Modusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEModusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Data publikacji: 01.03.2018
Przekładaniec, 2017, Numer 35– Słowo i obraz w przekładzie 2, s. 21 - 38
https://doi.org/10.4467/16891864PC.17.010.8223Autorzy
Modusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
The article focuses on the issue of describing a work of art in an essay. The paper presents the form of ekphrasis and the method of interartistic analysis, as well as underlines the efficiency of the translatological perspective (e.g. intersemiotic translation) in the study of the phenomenon of ekphrasis. As a starting point for the analysis and interpretation of fragments of Herbert’s and Herling’s essays, the article brings closer the very work of art, Guidoriccio da Fogliano at the siege of Montemassi, from the perspective of art history. Next, it discusses the verbal accounts of the painting put forward by Herbert and Herling, examining their contents and poetics and paying attention to the character of the description they propose. For the description may focus either on the subject or on the viewer, either on the representation itself or on its connotations. Accordingly, it is suggested that the corresponding modes of ekphrasis should be labelled ‘denotational’ and ‘connotational’. The aim is to present concrete realizations of ekphrasis and characteristic modes of perceiving and writing about a work of art as well as to show how the subjective perspective of the observer (describing, commenting, interpreting) and the idiomatic style of expression are manifested.
Bałus W. 2013. Efekt widzialności, Kraków: Universitas.
Bassnett S. 2010. Od komparatystyki literackiej do translantologii, przeł. A. Pokojska, w: T. Bilczewski (red.), Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 481–509.
Belting H. 2007. Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, przeł. M. Bryl, Kraków: Universitas.
Berkan-Jabłońska M. 2008. Wizje sztuki w twórczości Zbigniewa Herberta, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Bielska-Krawczyk J. 2004. Między widzialnym a niewidzialnym. Twórczość Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Kraków: Universitas.
––––– 2013. „Gustaw Herling-Grudziński wobec treści antropologicznych sztuki dawnych mistrzów”, w: A. Stankowska, M. Śniedziewska, M. Telicki (red.), „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 95–112.
Bilczewski T. 2010. Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków: Universitas.
Carpenter B. 2000. Zbigniewa Herberta lekcja sztuki, przeł. M. Heydel, w: A. Franaszek (wybór i wstęp), Poznawanie Herberta. Tom 2, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 213–226.
Clüver C. 1989. On Intersemiotic Transposition, „Poetics Today” 10 (1), s. 55–90.
––––– 1998. „Quotation, Enargeia, and the Functions of Ekphrasis”, w: V. Robillard, E. Jongeneel (red.), Pictures into Words: Theoretical and Descriptive Approaches to Ekphrasis, Amsterdam: Vu University Press, s. 35–52.
De Castris P.L. 2007. Simone Martini, Milano: Federico Motta Editore.
Dębska-Kossakowska A. 2009. Jan Józef Szczepański, Gustaw Herling-Grudziński wobec sztuki, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Dziadek A. 2006. Apologia twórczej swobody. Eseje Zbigniewa Herberta: opis – uobecnienie – interpretacja, w: J.M. Ruszar (red.), Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach (jesień 2005), cz. II, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, s. 30–50.
Elsner J. 2010. Art History as Ekphrasis, „Art History” 33 (1), s. 11–27.
Fiut A. 2001. Poeta – eseistą, w: M. Woźniak-Łabieniec, J. Wiśniewski (red.), Twórczość Herberta. Studia, Kraków: Universitas, s. 123–148.
Herbert nieznany. Rozmowy. 2008. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.
Herbert Z. 1993. Martwa natura z wędzidłem, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
––––– 2004. Barbarzyńca w ogrodzie, Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich.
Herling-Grudziński G. 1994. Sześć medalionów i Srebrna Szkatułka, Warszawa: Czytelnik.
Hoek L.H. 1994. Image and Word: An Exciting Relationship..., „Interactions – The Bulletin of International Association of Word and Image Studies” 12, http://iawis.org/interactions-the-bulletin-of-i-a-w-i-s-no-12-april-1994/ [dostęp: 10.10.2017].
Jakobson R. 1989. O językoznawczych aspektach przekładu, przeł. L. Pszczołowska, w: W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism 1, M.R. Mayenowa (wybór i red.), Warszawa: PIW, s. 372–381.
Kopczyk M. 2002. Czy można opisać obraz? Problem przekładu intersemiotycznego w eseistyce Herberta, w: B. Tokarz (red.), Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich. Wizualizacja w literaturze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, s. 152–161.
Kozicka D. 2003. Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży, Kraków: Universitas.
Kudelska D. 1997. Herling-Grudziński a sztuka, w: Kudelski Z. (red.), Herling-Grudziński i krytycy. Antologia tekstów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 162–171.
––––– 2013. Warsztaty – pisarza, polonisty i historyka sztuki, w: A. Stankowska, M. Śniedziewska, M. Telicki (red.), „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 35–60.
Kudelski Z. (wybór i opracowanie). 1997. Herling-Grudziński i krytycy. Antologia tekstów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Mallory M., Moran G. 1986. New Evidence Concerning „Guidoriccio”, „The Burlington Magazine” 128 (997), s. 250–259.
Malraux A. 2005. Muzeum wyobraźni (fragmenty), przeł. A. Dziadek, w: M. Popczyk (red.), Muzeum sztuki. Antologia, Kraków: Universitas, s. 185–210.
Mitchell W.J.T. 1994. Ekphrasis and the Other, w: Picture Theory. Essays on Verbal and Visual Representation, Chicago: University of Chicago Press, s. 151–181.
Norman D. 2003. „Civic Art in the Palazzo Pubblico”, w: D. Norman, Painting in Late Medieval and Renaissance Siena (1260–1555), New Haven–London: Yale University Press, s. 89–103.
Poprzęcka M. 2008. Obraz pod powiekami, w: M. Poprzęcka, Inne obrazy. Oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, s. 139–165.
Przybylski R.K. 2013. Pozostając w aurze dzieł sztuki, w: A. Stankowska, M. Śniedziewska, M. Telicki (red.), „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 21–34.
Rodziński S. 1997. Wobec tajemnicy, w: Kudelski Z. (red.), Herling-Grudziński i krytycy. Antologia tekstów, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 427–430.
Ruszar J.M. (red.) 2006. Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, Materiały z Warsztatów Herbertowskich w Oborach (jesień 2005), cz. I i II, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”.
Spitzer L. 1955, The „Ode on a Grecian Urn” or Content vs. Metagrammar, „Comparative Literature” 7 (3), s. 203–225.
Stankowska A., Śniedziewska M. i Telicki M. (red.). 2013. „Cienie wielkich artystów”. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Stanzel F. 1970. Sytuacja narracyjna i epicki czas przeszły, przeł. R. Handke, „Pamiętnik Literacki” 4, s. 219–232.
Steiner W. 1982. The Colors of Rhetoric: Problems in the Relation between Modern Literature and Painting, Chicago–London: The University of Chicago Press.
Sugiera M. 1991. Eseista w ogrodzie kultury, w: M. Wyka (red.), Polski esej. Studia, Kraków: Universitas, s. 51–77.
Torriti P. 1997. Simone Martini, Firenze: Giunti.
Venuti L. 2010. Ekphrasis, Translation, Critique, „Art in Translation” 2 (2), s. 131–152.
Wagner P. 1996. Ekphrasis, Iconotexts, and Intermediality – the State(s) of the Art(s), w: P. Wagner (red.), Icons, Texts, Iconotexts: Essays on Ekphrasis and Intermediality, Berlin–New York: Walter de Gruyter, s. 1–40.
Walzel O. 1974. Wzajemne naświetlanie się sztuk. Przyczynek do oceny pojęć z zakresu historii sztuki, przeł. O. Dobijanka, w: S. Skwarczyńska (red.), Teoria badań literackich za granicą, t. II, cz. I, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 161–189.
Wiegandt E. 1995. Eseje poety, w: P. Czapliński, P. Śliwiński, E. Wiegandt (red.), Czytanie Herberta, Poznań: Wydawnictwo WiS, s. 212–228.
Wysłouch S. 2002. Inny opis? Wizualizacja a problem epickości (na przykładzie polskiej prozy lat 90.), w: B. Tokarz (red.), Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich. Wizualizacja w literaturze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, s. 229–241.
––––– 2009. Ekfraza czy przekład intersemiotyczny?, w: S. Wysłouch, B. Przymuszała (red.), Ruchome granice literatury. W kręgu teorii kulturowej, Warszawa: PWN, s. 48–64.
Zieliński J. 1991. Gustaw Herling-Grudziński w roli historyka sztuki, w: S. Wysłouch i R.K. Przybylski (red.), Etos i artyzm. Rzecz o Herlingu-Grudzińskim, Poznań: wydawnictwo a5, s. 223–233.
Informacje: Przekładaniec, 2017, Numer 35– Słowo i obraz w przekładzie 2, s. 21 - 38
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Modusy ekfrazy: sieneński kondotier Simone Martiniego oczami Zbigniewa Herberta i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego
Modes of ekphrasis: Simone Martini’s fresco of the commander of the Sienese troops as seen by Zbigniew Herbert and Gustaw Herling-Grudziński
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Publikacja: 01.03.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1761
Liczba pobrań: 1441