psychologia Rozwojowa, 2010, Tom 15, Numer 1, s. 9-18

Autorzy

Edward Łuczyński
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Akwizycja gramatyki języka polskiego

Abstrakt

Nie ma na kuli ziemskiej języka ludzkiego, który pozbawiony byłby gramatyki. Dzięki gramatyce informacja zawarta w jakimkolwiek akcie mowy przybiera odpowiednią formę i staje się bardziej spójna. Akwizycja reguł gramatycznych zaczyna się wcześnie w życiu dziecka. Na początku dziecko słucha języka osób dorosłych i koduje cechy otaczającego go języka. Parę miesięcy później dziecko zaczyna mówić, używając najprostszych jednostek syntaktycznych (holofraz). Gdy jednostki składniowe stają się bardziej złożone, dziecko zaczyna tworzyć wielowyrazowe wypowiedzenia, a słowa stają się konstrukcjami złożonymi z morfemów.
Gramatyka dziecka z wiekiem staje się bogatsza i bardziej skomplikowana. Coraz trudniejszy jest też jej opis, zwłaszcza po ukończeniu przez dziecko trzeciego roku życia. Powodem trudności jest to, że rozwój gramatyczny dziecka przestaje być linearny, natomiast staje się coraz bardziej przestrzenny, a także jest w coraz mniejszym stopniu uniwersalny, za to nabiera charakteru bardziej indywidualnego.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Aitchison J. (2002), Ziarna mowy. Początki i rozwój języka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Aitchison J. (2008), The Articulate Mammal. An Introduction to Psycholinguistics. 5th edition. London–New York: Routledge.

Anderson J.R. (1998), Uczenie się i pamięć. Integracja zagadnień. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Bąk P. (1993), Gramatyka języka polskiego. Wyd. 8. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Clark E.V. (2007), Przyswajanie języka: słownik i składnia [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.). Psychologia języka dziecka, 136–174. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Dąbrowska E., Kubiński W. (red.) (2003), Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego. Kraków: Universitas.

Dunbar R. (2009), Pchły, plotki a ewolucja języka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

Fromkin V., Rodman R., Hyams N. (2003), An Introduction to Language. 7th edition. Thomson – Heinle.

Gleason J.B., Ratner N.B. (red.) (2005), Psycholingwistyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Jusczyk P.W. (2007), Przyswajanie języka: dźwięki mowy i początki fonologii [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.). Psychologia języka dziecka, 63–99. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kaczmarek J. (1953), Kształtowanie się mowy dziecka. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Kowalewska-Kuczkowska E. (2007), Akomodacja syntaktyczna polskiego czasownika w ontogenezie. Gdańsk: niepublikowana praca doktorska.

Łuczyński E. (2002), Fleksja języka polskiego z punktu widzenia ontogenezy mowy. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, t. 58, 157–165. Kraków.

Łuczyński E. (2004), Kategoria przypadka w ontogenezie języka polskiego, czyli o wchodzeniu dziecka w rzeczywistość gramatyczną. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Łuczyński E. (2005), Język a gramatyka w świetle studiów nad ontogenezą mowy [w:] M. Kielar-Turska (red.). Język w procesie poznania i interakcjach społecznych, 13–21. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (Psychologia Rozwojowa, t. 9, 5, 2004).

Machowska J. (2006), Nabywanie kategorii przypadka. Okres wczesnoszkolny. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Nagórko A. (1996), Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Olma M. (2007), Rozwój niektórych kategorii fl eksyjnych rzeczownika i czasownika u dziecka w wieku do 5 lat. Cz. 1 (Fleksja imienna). Poradnik Językowy, 8, 80–92; cz. 2 (Fleksja werbalna). Poradnik Językowy, 9, 60–71.

Porayski-Pomsta J. (2007), „Mowa dziecka” jako przedmiot badań. Poradnik Językowy, 8, 3–29.

Smoczyńska M. (1986), The Acquisition of Polish. Hilsdale: Lawrence Erlbaum Associates.

Smoczyński J. (1955), Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.

Tabakowska E. (1995), Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego. Kraków: Polska Akademia Nauk.

Tabakowska E. (red.) (2001), Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Kraków: Universitas.

Taylor J.R. (2007), Gramatyka kognitywna. Kraków: Universitas.

Tomasello M. (2002), Kulturowe źródła ludzkiego poznania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Tomasello M. (2003), Czy małe dzieci posiadają składniową kompetencję osób dorosłych? [w:] E. Dąbrowska, W. Kubiński (red.). Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, 144–222. Kraków: Universitas.

Wróbel H. (2001), Gramatyka języka polskiego. Kraków: Od Nowa.

Zarębina M. (1994), Język polski w rozwoju jednostki. Gdańsk: Wydawnictwo Glottispol.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2010, Tom 15, Numer 1, s. 9-18

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Akwizycja gramatyki języka polskiego

Angielski:

The Acquisition of Polish Grammar

Publikacja: 01.06.2010

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Edward Łuczyński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 3545

Liczba pobrań: 4794

Akwizycja gramatyki języka polskiego

cytuj

Pobierz PDF Pobierz

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE