FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Problemy przekładu terminologii z zakresu prawa na podstawie wybranych polskich tłumaczeń sztuk Williama Szekspira

Data publikacji: 2023

Przekładaniec, 2020, Numer 40 – Gatunki literackie w przekładzie, s. 260 - 284

https://doi.org/10.4467/16891864PC.20.012.13175

Autorzy

Katarzyna Jaworska-Biskup
Uniwersytet Szczeciński
al. Papieża Jana Pawła II 22a, Szczecin, Polska
https://orcid.org/0000-0001-6696-3078 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Problemy przekładu terminologii z zakresu prawa na podstawie wybranych polskich tłumaczeń sztuk Williama Szekspira

Abstrakt

Problems of Translating Legal Language Based on William Shakespeare’s Selected Plays

The paper discusses major problems and issues of translating law and legal language into Polish as illustrated by selected examples from William Shakespeare’s three plays: King Lear, The Merchant of Venice and Measure for Measure. The common feature of the plays is the context of the court and the trial. In King Lear, Shakespeare depicts a mock-trial of the main character’s two daughters, Regan and Goneril. The crux of The Merchant of Venice is the proceedings instigated by Shylock against his debtor, Antonio. Measure for Measure features a summary trial of two local rogues, Froth and Pompey, who are brought to justice by the constable Elbow. A comparison of the English original law-embedded scenes with their Polish counterparts shows that Polish translators approached Shakespeare’s legal lexicon differently. They frequently neutralised legal language or offered the equivalents that do not overlap with the source text. The different treatment of legal language by the translators results in various readings and interpretations of the original. The paper also provides a commentary on the basic concepts and institutions of English law in Shakespeare’s analysed plays.

Bibliografia

Źródła podstawowe

Halio J.L. (red.) 2005. William Shakespeare. The Tragedy of King Lear, Cambridge: Cambridge University Press.

–– (red.) 2008. William Shakespeare. The Merchant of Venice, Oxford: Oxford University Press.

Raffel B. (red.) 2006. William Shakespeare. The Merchant of Venice, New Haven–London: Yale University Press.

Shakespeare W. 1979a. Wiernie spisane dzieje żywota i śmierci króla Leara i jego trzech córek, przeł. M. Słomczyński, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

–– 1991. Król Lear, przeł. S. Barańczak, Poznań: „W drodze”.

–– 2004. Król Lear. Sonety, przeł. J.S. Sito, Warszawa: Polskie Media Amer.Com.

–– 1982. Miarka za miarkę, przeł. M. Słomczyński, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

–– 1979b. Najwyborniejsza opowieść o kupcu weneckim, przeł. M. Słomczyński, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

–– 1992. Sen nocy letniej. Kupiec wenecki, przeł. S. Barańczak, Poznań: „W drodze”.

–– 2015. Kupiec wenecki, przeł. P. Kamiński, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.

Szekspir W. 1929. Król Lir. Tragedja w pięciu aktach, przeł. A. Tretiak, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.

–– 1951. Otello. Król Lir. Makbet, przeł. Z. Siwicka, Warszawa: Książka i Wiedza.

–– 1956. Król Lir, przeł. Z. Siwicka, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

–– 1957. Król Lear, przeł. W. Tarnawski, Wrocław, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

–– 1964. Król Lear, przeł. W. Chwalewik, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

–– 1958. Miarka za miarkę, przeł. W. Chwalewik, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

–– 1953. Kupiec wenecki, przeł. R. Brandstaetter, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Wells S., Taylor G. (red.) 2005. William Shakespeare. The Complete Works, Oxford: Oxford University Press.

 

Literatura naukowa

Baker J.H. 2007. An Introduction to English Legal History, Oxford: Oxford University Press.

Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M. 2009. Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa: LexisNexis.

Batorski D. 2000a. Powództwo, w: U. Kalina-Prasznic (red.), Encyklopedia prawa, Warszawa: C.H. Beck, s. 732–734.

–– 2000b. Pozew, w: U. Kalina-Prasznic (red.), Encyklopedia prawa, Warszawa: C.H. Beck, s. 736–738.

Bilello T.C. 2007. Accomplished with What She Lacks: Law, Equity, and Portia’s Con, w: C. Jordan, K. Cunningham (red.), The Law in Shakespeare, Basingstoke–New York: Palgrave Macmillan, s. 109–126.

Bogucka M. 1990. Maria Stuart, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Brune C.M. 1914. Shakespeare’s Use of Legal Terms, London: W. Straker.

Cetera A. 2008. Enter Lear: The Translator’s Part in Performance, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Crystal D., Crystal B. 2002. Shakespeare’s Words: A Glossary and Language Companion, London: Penguin Books.

Davis C.K. 1884. The Law in Shakespeare, St. Paul: West Publishing Company.

Dubisz S. (red.), 2003. Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Fried C. 2013. Opinion of Fried, J., Concurring in the Judgment, w: B. Cormack, M.C. Nussbaum, R. Strier (red.), Shakespeare and the Law: A Conversation among Disciplines and Professions, Chicago–London: University of Chicago Press, s. 156–163.

Garner B.A. (red.), 2014. Black’s Law Dictionary, St. Paul: Thomson Reuters.

Gromski W. 2000. Kodeks, w: U. Kalina-Prasznic (red.), Encyklopedia prawa, Warszawa: C.H. Beck, s. 351.

Góralski Z. 1988. Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Hudson J. 2018. The Formation of the English Common Law: Law and Society in England from King Alfred to Magna Carta, London–New York: Routledge.

Kalina-Prasznic U. (red.), 2000. Encyklopedia prawa, Warszawa: C.H. Beck.

Koranyi K. 1959. Powszechna historia państwa i prawa, tom III, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.

Kornstein D.J. 1994. Kill all the Lawyers? Shakespeare’s Legal Appeal, Princeton, New Jersey: Princeton University Press.

Korporowicz Ł.J. 2014. Doktorzy prawa w dwóch angielskich komediach epoki renesansu, „Studia Prawnicze KUL” 1(57), s. 173–187.

Lizisowa M.T. 1995. Podstawowe terminy prawne w Statutach Staropolskich na tle słowiańskim. Studium semantyczne, Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.

MacKay M. 1964. The Merchant of Venice: A Reflection of the Early Conflict between Courts of Law and Courts of Equity, „Shakespeare Quarterly” 15/4, s. 371–375.

Marzec Ł. 2003. Civil Lawyers w Anglii Tudorów i wczesnych Stuartów. Ze studiów nad prawem rzymskim w Anglii, „Czasopismo Prawno-Historyczne” LV/2, s. 213–230.

–– 2005. Kilka uwag o Sądzie Kanclerskim i systemie equity w Anglii, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 5/1, s. 195–212.

–– 2008. Czy prawo rzymskie pokonało kanał La Manche? „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2, s. 43–54.

–– 2015. Między Rzymem, Dunajem a Murem Hadriana. Prawo rzymskie i Europa w De Usu et Authoritate Iuris civilis Romanorum in Dominiis Principum Christianorum (1653) Arthura Ducka, Kraków: Księgarnia Akademicka.

Michałowska K. 1996. Trust i stosunki powiernicze w prawie angielskim, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2, s. 293–341.

Moelwyn Merchant W. 1967. Commentary, w: W. Moelwyn Merchant (red.), William Shakespeare. The Merchant of Venice, London: Penguin Books, s. 163–207.

Myrczek E. 2005. Dictionary of Law Terms. English-Polish, Polish-English, Warszawa: C.H. Beck.

Oleck H.L. 1951. Historical Nature of Equity Jurisprudence, „Fordham Law Review” 20/1, s. 23–44.

Phelps C.E. 1902. Falstaff and Equity: An Interpretation, Boston–New York: Houghton Mifflin.

Phillips O.H. 1972. Shakespeare and the Lawyers, London: Methuen.

Pollock F., Maitland F.W. 1898. The History of English Law before the Time of Edward I, vol. 2, Cambridge: Cambridge University Press.

Posner R.A. 2013. Law and Commerce in The Merchant of Venice, w: B. Cormack, M.C. Nussbaum, R. Strier (red.), Shakespeare and the Law: A Conversation among Disciplines and Professions, Chicago–London: University of Chicago Press, s. 147–155.

Raffield P., Watt G. 2008. Shakespeare and the Law, Oxford–Portland, Oregon: Hart Publishing.

Ramjohn M. 2019. Unlocking Equity and Trusts, London–New York: Routledge.

Savenets A. 2011. Poetyzacja jako strategia tłumaczenia dramatów Szekspira w praktyce dwudziestowiecznych tłumaczy ukraińskich, w: I. Kasperska, A. Żuchelkowska (red.), Przekład jako produkt i kontekst jego odbioru, Poznań: Wydawnictwo Rys, s. 255–270.

Sokol B.J. 1992. The Merchant of Venice and the Law Merchant, „Renaissance Studies” 6/1, s. 60–67.

Sokol B.J., Sokol M. 1999. Shakespeare and the English Equity Jurisdiction: The Merchant of Venice and the Two Texts of King Lear, „The Review of English Studies” 50/200, s. 417–439.

–– 2004. Shakespeare’s Legal Language: A Dictionary, London–New York: Continuum.

–– 2006. Shakespeare, Law, and Marriage, Cambridge: Cambridge University Press.

Wall D.S. 1998. The Chief Constables of England and Wales: The Socio-legal History of a Criminal Justice Elite, London–New York: Routledge.

Watts C. 2006. Notes on The Merchant of Venice, w: C. Watts (red.), William Shakespeare. The Merchant of Venice, Hertfordshire: Wordsworth Classics, s. 109–122.

Weisberg R.H. 1998. Antonio’s Legalistic Cruelty: Interdisciplinarity and The Merchant of Venice, „College Literature” 25/1, s. 12–20.

––– 2008. The Concept and Performance of „The Code” in The Merchant of Venice, w: P. Raffield, G. Watt (red.), Shakespeare and the Law, Oxford–Portland, Oregon: Hart Publishing, s. 289–298.

Woolfson J. 1998. Padua and the Tudors: English Students in Italy, 1485–1603, Cambridge: James Clarke.

Zachariasiewicz M. 2016. Trust i inne stosunki powiernicze w prawie porównawczym i prawie prywatnym międzynarodowym, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Zajda A. 2001. Studia z historii polskiego słownictwa prawniczego i frazeologii, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2020, Numer 40 – Gatunki literackie w przekładzie, s. 260 - 284

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Problemy przekładu terminologii z zakresu prawa na podstawie wybranych polskich tłumaczeń sztuk Williama Szekspira

Angielski:
Problems of Translating Legal Language Based on William Shakespeare’s Selected Plays

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-6696-3078

Katarzyna Jaworska-Biskup
Uniwersytet Szczeciński
al. Papieża Jana Pawła II 22a, Szczecin, Polska
https://orcid.org/0000-0001-6696-3078 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Szczeciński
al. Papieża Jana Pawła II 22a, Szczecin, Polska

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Katarzyna Jaworska-Biskup (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski