Adaptacja wtórna i inne statusy kondycyjne żałoby rodziców po stracie dziecka
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEAdaptacja wtórna i inne statusy kondycyjne żałoby rodziców po stracie dziecka
Data publikacji: 2023
Psychologia Rozwojowa, 2022, Tom 27, Numer 3, s. 25 - 35
https://doi.org/10.4467/20843879PR.22.016.17677Autorzy
Adaptacja wtórna i inne statusy kondycyjne żałoby rodziców po stracie dziecka
Secondary Adaptation of Parents after the Loss of a Child and Other Condition Statuses of Mourning
The article is devoted to the characteristics of a course of the psychological crisis caused by a critical event, which is the death of a child. The author of the work refers to the cyclical-phase model of developmental changes, which is well-known in the developmental psychology, and the Dual Process Model of Coping with Bereavement (DPM) of Margaret Stroebe, Henk Schut and Catrin Finkenauer (1999, 2001, 2010, 2013, 2015). What parents experience after the loss of a child is not an identical and parallel process. The course of mourning in parents is not the same. Rather, it is the interweaving of different states of mourning, sometimes with a regression to previous states. The result is a different mental condition of the mother and the father as a consequence of dealing more or less successfully with the loss of a child. The paper, based on theoretical and empirical analyses, proposes an original model of four psychological statuses of parents after the loss of a child. It takes into account the differentiation of the mental condition of parents in connection with the possibility of adequate psychological help. The bereavement status model (MSK) takes into consideration the statuses of secondary adaptation, unfinished mourning, complex persistent bereavement disorder, and the status of possible post-traumatic growth. A hypothesis worthy of empirical verification has been formulated that in assessing the mental condition of parents after the loss of a child, it is worth proposing a specific diagnostic package containing information on the life situation of the family; the time that has passed since the death of a child; the sex of the parent; intensification of feelings of loneliness, availability of social support and its perception by parents, and the assessment of coping strategies for everyday stress. It remains an open question, what are the direct and indirect relationships between these variables and whether their differentiation proves the legitimacy of distinguishing certain conditioning statuses of mourning in parents after the loss of a child. This is currently the subject of an empirical research testing out the MSK model.
Albuquerque S., Buyukcan-Tetik A., Stroebe M.S., Schut H.A.W., Narciso I., Pereira M., Finkenauer C. (2017), Meaning and coping orientation of bereaved parents: Individual and dyadic processes. PloS One, 12(6). https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0178861 (dostęp: 12.01.2022).
American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). Washington, DC: American Psychiatric Pub.
Biskupska N. (2016), Wsparcie społeczne i strategie radzenia sobie ze stresem jako predyktory poczucia samotności rodziców po stracie dziecka. Niepublikowana praca magisterska pod kier. Z. Dołęgi. Katowice: Archiwum Biblioteki Uniwersytetu SWPS.
Bonanno G.A., Kaltman S. (2001), The varieties of grief experience. Clinical Psychology Review, 21, 705–734. Borucka-Iwańska A., Dołęga Z. (2018), Dziecko w żałobie – przegląd stanowisk teoretycznych i badań. Psychologia Rozwojowa, 23(1), 9–26.
Boyd D., Bee H. (2008), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Media &Rodzina.
Doka K. (2002), Disenfranchised Grief: New Directions, Challenges and Strategies for Practice. Champaign, IL: Research Press.
Doka K.J., Martin T.L. (2010), Understanding the Ways Men and Women Mourn, Revised Edition. London: Routledge.
Dołęga Z. (2020a), Biedy i bogactwo samotności. Studium psychologiczne. Warszawa: Dyfin.
Dołęga Z. (2020b), Poczucie samotność jako moderator przebiegu kryzysów sytuacyjnych, rozwojowych i egzystencjalnych. Psychologia Rozwojowa, 25(3), 89–99.
Dołęga Z., Borucka-Iwańska A. (2016), Próba adaptacji programu terapeutycznego dla dzieci doświadczających traumatycznej lub powikłanej żałoby. Czasopismo Psychologiczne Psychological Journal, 22(2), 307–315.
Fried E.I., Bockting C., Arjadi R., Borsboom D., Amshoff M., Cramer O.J., Stroebe M. (2015), From loss to loneliness: The relationship between bereavement and depressive symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 124(2), 256–265.
Gawinecka M., Łucka I., Cebella A. (2008), Pamięć zdarzeń traumatycznych. Psychiatria, 5(2), 65–69.
Kaplan H., Sadock B. (1995), Psychiatria kliniczna. Wrocław: Urban &Partner.
Kaplow J.B., Layne C.M., Saltzman W.S., Cozza S.J., Pynoos R.S. (2013), Using multidimensional grief theory to explore the effects of deployment, reintegration, and death on military youth and families. Clinical Child and Family Psychology Review, 16, 322–340.
Kubacka-Jasiecka D. (2010), Interwencja kryzysowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie Profesjonalne.
Kubacka-Jasiecka D. (2016), Kryzys emocjonalny i trauma szansą na rozwój i potęgowanie zdrowia. Wątpliwości i pytania. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, XXII/1, 51–89.
Krawczyk P., Święcicki Ł. (2020), ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO. Psychiatra Polska, 54(1),7–20.
Layne C.M., Kaplow J., Oosterhoff B., Hill R., Pynoos R. (2017), The Interplay between posttraumatic stress and grief reactions in traumatically bereaved adolescents: When trauma, bereavement and adolescence converge. Adolescent Psychiatry, 7, 220–239.
Lindemann F. (1944/1994), Symptomatology and management of acute grief. American Journal of Psychiatry, 10, 141–148.
Liotti G., Farina B. (2016), Traumatyczny rozwój. Etiologia, klinika i terapia wymiaru dysocjacyjnego. Wyd. Bledzew: Wyd. Fundacji Przyjaciele Martynki.
Lund D.A., Utz R., Caserta M.S., de Vries B. (2008/2009), Humor, laughter and happiness in the daily lives of recently bereaved spouses. Omega, 58, 87–105.
Noddings N. (1984), Caring: A Feminine Approach to Ethics and Moral Education, Berkeley–Los Angeles: University of California Press.
Noddings N. (1999), Alternatywna wizja wychowania. Przegląd Powszechny, 5, 208–215.
Ogińska-Bulik N. (2013), Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych. Czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Ogińska-Bulik N. (2017), Radzenie sobie ze stratą dziecka a występowanie pozytywnych zmian potraumatycznych. Psychological Journal, 23(1), 159–166.
Onorfi A., La Rosa C. (2017), Żałoba. Psychoterapia poznawczo-ewolucjonistyczna i EMDR. Poznań: Wyd. Fundacji Przyjaciele Martynki.
Opozda D., Parzyszek M., (red.) (2017), Rodzina w sytuacji starty bliskiej osoby. Lublin: Wyd. KUL.
Parker M.C., Prigerston H.G. (2010), Bereavement: Studies of Grief in Adult Life (4th Edition). London: Penguin Books Ltd.
Prigerson H.G., Paul A. Boelen H.P, Xu J., Smith K.V., Maciejewski P.K. (2021), Validation of the new DSM-5-TR criteria for prolonged grief disorder and the PG-13-Revised (PG-13-R) scale. World Psychiatry, 20, 96–106. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/wps.20823 (dostęp: 20.01.2022).
Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (1996), Psychologia rozwoju człowieka. T. 1, Warszawa: PWN. Sanders C.M. (2001), Jak przeżyć stratę dziecka. Powrót nadziei. Gdańsk: GWP.
Sęk H. (1997), Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu. W: D. Kubacja-Jasiecka, A.L. Lipowska-Teutch (red.), Oblicza kryzysu i pracy interwencyjnej, 143–158. Kraków: Wyd. ALL.
Shapiro, F. (2017). Zostawić przeszłość w przeszłości. https://emdr.org.pl/portfolio_page/zostawic-przeszlosc-w-przeszlosci (dostęp: 10.03.2022).
Shear M.K., Mulhare E. (2008), Complicated grief. Psychiatric Annals, 38(10), 662–670.
Strelau J., Jaworowska A., Wrześniewski K., Szczepaniak P. (2009), Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych CISS. Podręcznik do polskiej normalizacji. Warszawa: PTP.
Stroebe M., Schut H. (2015), Family Matters in Bereavement: Toward an Integrative Intra-Interpersonal Coping Model. Perspectives on Psychological Science, 10(6), 873–879.
Stroebe M., Schut H., Finkenauer C. (2013), Parents coping with the death of their child: From individual to interpersonal to interactive perspectives. Family Science, 4(1), 28–36, and Related Sciences, 38 (3/4), 185–201.
Stroebe M.S., Shut H.A. (1999), The dual process model of coping with bereavement: Rationale and description. Death Studies, 23, 197–224.
Stroebe M.S., Schut H. (2001), Models of coping with bereavement: A review. W: M.S. Stroebe, R.O. Hansson, W. Stroebe, H. Schut (red.), Handbook of Bereavement Research: Consequences, Coping, and Care, 375–403. American Psychological Association.
Stroebe M.S., Schut H. (2010), The dual process model of coping with bereavement: a decade on. Omega, 61(4), 273–289.
Tedeschi R.G., Calhoun L.G. (1996), The Post-Traumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455–471.
Tedeschi R.G., Calhoun L.G. (2004), Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15, 1–8.
Walewska K., Pawlik J. (red.), Freud Z: Żałoba i melancholia. W: K. Walewska, J. Pawlik (red.), Depresja. Ujęcie psychoanalityczne, 28–42. Warszawa: PWN.
Worden W.J. (2009), Grief Counseling and Grief Therapy. A Handbook for the Mental Health Practitioner. New York: Springer Publishing Company, LLC.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2022, Tom 27, Numer 3, s. 25 - 35
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Adaptacja wtórna i inne statusy kondycyjne żałoby rodziców po stracie dziecka
Secondary Adaptation of Parents after the Loss of a Child and Other Condition Statuses of Mourning
Uniwersytet SWPS, Wydział Zamiejscowy w Katowicach,
SWPS
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 451
Liczba pobrań: 403