FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Edukacja seksualna a przekłady książek dla dzieci i młodzieży – ideologie, specyfika, kontrowersje

Data publikacji: 2023

Przekładaniec, 2020, Numer 40 – Gatunki literackie w przekładzie, s. 175 - 204

https://doi.org/10.4467/16891864PC.20.009.13172

Autorzy

,
Natalia Paprocka
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-8178-8116 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Agnieszka Wandel
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-7248-6503 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Edukacja seksualna a przekłady książek dla dzieci i młodzieży – ideologie, specyfika, kontrowersje

Abstrakt

Sex Education and Translations of Books for Children and Young People – Ideologies, Characteristics, Controversies

This article discusses sex education books for children and young people published in Poland in 1945–2018. After defining the ideological profile of 111 examined publications as conservative, moderately conservative, neutral, moderately liberal or liberal, the authors compare the whole set of books translated from other languages with the whole set of books by Polish authors, taking into account the date of publication and the age of the intended reader. The analysis shows that translations differ from texts written originally in Polish, because they promote other values. Polish books, especially those published before 1989, are usually neutral or moderately conservative, while translations mostly propagate moderately liberal or liberal ideologies. There is also a close correlation between those ideological categories and the age of the reader: books for the youngest audience are ideologically charged to the smallest degree, and the ideological content increases with the age of the reader. This seems to be related to the growing percentage of translations in the older age groups. Translations, which usually reflect the liberal ideology, fill a gap in Polish culture by complementing or replacing the conservative sexeducation available at school and by encouraging Polish authors to write sex education books expressing similar views.

Bibliografia

Bajorek A. 2013. „Skąd się biorą dzieci?” Małe studium edukacji seksualnej we współczesnej literaturze dla najmłodszych, „Guliwer” 1, s. 27–34.

Bassnett S., Lefevere A. (eds.). 1990. Translation, History and Culture, London: Pinter.

Baumgarten S. 2011. Ideology and translation, w: Y. Gambier, L. van Doorslaer (eds.), Handbook of Translation Studies, vol. 3, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins, s. 59–65.

Boczar E. 2010. Bibliografia literatury dla dzieci i młodzieży. Wiek XIX. Literatura polska i przekłady, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Cackowska M. 2010. Polityczne konstruowanie dziecięcej wyobraźni – czyli jaka może być edukacja seksualna w książkach obrazkowych dla dzieci, „Ryms” 9, s. 2–7.

––– 2011. Książka obrazkowa o edukacji seksualnej dla dzieci jako medium kulturowe i polityczne, „Forum Oświatowe” 2 (45), s. 93–110.

––– 2016. Tu zaszła zmiana…: o genderowych odsłonach książek dla dzieci w Polsce ostatniej dekady, w: I. Chmura-Rutkowska et al. (red.), Gender w podręcznikach: projekt badawczy, raport, t. 1, O projekcie, metodologia badań, wprowadzenie teoretyczne, Warszawa: Fundacja Feminoteka, s. 211–224.

Even-Zohar I., 1978. The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem, w: J. Holmes, J. Lambert, R. van den Broeck (eds.), Literature and Translation. New Perspectives in Literary Studies, Leuven: Acco, s. 117–127. Polski przekład: I. Even-Zohar. 2009. Miejsce literatury tłumaczonej w polisystemie literackim, przeł. M. Heydel, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 197–203.

––– 1997. The Making of Culture Repertoire and the Role of Transfer, „Target” 9 (2), s. 355–363.

Fawcett P. 2004. Ideology and Translation, w: M. Baker (eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, Shanghai: Shanghai Foreign Language Education Press, s. 106–111.

Gajownik S. 2012. O szkodliwości książek trywialnych, w: K. Heska-Kwaśniewicz, S. Gajownik (red.), Młody odbiorca w kręgu lektur pożytecznych i szkodliwych, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 155–166.

Hermans T. 1985. The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation, London: Croom Helm.

Heydel M. 2009. Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem, „Teksty Drugie” 6, s. 21–33.

Izdebski Z. 2003. Edukacja seksualna, w: E. Różycka (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1, Warszawa: Żak, s. 977.

Kondek S. A. 2010. Zagadnienia wydawnicze i księgarskie. Skrypt, Warszawa: Wydawnictwo SBP.

Kościańska A. 2017. Zobaczyć łosia. Historia polskiej edukacji seksualnej od pierwszej lekcji do internetu, Wołowiec: Czarne.

Kucharska B. 2016. Edukacja seksualna dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – rozważania w kontekście najnowszej literatury dla najmłodszych czytelników, „Scientific Bulletin of Chełm – Section of Pedagogy” 1, s. 59–74.

Lederer M. 2016. Préface, w: A. Guillaume (dir.), Idéologie et traductologie, Paris: L’Harmattan, s. 11–15.

Lefevere A. 1985. „Why Waste Our Time on Rewrites?” The Trouble with Interpretation and the Role of Rewriting in an Alternative Paradigm, w: T. Hermans (ed.), The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation, London: Croom Helm, s. 215–243.

––– 1992. Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame, New York– London: Routledge.

Łasiewicka A. (red.), F. Neubert et al. (oprac.). 1963. Bibliografia literatury dla dzieci 1945–1960, t. 1–2, Warszawa: SBP.

Mason I. 2010. Discoure, Ideology, and Translation, w: M. Baker (ed.), Critical Readings in Translation Studies, London–New York: Routledge, s. 83–95.

Paprocka N., A. Wandel. W przygot. La vulgarisation du savoir sur la sexualité dans les livres de jeunesse en Pologne: traductions, idéologies et controverses, w: E. Monti, M. Della Casa, T. Musinova (eds.), Traduire la littérature grand public et la vulgarisation, Paris: Orizons.

Seksuologia staropolska i współczesna. 1996. w: Z. Cendrowski, M. Trawińska (red.), Popularny słownik wychowania prorodzinnego i seksualnego, Warszawa: Promo- Lider, s. 247.

Strowe A. 2013. Power and Translation, w: Y. Gambier, L. van Doorslaer (eds.), Handbook of Translation Studies, vol. 4, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins, s. 134–141.

Toury G. 1995. Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.

Tymoczko M., Gentzler E. 2002. Translation and Power, Amherst–Boston: University of Massachusetts Press.

Tymoczko M. 2003. Translation, Ideology, and Creativity, „Linguistica Antwerpiensia: New Series – Themes in Translation Studies” 2, s. 27–45.

Venuti L. 1995. The Translators Invisibility. A History of Translation, London–New York: Routledge.

Wejbert-Wąsiewicz E., Pęczkowska E. 2009. Problemy edukacji seksualnej w Polsce, „Przegląd Socjologiczny” 3, s. 181–184.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2020, Numer 40 – Gatunki literackie w przekładzie, s. 175 - 204

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Edukacja seksualna a przekłady książek dla dzieci i młodzieży – ideologie, specyfika, kontrowersje

Angielski:
Sex Education and Translations of Books for Children and Young People – Ideologies, Characteristics, Controversies

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-8178-8116

Natalia Paprocka
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-8178-8116 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

https://orcid.org/0000-0001-7248-6503

Agnieszka Wandel
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0001-7248-6503 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Natalia Paprocka (Autor) - 50%
Agnieszka Wandel (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski