FAQ

Przemysł mineralnych materiałów budowlanych w latach 1971–1981. Boom inwestycyjny, zjawiska kryzysowe i narodziny „Solidarności”

Data publikacji: 2022

Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2022, Tom IX, s. 205-240

https://doi.org/10.4467/2391-890XPAH.22.011.17223

Autorzy

Zbigniew Bereszyński
Wieluńskie Towarzystwo Naukowe
https://orcid.org/0000-0001-9761-8701 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Przemysł mineralnych materiałów budowlanych w latach 1971–1981. Boom inwestycyjny, zjawiska kryzysowe i narodziny „Solidarności”

Abstrakt

W 1971 r. nowe kierownictwo Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na czele z E dwardem Gierkiem doprowadziło do wdrożenia nowej strategii gospodarczej, określanej jako strategia dynamicznego rozwoju. Strategia ta zaowocowała pozytywnymi zmianami m.in. w przemyśle mineralnym materiałów budowlanych. W latach siedemdziesiątych XX w. przemysł ten został znacznie rozwinięty i unowocześniony. Konsekwentna realizacja tej strategii okazała się jednak ostatecznie niemożliwa, głównie z braku dostatecznych środków finansowych. Początkowe sukcesy ustąpiły miejsca przejawom pogłębiającego się kryzysu społeczno-gospodarczego. Konsekwencją tego były m.in. różnego rodzaju sytuacje konfliktowe w zakładach pracy. Latem 1980 r. także w zakładach pracy przemysłu mineralnego materiałów budowlanych doszło do akcji strajkowych. W ślad za tym doszło do powstania struktur „Solidarności” w poszczególnych zakładach pracy oraz na szczeblu ogólnopolskim. 

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Archiwalia

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Katowicach.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Łodzi.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział we Wrocławiu.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Delegatura w Kielcach.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Delegatura w Radomiu.

Archiwum Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w Gdańsku.

Archiwum Międzyzakładowej Organizacji Związkowej przy spółce Górażdże Cement SA.

Archiwum Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ „Solidarność” przy Lafarge Cement SA – Cementownia Małogoszcz.

Archiwum Państwowe w Opolu.

Prasa

„Informator Zakładowy” KZ NSZZ „Solidarność” przy ZCW „Górażdże” w Choruli, 1981.

„Sygnały” [biuletyn informacyjny Zarządu Regionu Śląska Opolskiego NSZZ „Solidarność”], 1981.

„Trybuna Odrzańska” / „Trybuna Opolska”, 1980–1981.

Źródła publikowane

Rocznik statystyczny 1981, Warszawa 1982.

Opracowania

150 lat cementu w Polsce, pod red. T. Kudyby, Kraków 2007.

Bałtowski M., Gospodarka socjalistyczna w Polsce, Warszawa 2009.

Bereszyński Z., Boom inwestycyjny jako bariera rozwoju gospodarczego. Paradoksy historii gospodarczej PRL na przykładzie województwa opolskiego w latach 1971–1980 [w:] Meandry modernizacji, pod red. D. Bazuń, R. Domkego i M. Kwiatkowskiego, Toruń 2020, s. 148–159.

Bereszyński Z., Kolej i zjawiska kryzysowe w gospodarce PRL na przykładzie województwa opolskiego [w:] A jednak kolej. Historyczne i współczesne uwarunkowania rozwoju transportu, pod red. T. Przerwy, D. Kellera i B. Kruka, Lubin 2019, s. 114–120.

Bereszyński Z., Niezależne Samorządne Związki Zawodowe „Solidarność” w zakładach branży cementowo-wapienniczo-gipsowej w latach 1980–1989/1990 [w:] Od nadziei do niepodległości. NSZZ „Solidarność” 1980–1989/90, pod red. Ł. Sołtysika i G . Waligóry, Wrocław–Warszawa 2021, s. 135–180.

Bereszyński Z., NSZZ „Solidarność” w Zakładach Cementowo-Wapienniczych „Górażdże” w Choruli w latach 1980–1989 [w:] Ogniwa zakładowe i sekcje branżowe NSZZ „Solidarność” 1980–1989, pod red. Ł. Sołtysika i G . Waligóry, Wrocław–Warszawa 2018, s. 71–116.

Bereszyński Z., Pod znakiem „dynamicznego rozwoju”. Strategia gospodarcza PZPR po Grudniu’70 i jej realizacja na przykładzie województwa opolskiego — od optymistycznych prognoz i deklaracji po pierwsze oznaki kryzysu, „Studia Śląskie” 2016, t. 78, s. 65–100.

Bereszyński Z., Pod znakiem „dynamicznego rozwoju”. Strategia gospodarcza PZPR po Grudniu’70 i jej realizacja na przykładzie województwa opolskiego, cz. 2: Załamanie strategii gospodarczej PZPR i Czerwiec’76 w województwie opolskim, „Studia Śląskie” 2017, t. 81, s. 113–152.

Bereszyński Z., Pod znakiem dynamicznego rozwoju. Strategia gospodarcza PZPR po Grudniu’70 i jej realizacja na przykładzie województwa opolskiego, cz. 3: Od prób korekty („manewr gospodarczy”do otwartego kryzysu. Sytuacja społeczno-gospodarcza w województwie opolskim pomiędzy Czerwcem’76 a Sierpniem’80, „Studia Śląskie” 2019, t. 85, s. 115–151.

Bereszyński Z., Rozwój i zjawiska kryzysowe w gospodarce polskiej w ostatnim dwudziestoleciu PRL na przykładzie Łódzkiego Kombinatu Cementowo Wapienniczego „Warta” w Działoszynie [w:] Blisko i daleko. VI Sympozjum Regionalistów — Praszka 2021, pod red. Z. Włodarczyka, Wieluń 2022, s. 135–145.

Bereszyński Z., Sekcja Ogólnopolska Pracowników Przemysłu Cementowego, Wapienniczego i Gipsowego NSZZ „Solidarność” [w:] Encyklopedia „Solidarności”. Opozycja w PRL 1976–1989, t. 3, red. zbiorowa, Warszawa 2019, s. 516–518.

Bereszyński Z., Zanim powstała „Solidarność”. Akcje protestacyjne i inne przejawy niezadowolenia w środowiskach kolejarskich jako wyraz reakcji społecznej na problemy gospodarcze PRL w latach 70. XX wieku — w świetle materiałów operacyjnych Służby Bezpieczeństwa [w:] A jednak kolej! II Kolej wobec kryzysów, pod red. T. Przerwy, D. Kellera i B. Kruka, Lublin–Opole 2020, s. 67–74.

Buchowski M., Godzina trudnych decyzji. ZCW „Górażdże”, „Trybuna Odrzańska”, 4–5 października 1980.

Historiahttp://www.dolinanidy.com.pl/pl/historia.html (dostęp: 21.1.2016).

Historiahttp://www.gorazdze.pl/pl/historia (dostęp: 21.1.2021).

Kaliński J., Zewnętrzne uwarunkowania sytuacji gospodarczej Polski w latach 1971–1975 [w:] Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, pod red. M. Bukały i D . Iwaneczki, Rzeszów–Warszawa 2019, s. 166–183.

Kaliński J., Landau Z., Gospodarka Polski w XX wieku, wyd. 2 zmienione, Warszawa 2003.

Kazański A., Na pochylniach statki czekają w kolejce do zwodowania. Sukces czy porażka? Analiza relacji międzyludzkich i produkcyjnych w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX w. [w:] PRL na pochylni (1976–1980), pod red. M. Bukały i D . Iwaneczki, Rzeszów 2017, s. 500–515.

Keller D., Monopol, nowoczesność, skansen? PKP w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX w. — przyczynek [w:] Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, pod red. M. Bukały i D . Iwaneczki, Rzeszów–Warszawa 2019, s. 254–275.

Klementowski R., Jak Polska powiatowa „rosła w siłę, a ludziom żyło się dostatniej”. Zarys problematyki na przykładzie powiatu Lwówek Śląski w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych [w:] Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, pod red. M. Bukały i D . Iwaneczki, Rzeszów–Warszawa 2019, s. 240–253.

Kołodko G., Polska w świecie inflacji, Warszawa 1987.

Krajewski A., Polska Gierka — bilans „Złotej dekady”http://zaprasza.net/a_y.php?article_id=2493 (dostęp: 21.1.2021).

Krajewski M., Historia gospodarcza Polski do 1989 roku. Zarys problematyki, Włocławek 2000.

Lesiakowski K., Niedocenione ostrzeżenia. Aparat kontroli państwowej wobec gierkowskiej modernizacji Polski w latach 1971–1975 [w:] Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, pod red. M. Bukały i D . Iwaneczki, Rzeszów–Warszawa 2019, s. 183–202.

Müller A., Przyspieszony wzrost gospodarczy w latach 1971–1975 a proporcje wzrostu w trzydziestoleciu 1950–1980 [w:] U źródeł polskiego kryzysu. Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Polski w latach osiemdziesiątych, pod red. A. Müllera, Warszawa 1985, s. 98–221.

Nąckiewicz Z., Historia Cementowni „Warta” w Działoszynie (lata 1966–1980), cz. 2, „Nasza Warta”2007, nr 3, s. 24–25.

Nasz Sztandar, mps (AMOZ Małogoszcz).

O Małogoskiej „Solidarności”, mps (AMOZ Małogoszcz).

Ryśnik T., XXIII rocznica powstania „Solidarności”. Powstanie „Solidarności” w ZCW „Górażdże” S.A., mps.

Sasanka P., Czerwiec 1976. Geneza — przebieg — konsekwencje, Warszawa 2017.

Tracz B., „Zabezpieczyć stały wzrost stopy życiowej ludzi pracy”. Z problemów życia codziennego mieszkańców województwa katowickiego w pierwszej połowie dekady lat siedemdziesiątych XX wieku [w:] Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, pod red. M. Bukały, D. Iwaneczki, Rzeszów–Warszawa 2019, s. 218–239.

Turwid K., Owacje i frustracje. Opolskie budowanie 19452005, Opole 2006.

Woś A., Rolnictwo polskie na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych [w:] U źródeł polskiego kryzysu. Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Polski w latach osiemdziesiątych, pod red. A. Müllera, Warszawa 1985, s. 306–346.

Zachuta L., Historia Przemysłu Cementowego 1857–2000, Kraków 2004.

Zawistowski A., Wołanie o kartki. Reglamentacja jako pożądane przez społeczeństwo rozwiązanie problemów z równowagą w handlu wewnętrznym w latach 1976–1980 [w:] PRL na pochylni (1976–1980), pod red. M. Bukały i D . Iwaneczki, Rzeszów 2017, s. 446–461.

Informacje

Informacje: Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2022, Tom IX, s. 205-240

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Przemysł mineralnych materiałów budowlanych w latach 1971–1981. Boom inwestycyjny, zjawiska kryzysowe i narodziny „Solidarności”

Angielski:

Mineral construction materials industry in the years 1971– 1981. Investment boom, crises, and the birth of “Solidarity”

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9761-8701

Zbigniew Bereszyński
Wieluńskie Towarzystwo Naukowe
https://orcid.org/0000-0001-9761-8701 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Wieluńskie Towarzystwo Naukowe

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Zbigniew Bereszyński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski