Translatorskie konfrontacje: Stanisław Barańczak i Jacek Dehnel przekładają Philipa Larkina

Katarzyna Szymańska

Tytuły

Abstrakt

Translatory Confrontations: Stanisław Barańczak and Jacek DehnelTranslate Philip Larkin

This article examines Polish reception of Philip Larkin, one of the most infl uential 20th-century English poets, and focuses on Stanisław Barańczak’s selection 44 wiersze (44 Poems; 1991) and Jacek Dehnel’s presentation of Zebrane (The Collected; 2008). My analysis compares the translators’ artistic stances (their role in the intercultural transfer and their translations’ modulating function in the target culture) as well as their intellectual inspirations and interpretative contexts. Barańczak as the fi rst “ambassador” of Philip Larkin is opposed by Dehnel, who concentrates on a meticulous, almost philological reconstruction of the source text. While Barańczak domesticates, Dehnel advertises his own texts as a remedy for such a model. Moreover, both translators have been infl uenced by the changing perception of Larkin’s poetry: Barańczak draws on the symbolical and thematic interpretations of his time as well as on critical essays by Seamus Heaney; Dehnel follows Jerzy Jarniewicz’s interpretations and, in general, the “new wave” of criticism after Larkin’s letters and biography by Motion were published. Thus, the Polish Larkin is shaped both by Barańczak’s metaphysical, brightened and metaphorical version and by Dehnel’s skeptical, ambivalent and concrete rendition.

Translatory Confrontations: Stanisław Barańczak and Jacek DehnelTranslate Philip Larkin

This article examines Polish reception of Philip Larkin, one of the most infl uential 20th-century English poets, and focuses on Stanisław Barańczak’s selection 44 wiersze (44 Poems; 1991) and Jacek Dehnel’s presentation of Zebrane (The Collected; 2008). My analysis compares the translators’ artistic stances (their role in the intercultural transfer and their translations’ modulating function in the target culture) as well as their intellectual inspirations and interpretative contexts. Barańczak as the fi rst “ambassador” of Philip Larkin is opposed by Dehnel, who concentrates on a meticulous, almost philological reconstruction of the source text. While Barańczak domesticates, Dehnel advertises his own texts as a remedy for such a model. Moreover, both translators have been infl uenced by the changing perception of Larkin’s poetry: Barańczak draws on the symbolical and thematic interpretations of his time as well as on critical essays by Seamus Heaney; Dehnel follows Jerzy Jarniewicz’s interpretations and, in general, the “new wave” of criticism after Larkin’s letters and biography by Motion were published. Thus, the Polish Larkin is shaped both by Barańczak’s metaphysical, brightened and metaphorical version and by Dehnel’s skeptical, ambivalent and concrete rendition.

Słowa kluczowe

przekład, recepcja, strategia, poezja, interpretacja, tłumacz, Larkin, Barańczak, Dehnel, Jarniewicz, Miłosz

translation, reception, strategy, poetry, interpretation, rendition, translator, Larkin, Barańczak, Dehnel, Jarniewicz, Miłosz

Bibliografia

Barańczak S. 1991. Intensywność smutku, w: Ph. Larkin, 44 wiersze, przeł. S. Barańczak, Kraków: Arka.

––––– 1994. Próbując określić rozbawienie, w jakie wprawiają recenzje Bohdana Zadury i Andrzeja Sosnowskiego..., „Literatura na Świecie” 12.

––––– 2004. Od Shakespeare’a do Szekspira, w: Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodatkiem małej antologii przekładów-problemów, Kraków: a5.

Cooper S. 2004. Philip Larkin. Subversive Writer, Brighton: Sussex Academic Press.

Covey N. 1993. Larkin, Distance and Observation, „Modern Language Studies” 23/3.

––––– 1994. New Larkin and His Proper Ground, „Contemporary Literature” 35/3.

Dąbrowska K. 2010. Larkin po polsku, „Literatura na Świecie” 9–10.

Dehnel J. 2004. Larkin spolszczony. The Whitsun Weddings Philipa Larkina w tłumaczeniu Stanisława Barańczaka. Problemy przekładu, niepublikowana praca magisterska, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.

––––– 2008a. Od Tłumacza, w: Ph. Larkin, Zebrane, przeł. J. Dehnel, Wrocław: Biuro Literackie.

––––– w rozmowie z A. Kołodyńską. 2008b. Po prostu wielka poezja, „Gazeta Wyborcza” 28/09, Wrocław.

Everett B. 1986. Poets in Their Time. Essays on English Poetry from Donne to Larkin, London: Clarendon Press.

Franaszek A. 2010. Płacz odwilży pod śniegiem, w: Przepustka do piekła. 44 szkice o literaturze i przygodach duszy, Kraków: Znak.

Gutorow J. 2008. Moment niewymierny, „Tygodnik Powszechny” 19/08.

Heaney S. 1996. Ocean światła, w: Zwierzyć poezji, przeł. J. Jarniewicz, Kraków: Znak.

Homberger E. 1977. The Art of the Real, London: Everyman’s University Library.

Jakobson R. 1964. Dwa aspekty języka i dwa typy zakłóceń afatycznych, w: R. Jakobson, M. Halle, Podstawy języka, red. L. Zawadowski, Wrocław: Ossolineum.

Jarniewicz J. 1993. Philip Larkin. Poeta fi listrem podszyty, „Literatura na Świecie” 7, s. 269–276.

––––– 1994. The Uses of the Commonplace in Contemporary British Poetry. Larkin, Dunn and Raine, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Lódzkiego.

––––– 2001. Kto tak pięknie gra, czyli stereotyp poetyckości w polskich przekładach anglojęzycznej poezji współczesnej, „Literatura na Świecie” 7.

––––– 2006. Larkin. Odsłuchiwanie wierszy, Kraków: Znak.

––––– 2008. Całe życie w niedookreśleniach, w: Ph. Larkin, Zebrane, przeł. J. Dehnel, Wrocław: Biuro Literackie.

Jarniewicz J., Dehnel J. 2008. Te wiersze są precyzyjne jak szwajcarskie zegarki, „Tygodnik Powszechny” 19/08 (pełna wersja: Ten stary szelma Larkin na ofi cjalnej stronie Jakuba Winiarskiego: http://www.literaturajestsexy.pl/ten-stary-szelma-larkin-rozmowa-z-jackiem-dehnelem-i-jerzym-jarniewiczem/; dostęp: 1.05.2011).

Larkin Ph. 1982. Collected Poems, red. A. Thwaite, London: Faber & Faber.

––––– 1991. 44 wiersze, przeł. S. Barańczak, Kraków: Arka.

––––– 2008. Zebrane, przeł. J. Dehnel, Wrocław: Biuro Literackie.

Lodge D. 1997. Philip Larkin. The Metonymic Muse, w: Philip Larkin. New Casebooks, red. S. Regan, Basingstoke: Macmillan.

Miłosz Cz. 1993. Literatura jest tłumaczeniem, rozmowa: R. Krynicki, B. Maj, P. Sommer, M. Stala, „NaGłos” 11.

––––– 1997. Ratunek od rozpaczy, wywiad: T. Fijałkowski, A. Franaszek, „Apokryf” 11, „Tygodnik Powszechny” 25.

Morrison B. 1980. The Movement. English Poetry and Fiction of the 1950, Oxford: Oxford University Press.

Motion A. 1982. Philip Larkin, London: Faber & Faber.

––––– 1993. Philip Larkin. A Writer’s Life, London: Faber & Faber.

Piwkowska A. 1999. Opinia o Chirurgicznej precyzji Stanisława Barańczaka, „Zeszyty Literackie” 65.

Punter D. 1994. Philip Larkin. Humiliation and Survival, w: In Black and Gold. Contiguous Traditions in Post-war British and Irish Poetry, red. C.C. Barfoot, Amsterdam: Rodopi.

Rajewska E. 2007. Stanisław Barańczak – poeta i tłumacz, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

––––– 2008. e, „Podteksty” 4 (14). Sosnowski A. 1993. Intensely True. Larkin, „Literatura na Świecie” 7/93.

––––– 1994. Próbując określić zawód, jaki sprawiają przekłady Stanisława Barańczaka,
„Literatura na Świecie” 11/1994. „The Times” 2008. The 50 Greatest British Writers since 1945, „The Times” 05/01, London.

Thwaite A. (red.). 1982. Larkin at Sixty, London: Faber & Faber.

Zadura B. 1994. Czasy się zmieniły, jest o czym mówić, „Literatura na Świecie” 11.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2012, Numer 26 – Przekład mistrzów, s. 202 - 218

DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.12.013.0846

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Translatorskie konfrontacje: Stanisław Barańczak i Jacek Dehnel przekładają Philipa Larkina

Angielski:

Translatorskie konfrontacje: Stanisław Barańczak i Jacek Dehnel przekładają Philipa Larkina

Autorzy

Katarzyna Szymańska

University of Oxford, Oxford OX1 2JD, Wielka Brytania

Publikacja: 20.12.2013

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Katarzyna Szymańska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 4519

Liczba pobrań: 1843

<p> Translatorskie konfrontacje: Stanisław Barańczak i Jacek Dehnel przekładają Philipa Larkina</p>

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Abstrakt

Słowa kluczowe

Bibliografia

Informacje

Autorzy