FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Translator as Polemicist: The Clash of Paradigms in the First Polish Edition of Said’s Orientalism

Data publikacji: 2022

Przekładaniec, Numery anglojęzyczne, Special Issue 2022 – East-West. Transactions, s. 120 - 148

https://doi.org/10.4467/16891864ePC.22.014.16934

Autorzy

Weronika Szwebs
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0001-9806-515X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tłumacze

Gabriela Dudek

Tytuły

Translator as Polemicist: The Clash of Paradigms in the First Polish Edition of Said’s Orientalism

Abstrakt

The article analyzes the paratextual activity of Witold Kalinowski, the author of the first Polish translation of Edward Said’s Orientalism (1991), paying special attention to his polemical remarks and their relation to the vision of scientific, theoretical discourse. The translator does not strive for invisibility. On the contrary, he uses footnotes and brackets inserted in the main text to comment on different aspects of Said’s work. He signals problems ensuing from the differences between languages and cultures, explains the nature of linguistic difficulties and justifies his own solutions. He also takes on the role of editor and commentator, explaining Said’s allusions, supplementing the discussion with additional information, anticipating readers’ doubts about certain facts that might sound suspicious, and even inserting bracketed additions and clarifications which suggest that the original is unclear or imprecise. Finally, Kalinowski overtly expresses his polemical attitude: he provides certain parts of Said’s discussion with sic! annotation (thus suggesting that the author is wrong) and adds footnotes where he argues with what he sees as the author’s dubious and far-fetched interpretations. The Translator’s Note gives certain insight into the nature of the disagreement between the author and the translator. Explaining why Orientalism is a difficult book to translate, Kalinowski enumerates its troubling features: the combination of different types of discourse and the large number of polemical accents, due to which the book is not fully scientific. The moment of the book’s publication might suggest that such a qualification could have been a result of the then scarce presence of poststructuralist thought and cultural studies in the Polish humanities. However, the analysis of Witold Kalinowski’s articles as well as his doctoral thesis from the 1980s shows both his awareness of the theoretical currents that influenced Orientalism and his critical attitude towards Marxist thought. It is the aversion to the Marxist-inspired interpretations – both Kalinowski’s personal methodological conviction and a widespread attitude in the early post-communist Poland – that seems to be the reason of the clash in the first Polish translation of Said’s work.

 Translated by Gabriela Dudek.

*The article was written as part of the project “Translation of theoretical discourses in the Polish humanities at the turn of the 20th and 21st centuries” (no. 2017/25/N/HS2/01585) financed by the National Science Centre, Poland. The author also obtained funding for a doctoral scholarship from the National Science Centre (no. 2018/28/T/HS2/00514).

* Originally published in Polish in Przekładaniec vol. 41, 2020  (DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.21.006.13588).

Bibliografia

Ashcroft B., Ahluwalia P. 2001. Edward Said, London–New York: Routledge.

Bakuła B. 2006. “Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego (zarys problematyki)”, Teksty Drugie 6, pp. 11–33.

Bakuła B. 2015. “Studia postkolonialne w Europie Środkowej oraz Wschodniej. Kwerenda wybranych problemów (1991–2014), in: B. Bakuła, D. Dabert, E. Kledzik, R. Kupidura, K. Piotrowiak-Junkiert, Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej, Poznań: Biblioteka Porównań, pp. 101–181.

Bill S. 2014. “W poszukiwaniu autentyczności: kultura polska i natura teorii postkolonialnej”, Praktyka Teoretyczna 11.

Bolecki W. 2007. “Myśli różne o postkolonializmie. Wstęp do tekstów nienapisanych”, Teksty Drugie 4, pp. 6–14.

Cassin B. 2004. Vocabulaire europeén des philosophies: Dictionnaire des intraduisibles, Paris: Seuil.

Cassin B., Apter E., Lezra J., Wood M. (ed.). 2014. Dictionary of Untranslatables: A Philosophical Lexicon, Princeton‒Oxford: Princeton University Press.

Cavanagh C. 2003. “Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii”, T. Kunz (trans.), Teksty Drugie 2–3, pp. 60–71.

Domańska E., Loba M. (ed.). 2010. French Theory w Polsce, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Elmarsafy Z., Bernard A. 2013. “Orientalism: Legacies of a Performance”, in: Z. Elmarsafy, A. Bernard, D. Attwell (ed.), Debating Orientalism, New York: Palgrave Macmillan, pp. 1–17.

Emig R. 2012. “Out of Place or Caught in the Middle: Edward Said’s Thinking between Humanism and Poststructuralism”, in: T. Döring, M. Stein (ed.), Edward Saids Translocations. Essays in Secular Criticism, New York–London: Routledge, pp. 130–143.

Fiut A. 2003. “Polonizacja? Kolonizacja?”, Teksty Drugie 6, pp. 150–156.

Foucault M. 1977. Archeologia wiedzy, A. Siemek (trans.), J. Topolski (preface), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Foucault M. 1987. Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przeł. H. Kęszycka (trans.), M. Czerwiński (introduction),Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Gal S. 2003. “Movements of Feminism: the Circulation of Discourses about Women”, in: B. Hobson (ed.), Recognition Struggles and Social Movements. Contested Identities. Agency and Power, Cambridge: Cambridge University Press.

Gran P. 2013. “Orientalism’s Contribution to World History and Middle Eastern History 35 Years After”, in: Z. Elmarsafy, A. Bernard, D. Attwell (red.), Debating Orientalism, New York: Palgrave Macmillan, pp. 18–37.

Harrison N. 2013. “Said’s Impact: Lessons for Literary Critics”, in: Z. Elmarsafy, A. Bernard, D. Attwell (ed.), Debating Orientalism, New York: Palgrave Macmillan, pp. 216–241.

Huggan G. 2005. “(Not) Reading „Orientalism”, Research in African Literatures 36(3), “Edward Said, Africa, and Cultural Criticism”, pp. 124–136.

Kalinowski W. 1982. “Ideologiczne aspekty przekazów artystycznych i rozrywkowych”, Studia Socjologiczne 3–4, pp. 263–275.

Kalinowski W. 1985. “Wątki socjologiczne w polskiej estetyce międzywojennej”, nieopublikowana praca doktorska, Warszwa: IFiS PAN.

Kalinowski W.  1986. “Walter Benjamin, czyli fałszywa świadomość krytyka”, Kultura i Społeczeństwo 4, pp. 181–196.

Kieniewicz J. 1985. “Orientalizm. Idea kształtująca rzeczywistość”, Przegląd Orientalistyczny 1–4, pp. 9–29.

Kieniewicz J. 1986. Od ekspansji do dominacji. Próba teorii kolonializmu, Warszawa: Czytelnik.

Kieniewicz J. 1999. Spotkania Wschodu, Warszawa: Novus Orbis.

Kieniewicz J. (ed.) 2016. Perspektywy postkolonializmu w Polsce, Polska w perspektywie postkolonialnej, Warszawa: Wydział Artes Liberales.

Kołodziejczyk D. 2010. “Postkolonialny transfer na Europę Środkowo-Wschodnią”, Teksty Drugie 5, pp. 22–39.

McCarthy C. 2010. The Cambridge Introduction to Edward Said, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 4–55.

Pieniądz A. 2016. “Historycy a teoria postkolonialna – między niewiedzą, odrzuceniem i krytyką”, in: J. Kieniewicz (ed.), Perspektywy postkolonializmu w Polsce, Polska w perspektywie postkolonialnej, Warszawa: Wydział Artes Liberales, pp. 105–117.

Racevskis K. 2005. “Edward Said and Michel Foucault: Affinities and Dissonances”, Research in African Literatures 36(3), “Edward Said, Africa, and Cultural Criticism”, pp. 83–97.

Rooney C. 2009. “Derrida and Said: Ships that Pass in the Night”, in: R. Ghosh (ed.), Edward Said and the Literary, Social, and Political World, New York–London: Routledge, pp. 36–52.

Said E.W. 1979. Orientalism, New York: Vintage Books.

Said E.W. 11991. Orientalizm, W. Kalinowski (trans.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Said E.W. 12005. Orientalizm, M. Wyrwas-Wiśniewska (trans.), Poznań: Zysk i S-ka.

Said E.W. 11983. Travelling Theory, in: E.W. Said, The World, The Text and The Critic, Cambridge: Harvard University Press.

Skórczewski D. 2006. “Postkolonialna Polska – projekt (nie)możliwy”, Teksty Drugie 1–2, pp. 100–112.

Skórczewski D. 2007. Interpretacja postkolonialna: etyka nauki, nauka etyki, in: A.F. Kola, A. Szahaj (eds), Filozofia i etyka interpretacji, Kraków: Universitas.

Skórczewski D. 2016. “Postkolonializm jako metoda: konserwatywna czy ‘postępowa’? Wstępne oczyszczenie przedpola”, in: J. Kieniewicz (ed.), Perspektywy postkolonializmu w Polsce, Polska w perspektywie postkolonialnej, Warszawa: Wydział Artes Liberales, pp. 119–145.

Sowa J. 2011. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków: Universitas.

Stafford A. 2009. “Edward Said and Roland Barthes: Criticism versus Essayism. Or, Roads and Meetings Missed”, in: R. Ghosh (ed.), Edward Said and the Literary, Social, and Political World, New York–London: Routledge, pp. 19–35.

Susam-Sarajeva Ş. 2006. Theories on the Move: Translations Role in the Travels of Literary Theories, Amsterdam–New York: Rodopi.

Thompson E.M. 2000. Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, A. Sierszulska (trans.), Kraków: Universitas.

Thompson E.M.2005. “Said a sprawa polska. Przeciwko kulturowej bezsilności peryferii”, Europa. Tygodnik Idei 26, p. 11.

Venuti L. 1998. The Scandals of Translation: Towards an Ethics of Difference, London–New York: Routledge.

Venuti L.  1995. Translators Invisibility: A History of Translation, London–New York: Routledge.

Zabus C. 2012. “The Archeology of Said: Father Foucault, Dieu Derrida, and Other (Af) Filiations”, in: T. Döring, M. Stein (ed.), Edward Saids Translocations. Essays in Secular Criticism, New York–London: Routledge, pp. 56–73.

Zajas P. 2008. Postkolonialne imaginarium południowoafrykańskie literatury polskiej i niderlandzkiej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, Numery anglojęzyczne, Special Issue 2022 – East-West. Transactions, s. 120 - 148

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Translator as Polemicist: The Clash of Paradigms in the First Polish Edition of Said’s Orientalism

Angielski:

Translator as Polemicist: The Clash of Paradigms in the First Polish Edition of Said’s Orientalism

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9806-515X

Weronika Szwebs
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0001-9806-515X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Weronika Szwebs (Autor) - 100%
Gabriela Dudek (Tłumacz) - 0%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski