Księgi protokołów rad pedagogicznych jako źródło do poznania praktyki nauczania (przykład liceów pedagogicznych 1944–1970)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEKsięgi protokołów rad pedagogicznych jako źródło do poznania praktyki nauczania (przykład liceów pedagogicznych 1944–1970)
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 21.02.2025
Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2024, Tom XI, s. 241-263
https://doi.org/10.4467/2391-890XPAH.24.010.21072Autorzy
Księgi protokołów rad pedagogicznych jako źródło do poznania praktyki nauczania (przykład liceów pedagogicznych 1944–1970)
W literaturze naukowej nie wykazano jeszcze znaczenia ksiąg protokołów rad pedagogicznych jako źródła do poznania praktyki nauczania w PRL. Dlatego też tematyka ta wymaga uzupełnienia. Za materiał badawczy przyjęto 43 księgi protokołów rad pedagogicznych liceów pedagogicznych. Zakłady te wypromowały ponad 200 tysięcy absolwentów — nauczycieli szkół podstawowych, którzy uczyli miliony polskich dzieci. Spośród informacji (o zróżnicowanym zastosowaniu naukowym) zawartych w protokołach z posiedzeń rad pedagogicznych wyselekcjonowano te, które z punktu widzenia praktyki nauczania w PRL najczęściej dyskutowano na posiedzeniach rad pedagogicznych: programy nauczania i ich treści, proces nauczania w postaci wykorzystywanych metod i technik kształcenia oraz przekładające się na nie wyniki kształcenia. Ogląd pracy liceów pedagogicznych przez pryzmat tematyki posiedzeń rad pedagogicznych wykazuje, że zgromadzony w nich materiał jest ogromny i powinien się z nim zmierzyć każdy badacz dziejów edukacji w PRL.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Akta S. Skrzeszewskiego, sygn. 172, 478._Centralny Ośrodek Doskonalenia Kadr Oświatowych w Warszawie 1949–1950, 1951–1958, sygn. 9, 46.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Oświaty w Warszawie 1944, 1945-1966, sygn. 1618, 2529, 4469.
Archiwum Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego w Krakowie, Liceum Pedagogiczne, sygn. 3, 9.
Archiwum Kuratorium Oświaty w Warszawie, Liceum Pedagogiczne im. W. Spasowskiego, sygn. 381/2; Liceum Pedagogiczne nr 3 w Warszawie, sygn. 746/21; Liceum Pedagogiczne nr 4 w Warszawie, sygn. 328/1; Liceum Pedagogiczne nr 3 w Warszawie, Sprawozdania z posiedzeń rad pedagogicznych sygn. 746/21. Lata 1948–51.
Archiwum Państwowe miasta stołecznego Warszawa, Akta Liceum Pedagogicznego w Mogielnicy Grójeckiej. Protokoły posiedzeń Rady Pedagogicznej LP w Mogielnicy 1961/62 i 1962/63, paczka 310.
Archiwum Państwowe miasta stołecznego Warszawy, Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego 1944–1951, sygn. 89; oddz. w Łowiczu, Liceum Pedagogiczne w Łowiczu 1931–1939, 1945–1965, sygn. 9.
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Kuratorium Okręgu Szkolnego Gdańskiego w Gdańsku 1945–1989, sygn. 166.
Archiwum Państwowe w Katowicach, oddz. w Bielsku-Białej, Liceum Pedagogiczne im. B. Piramowicza w Bielsku-Białej, 1945–1969, sygn. 161, 173, 183, 190, 195.
Archiwum Państwowe w Kielcach, Państwowe Liceum Pedagogiczne w Kielcach 1945–1962, sygn. 41, 51, 52, 83, 91, 108; oddz. w Sandomierzu, Państwowe Liceum Pedagogiczne w Sandomierzu 1938–1970, sygn. 3; oddz. w Starachowicach, Liceum Pedagogiczne w Ostrowcu Świętokrzyskim 1945–1962, sygn. 14, 43; oddz. w Starachowicach, Państwowe Liceum Pedagogiczne w Solcu nad Wisłą 1945–1961, sygn. 25.
Archiwum Państwowe w Lublinie, Państwowe Liceum Pedagogiczne nr 1 i T PD w Lublinie, 1945–1955, sygn. 4; Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie, 1944, 1950–1973 (1991), sygn. 135.
Archiwum Państwowe w O polu, Liceum Pedagogiczne i Liceum dla Wychowawczyń Przedszkoli w Kluczborku 1953–1975, sygn. 4, 7, 9; Liceum Pedagogiczne w Brzegu 1946–1970, sygn. 1, sygn. tymcz. 24; Liceum Pedagogiczne w Głogówku 1945–1970, sygn. 8, 23; Liceum Pedagogiczne w Opolu, sygn. 1.
Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, oddz. w Tomaszowie Mazowieckim, Liceum Pedagogiczne w Tomaszowie Mazowieckim 1948–1968, sygn. 3, 6.
Archiwum Państwowe w Poznaniu, oddz. w Gnieźnie, Liceum Pedagogiczne w Wągrowcu, sygn. 7.
Archiwum Państwowe w Radomiu, Państwowe Liceum Pedagogiczne w Kozienicach 1947–1959, sygn. 23.
Archiwum Państwowe w Rzeszowie, Państwowe Liceum Pedagogiczne w Rzeszowie 1945–1961, sygn. 49; Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie 1947–1950, 1950–1975, sygn. 7016, 7020.
Archiwum Państwowe w Toruniu, Liceum Pedagogiczne (Seminarium Nauczycielskie) w Grudziądzu 1920–1972, sygn. 61; oddz. we Włocławku, Państwowe Liceum Pedagogiczne we Włocławku 1945–1966, sygn. 25.
Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu, 1947, 1950–1973, sygn. XVII 756, 763.
Archiwum Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego, Wydział Pedagogiczny, sygn. 106.
Instrukcja programowa dla 11-letnich szkół ogólnokształcących na r. szk. 1955/56, Warszawa 1955.
Instrukcja programowa dla 11-letnich szkół ogólnokształcących na r. szk. 1956/57, Warszawa 1956.
Instrukcja programowa dla liceów pedagogicznych na rok szkolny 1957/58. Przedmioty pedagogiczne.
Pedagogika, Metodyka nauczania początkowego, Psychologia, Logika, Higiena szkolna, Warszawa 1957.
Okólnik z dnia 22 maja 1945 r. w sprawie powołania do służby niezatrudnionych dotąd nauczycieli i zorganizowania kursów dla kandydatów na nauczycieli, Dz. Urz. Min. Oświaty, 1945, nr 1, poz. 41, s. 41.
Program nauki w 11-letniej szkole. Historia, Język polski, Warszawa 1950.
Program nauki w 11-letniej szkole. Nauka o Konstytucji, Warszawa 1952.
Program nauki w 11-letniej szkole. Nauka o Polsce i świecie współczesnym / nauka o społeczeństwie, Warszawa 1950.
Program nauki w liceum pedagogicznym. Projekt. Przedmioty pedagogiczne, Warszawa 1950.
Program nauczania liceum ogólnokształcącego. Klasy I–IV (Tymczasowy). Historia / język polski / geografia, Warszawa 1966.
Program nauczania liceum ogólnokształcącego. Historia, klasy VIII–XI, Warszawa 1964.
Rozporządzenie MWRiOP z dnia 25 czerwca 1923 r. zawierające regulamin dla rad pedagogicznych publicznych szkół powszechnych, Dz. Urz. MWR iOP 1923, nr 13, poz. 109.
Ustawa o rozwoju systemu oświaty i wychowania w Polsce Ludowej. Materiały z dyskusji sejmowej, Warszawa 1961.
Zarządzenie Kierownika Resortu Oświaty, z dnia 1 września 1944 r., w sprawie organizacji studiów nauczycielskich, Dz. Urz. Resortu Oświaty, 1944, nr 1–4, poz. 10, s. 13.
Zarządzenie Ministra Oświaty w sprawie organizacji roku szkolnego 1964/65, Dz. Urz. Min. Oświaty 1964, nr 3, poz. 21, s. 68.
Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 13 czerwca 1949 r. w sprawie egzaminów poprawczych dla uczniów szkół ogólnokształcących wszystkich stopni, liceów pedagogicznych, liceów i seminariów dla wychowawczyń przedszkoli, szkół zawodowych oraz szkół dla dorosłych, Dz. Urz. Min. Oświaty, 1949, nr 9, poz. 162, s. 213.
Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 28 czerwca 1951 r. w sprawie instrukcji programowo-podręcznikowej, Dz. Urz. Min. Oświaty, 1951, nr 13, poz. 165, s. 216.
Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 5 lutego 1958 r., w sprawie organizacji i działalności rad pedagogicznych w szkołach podstawowych i w liceach ogólnokształcących, Dz. Urz. Min. Oświaty 1958, nr 2, poz. 15.
Zarządzenie Ministra Oświaty z dnia 16 marca 1964 r., w sprawie organizacji roku szkolnego 1964/65, Dz. Urz. Min. Oświaty, 1964, nr 3, poz. 21.
Zarządzenie MWRiOP z dnia 30 czerwca 1939 r. o regulaminie rady pedagogicznej państwowej szkoły średniej ogólnokształcącej (liceum i gimnazjum) ogłoszone w Dz. Urz. MWRiOP nr 5, poz. 183, 1939 r.
VII Plenum KC PZPR, Materiały z Plenum KW PZPR, sierpień 1961.
B.J., O pracy Rady Pedagogicznej, „Nowa Szkoła” 1967, nr 4, s. 187–194.
Ciecierska T. , Odpad i odsiew młodzieży w szkołach średnich (Badania z terenu województwa bydgoskiego), Bydgoszcz 1963.
Czajkowski S. , Rada Pedagogiczna a wyniki nauczania, „Praca w Szkole” 1949, nr 5, s. 14–19.
Dobosiewicz S. , Reforma szkolna 1961 r.: geneza i założenia, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1970, nr 13, s. 107–162.
Drozdowska Z. , Planowanie pracy dydaktyczno-wychowawczej w szkole ogólnokształcącej, Warszawa 1951.
Grabski A.F., Zarys historii historiografii polskiej, Poznań 2000.
Gwarek G. , Dokształcanie nauczycieli w ramach Rad Pedagogicznych, „Oświata Dorosłych” 1969, nr 5, s. 287–288.
Jarmuł S. , Kilka uwag o pracy Rady Pedagogicznej, „Nowa Szkoła” 1969, nr 2, s. 43–44.
Jarmuł S. , O próbach usprawnienia pracy Rady Pedagogicznej, „Ruch Nauczycielski” 1969, nr 2, s. 108–115.
J.M., Autorytet szkoły i Rady Pedagogicznej, „Głos Nauczyciela” 1969, nr 46, s. 6.
Kania J., Jak organizować samokształcenie Rad Pedagogicznych, „Oświata Dorosłych” 1970, nr 10, s. 603–606.
Kształcenie nauczycieli w Polsce Ludowej 1945–1975, pod red. J. Jarowieckiego, B. Noweckiego i Z. Ruty, Kraków 1983.
Kulpa J., Kształcenie nauczycieli szkół powszechnych w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1963.
Maciaszek M., Młody nauczyciel w zespole pedagogicznym, „Ruch Pedagogiczny” 1967, nr 1, s. 89–94.
Mauersberg S. , Reforma szkolnictwa w Polsce w latach 1944–1948, Wrocław 1974.
Miller R. , Zarządzanie szkołą a stosunki między ludźmi w Radach Pedagogicznych, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1962, nr 2, s. 175–202.
Nowak J., O jednolity front wychowawczy Rady Pedagogicznej w szkole przyzakładowej (doskonalenie w ramach Rady Pedagogicznej), „Szkoła Zawodowa” 1967, nr 2, s. 13–14.
Poplucz J., Stosunki międzyludzkie w Radach Pedagogicznych szkół zawodowych, „Szkoła Zawodowa” 1970, nr 11, s. 36–38.
Poplucz J., Typowe sytuacje konfliktowe w Radach Pedagogicznych, „Wychowanie” 1969, nr 13, s. 32–34.
Pruszyński Z. , Rola kierownika szkoły w Radzie Pedagogicznej, „Wychowanie” 1969, nr 2, s. 38–39.
Ratuś B., Licea pedagogiczne w Polsce Ludowej (1944–1970). Działalność wychowawczo-dydaktyczna, Warszawa 1974.
Ratyńska H. , Rady Pedagogiczne od strony praktyki, „Wychowanie w Przedszkolu” 1959, nr 7/8, s. 378–381.
Rączka J., Kilka uwag o pracy Rady Pedagogicznej, „Nowa Szkoła” 1965, nr 6, s. 47.
R. J., Na pierwszym zebraniu Rady Pedagogicznej, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1969, nr 7, s. 21–24.
R. J., O czym radzą rady, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 1968, nr 4, s. 10–13.
Stak E. , Rada Pedagogiczna współgospodarzem w szkole, „Szkoła Zawodowa” 1957, nr 10, s. 10–11.
Tymoszyk M., Praca Rady Pedagogicznej nad doskonaleniem nauczycieli w liceach dla pracujących, „Oświata Dorosłych” 1963, nr 10, s. 532–533.
Wojciechowski K., Samokształcenie Rad Pedagogicznych, „Oświata Dorosłych” 1969, nr 9, s. 567–568.
Zylbertalowa H. , Organizacja kolektywu pedagogicznego, Warszawa 1958.
Edukacja w PRL, pod red. M. Wiśniewskiej, Warszawa 2016.
Gołdyn P., Źródła do dziejów szkolnictwa w Polsce w XX wieku. Sprawozdania szkolne • protokoły rad pedagogicznych • kroniki szkolne, Poznań 2019.
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/rady-narodowe;3965579.html (dostęp: 17.3.2024).
https://olsztyn.ap.gov.pl/baza/skany.php?z=496&s=1 (dostęp: 15.3.2024).
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/zespol/-/zespol/111841 (dostęp: 17.3.2024).
Kosiński K., O nową mentalność. Życie codzienne w szkołach 1945–1956, Warszawa 2000.
Król J., Związek Młodzieży Polskiej w strukturach średnich szkół ogólnokształcących w Polsce w latach 1948–1957, „Dzieje Najnowsze” 2013, nr 3, s. 63–80.
Kupiński K., Ideologiczne samokształcenie nauczycieli w świetle protokołów rady pedagogicznej liceum w Słupcy w roku szkolnym 1948/49, „Polonia Maior Orientalis” 2022, t. 9, s. 140–154.
Lewik-Tsirigotis E. , Szkoła podstawowa nr 1 w Wieluniu, „Rocznik Wieluński” 2002, t. 2, s. 199–211.
Łuczyńska B., Źródła do dziejów szkolnictwa w Galicji w zasobach Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego we Lwowie — w perspektywie krystalizowania się narodu ukraińskiego, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” 2014, t. 16, s. 281–297.
Majorek C. , Makrohistoria i mikrohistoria [w:] Współczesna dydaktyka historii: zarys encyklopedyczny. Dla nauczycieli i studentów, pod red. J. Maternickiego, Warszawa 2004, s. 174–176.
Matuszkiewicz G. , Nauczyciele i uczniowie publicznej szkoły dokształcającej w Koninie w latach 1945–1950 w świetle protokołów rady pedagogicznej, „Polonia Maior Orientalis” 2020, t. 7, s. 141–154.
Młynarczyk-Tomczyk A., Edukacja historyczna w liceach pedagogicznych. Teoria i praktyka, Kielce 2009.
Młynarczyk-Tomczyk A., „Walka o wyniki nauczania” jako jeden z elementów dyscypliny socjalistycznej w zakładach kształcenia nauczycieli, „Almanach Historyczny” 2010, t. 12, s. 131–143.
Osiński Z. , Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989. Uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010.
Ośko S. , Absolwenci Państwowego Liceum Pedagogicznego w Inowrocławiu (rocznik 1950), czyli Rzecz o etosie nauczycielskim, Radom 2005.
Potyrała B., Oświata w Polsce w latach 1949–1956, Wrocław 1992.
Pudłocki T. , Księgi ogłoszeń dyrekcji jako źródło do dziejów dnia powszedniego w galicyjskiej szkole średniej na początku XX wieku, „Galicja. Studia i Materiały” 2018, nr 4, s. 123–138.
Smolińska-Theiss B., Theiss W. , „Problemy Opiekuńczo Wychowawcze” w służbie państwu, dziecku, rodzinie, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2021, nr 5, s. 7–18.
Wajs A., Materiały do dziejów warszawskiego szkolnictwa XIX i XX wieku w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie, „Archeion” 2018, t. 119, s. 411–425.
Wójcik-Łagan H. , Nauczyciele historii szkół średnich i powszechnych w latach 1918–1939, Kielce 1999.
Wróblewska U., Gromadzenie i ochrona źródeł szkolnych, praca naukowa pod kierunkiem prof. dr. hab. Wiesława Jamrożka w ramach trzymiesięcznego stażu naukowego zrealizowanego w Zakładzie Historii Wychowania, Wydziału Studiów Edukacyjnych, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w 2017 r.
Informacje: Przegląd Archiwalno-Historyczny, 2024, Tom XI, s. 241-263
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
Publikacja: 21.02.2025
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 51
Liczba pobrań: 39