FAQ

Kształtowanie się prawa do sądu w prawie polskim przed uchwaleniem Konstytucji RP z 199 7 r.

Data publikacji: 2019

Przegląd Konstytucyjny, 2019, Numer 3 (2019), s. 33 - 60

Autorzy

Michał Szwast
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0002-3910-6019 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Formation of the right to court in Polish law before the adoption of the Constitution of the Republic of Poland of 1997.

Abstrakt

The article presents the formation and evolution of the right to court (right to fair trial) in the Polish law from medieval times to the adoption of the Constitution of the Republic of Poland of 1997. The development of the right to court in Poland has evolved under the influence of solutions adopted in the European legal systems, to which also Polish regulations have made a significant contribution. Thus, the bilateral reception of the models of the right to a fair trial took place, whereas the directions of this reception were changing over time. The achievements of Polish legislation in the historical development of a right to fair trial are significant on a world scale. In particular, in the period between the end of the Middle Ages and the mature phase of the Enlightenment, the documents forming the foundations of the European right to court were adopted (respectively: Jedlnia-Kraków privilege of 1430–1433 and the Constitution of May 3, 1791). The Constitution of the People’s Republic of Poland of 1952 did not provide for a subjective right to court indicating only which courts exercise justice in the People’s Republic. However, it was not possible to derive the right to court from these provisions and, in fact, the possibility to protect infringed rights before courts were often excluded. Between 1989–1997, when the democratic state of law was shaped in Poland after the fall of the Polish People’s Republic, the right to court was derived by the Constitutional Tribunal from the principle of a democratic state ruled by law.

Bibliografia

Ajnenkiel A., Konstytucje Polski 1791–1997, Warszawa 2001.

Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i pra    kiego, Warszawa 2009.

Burda A., Polskie prawo państwowe, Warszawa 1969.

Celej M., Ustrój sądów powszechnych w latach 1919–2010, Cz. 1, „Kwartalnik Krajowej Rady Sądownictwa” 2011, nr 2.

Chruściak R., Projekty konstytucji 1993–1997. Część 1, Warszawa 1997.


Czeszejko-Sochacki Z., Konstytucyjna zasada prawa do sądu, „Państwo i Prawo” 1992, z. 10.

Działocha K., Prawo do sądu w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, w: Polskie zmiany ustrojowe w literaturze prawniczej. Wybór tekstów, red. R. Balicki, B. Banaszak, M. Jabłoński, Wrocław 1997.

Ereciński T., Aktualne problemy ustroju sądownictwa, „Państwo i Prawo” 1981, z. 5.

Ereciński T., Reforma ustroju sądów powszechnych, „Państwo i Prawo” 2001, z. 4.

Garlicki L., Ewolucja pozycji ustrojowej Sądu Najwyższego (1989–2010), „Państwo i Prawo” 2010, z. 11.

Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2017. Garlicki L., Prawo do sądu (rozważania de lege fundamentale ferenda), „Anna-

les Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 1990, sectio G, vol. XXXVII. Gołaczyński J., Krzywonos A., Prawo do sądu, w: Prawa i wolności obywatelskie, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.

Górski W., Wymiar sprawiedliwości na ziemiach polskich w latach 1939–1945, w: Dzieje wymiaru sprawiedliwości, red. T. Maciejewski, Koszalin 1999.

Grzegorczyk P., Weitz K., Komentarz do art. 45 Konstytucji RP, w: Konstytu­ cja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.

Hofmański P., Prawo do sądu w sprawach karnych jako gwarancja ochrony praw człowieka, w: Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.

Jabłoński M., Uwagi o ewolucji gwarancji niezawisłości i niezależności sędziów i sądów powszechnych, w: Studia nad prawem konstytucyjnym, red. J. Trzciński, B. Banaszak, Wrocław 1997.

Kallas M., Historia ustroju Polski, Warszawa 2005.

Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, Wilno 1937.

Korzan K., Niezawisłość sędziowska (sądów) w systemie trzeciej władzy, w: Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej w dniach 11 i 12 czerwca 1991 roku w Katowicach, red. B. Czech, Katowice 1992.

Kubiak A., Konstytucyjna zasada prawa do sądu w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Łódź 2006.

Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2005.

Maciejewski T., Historia ustroju i prawa sądowego Polski, Warszawa 2011.

Mądrzak M., Prawo do sądu jako gwarancja ochrony praw człowieka (Studium na tle polskiego prawa konstytucyjnego, prawa cywilnego materialnego i procesowego), w: Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.

Pilipiec S., Teoretyczno­prawne aspekty zasady prawa do sądu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2000, sectio G, vol. XLVII.

Rzepliński A., Sądownictwo w PRL, Londyn 1990.

Skupiński J., Gwarancje prawidłowości orzekania na tle sporu o pojęcie wymiaru sprawiedliwości, „Państwo i Prawo” 1972, z. 8–9.

Wach A., Kształtowanie się zakresu drogi sądowej w sprawach cywilnych, „Nowe Prawo” 1980, nr 10.

Wengerek E., Zakres sądowej ochrony w sprawach cywilnych, „Państwo i Prawo” 1975, z. 3.

Zieliński A., Prawo do sądu i organizacja władzy sądowniczej, w: Księga XX­lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Warszawa 2006.

Informacje

Informacje: Przegląd Konstytucyjny, 2019, Numer 3 (2019), s. 33 - 60

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski:

Formation of the right to court in Polish law before the adoption of the Constitution of the Republic of Poland of 1997.

Polski:

Kształtowanie się prawa do sądu w prawie polskim przed uchwaleniem Konstytucji RP z 199 7 r.

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-3910-6019

Michał Szwast
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0002-3910-6019 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin

Publikacja: 2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Michał Szwast (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 136

Liczba pobrań: 233