FAQ

Ukraińska filologia na uniwersytecie lwowskim w XIX wieku i w pierwszej połowie XX stulecia. Ludzie, idee, recepcje

Data publikacji: 16.05.2018

Prace Historyczne, 2018, Numer 145 (2), s. 355 - 374

https://doi.org/10.4467/20844069PH.18.018.7820

Autorzy

Roman Holyk
Instytut Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakewycza NAN Ukrainy we Lwowie
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Ukraińska filologia na uniwersytecie lwowskim w XIX wieku i w pierwszej połowie XX stulecia. Ludzie, idee, recepcje

Abstrakt

The Ukrainian Philology at the Lviv University in nineteenth and first half of twentieth century. People, ideas and reception

The author analyzes the formation and evolution of Ukrainian Philology at the Lviv University from 1848 to 1939. In the context of this article, the history of Ukrainian philological studies is represented through such personalities as Yakov Holovatsky, Omelyan Ogonovsky, Alexander Kolessa, Ilarion Sventsitsky, Cyril Studinsky and Jan Janów. Part of them symbolizes the theological or clerical period of the development of the Ruthenian (Ukrainian) philology in Galicia, the other part demonstrates the secularization of the Ukrainian humanities as well as the intellectuals themselves. The evolution of the Ukrainian studies at the Lviv University is a history of changing scientific paradigms: from post-romanticism to factographism and positivism or critical rationalism. The study also demonstrates the growth of the interrelation between the Ukrainian philologists on the Lviv and Kraków (Jagiellonian) University in the examined period. The history of Ukrainian Philology in Lviv is a history of ideological evolution and/or ideological hesitation in the Ukrainian intelligentsia between Ukrainophilism, Russophilism, political neutrality, Polonophilism and Austrophilism. It is also the result of the “tolerance within confrontation” – the ethno-social competition, struggle and compromise between the Ukrainian and Polish ideas in Galicia. In other words, it is a history of the Ukrainian intelligentsia and Ukrainian society in Lviv and in Galicia before the Second World War.

Bibliografia

Źródła

Atlas gwar bojkowskich, red. J. Rigier (t. 1–7, Wrocław 1980–1991).

Barahura V., Iak ia stav zhurnalistom. Spohady zi studentsʹkykh rokiv 1928–34, Toronto, b.r.v.

Hrabec S., Nazwy geograficzne Huculszczyzny, Kraków 1950.

Ivan Franko. Dokumenty i materialy. 1856–1965, Kyїv 1966.

Janów J., Gwara małoruska Moszkowiec i Siwki Naddniestrzańskiej z uwzględnieniem wsi okolicznych, Lwów 1926.

Janów J., Słownik huculski, oprac. J. Rieger, Kraków 2001.

Janów J., Uwagi o gwarach huculskich i śladach ich stosunków z polszczyzną oraz o pierwotnej ludności Ziemi Czerwieńskiej, „Sprawozdania Towarzystwa Naukowego we Lwowie” 1928, vol. 8, z. 2, s. 51–59.

Janów J., Z deklinacji małoruskiej (Celownik, narzednik i miejscownik liczby mnogiej), „Prace Filologiczne” 1926, t. 10, s. 337–356. 

Janów J., Z fonetyki gwar huculskich [w:] Symbolae grammaticae in honorem Ioannis Rozwadowski, vol. 2, Warszawa 1928, s. 259–290.

Kolessa O., Geneza ukraїnsʹkoї novitnʹoї povisty, Praha 1927.

Kolessa O., Pohliad na istoriiu ukraїnsʹkoї movy, Praha 1924.

Kuraszkiewicz W., Gramoty Halicko-Wołyńskie XIV–XV wieku. Studium językowe z zasiłkiem funduszu kultury narodowej (Prace Polskiego Towarzystwa dla badań Europy Wschodniej i Bliskiego Wschоdu, nr 7), Kraków 1934.

Ogonovskiĭ O., Istoriia literatury ruskoi, Chastʹ I–IV, Lʹviv 1889.

Ogonowski E., O przyimkach w języku starosłowiańskim, ruskim i polskim, „Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności” 1877, t. V, s. 17–222.

Ogonowski E., O ważniejszych właściwościach języka ruskiego, „Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności” 1884, t. 10, s. 30–93.

Pshepiursʹka-Ovcharenko M., Mova ukraїntsiv Nadsiannia, red. M. Lesiv, Peremyshlʹ 2007.

Rabiejówna Z., Dialekt Bojków, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń PAU”1932, t. 37.

Rieger J., Polskie atlasy gwar ukraińskich, „Dialektolohini studiї”,6: Linhvistychnyĭ atlas – vid stvorennia do interpretatsiї, Lʹviv 2006, s. 9–15.

Shakh S., Lʹviv – misto moieї molodosty. Tsisarsʹko-korolivska akademichna himnaziia, Lʹviv 2010.

Spohady pro Ivana Franka, Lʹviv 1997.

Zhuttiepus I. S. Sventsitsʹkoho, ark. 4, Osobova sprava Ilariona Semenovycha Svientsitsʹkoho, 1944–1956 rr., Arkhiv Lʹvivsʹkoho natsionalʹnoho universytetu imeni Ivana Franka, http://archive.lnu.edu.ua/osobova-sprava-ilariona-semenovycha-svjentsitskoho-1944-1956-rr-106-ark/[dostęp: 11.08.2017].

Zhuttiepus Kuryla Studynsʹkoho (1939), Osobova sprava profesora Lʹvivsʹkoho universytetu Kuryla Studynsʹkoho, 1939 r., Arkhiv Lʹvivsʹkoho natsionalʹnoho universytetu imeni Ivana Franka, http://archive.lnu.edu.ua/osobova-sprava-kyryla-studynskoho-1868-1941 [dostęp: 11.08.2017].

Zilyn’skyj I., A Phonetic Description of the Ukrainian Language, Cambridge 1979.

Ziłyński I., Opis fonetyczny języka ukraińskiego, Kraków 1932.

 

Literatura

Akademia militans. Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, red. A. Redzik, Kraków 2015.

Aleksandrovych V.S., Svientsitsʹkyĭ Ilarion Semenovych [w:] Entsyklopediia istoriї Ukraїny: u 10 tt, t. 9, Kyїv 2012.

Encyclopedia. Lʹvivsʹkyĭ natsionalʹnyĭ universytet imeni Ivana Franka, 2 t., Lʹviv 2011.

Finkel L., Starzyński S., Historia Uniwersytetu Lwowskiego, Lwów 1894.

Franko I., Profesor Omelian Ohonovsʹkyĭ [w:] I. Franko, Zibrannia tvoriv: u 50 t., t. 43, Kyїv 1986.

Greshchuk V., Doslidzhennia hutsulʹsʹkykh hovirok u Lʹvivsʹkomu universyteti mizhvoiennoho periodu, „Etnos i kulʹtura” 2011–2012, № 8–9, s. 99–103.

Handel J., Dzieje językoznawstwa, Lwów 1935.

Holyk P., Formuvannia halytsʹkoї slavistyky v konteksti naukovykh teoriĭ ta etnokulʹturnykh stereotypiv (XIX–30-ti roky XX st.), „Problemy slovʺianoznavstva” 2011, Vyp. 60, s. 21–32.

Holyk P., Knyhy, ideї ta stereotypy halytsʹkoї provintsiї XX st.: „Litopys Boĭkivshchyny” u mizhvoyennomu Sambori, „Zapysky Lʹvivsʹkoї natsionalʹnoї naukovoї biblioteky im. V. Stefanyka: zb. nauk. Pratsʹ” 2009, Vyp. 1(17), s. 223–248.

Holyk R., Alma Mater Leopolitana: Lʹvivsʹkyĭ universytet v uiavlennyakh halytsʹkoї intelihentsiї XIX–XX st., „Visnyk Lʹvivsʹkoho universytetu. Seriia istorychna” 2013, Vyp. 49, s. 78–92.

Iedlinsʹka U., Kyrylo Studynsʹkyĭ (1868–1941). Zhyttiepysno-bibliohrafichnyĭ narys, Lʹviv 2006.

Iedlinsʹka U., Movoznavstvo v zhytti y tvorchosti Ilariona Svientsitsʹkoho [w:] Dialektolohichni studiї, 1: Mova v chasi i prostori, Lʹviv 2003, s. 160–170.

Ilarion Semenovych Svientsitsʹkyĭ (do 120-littia vid dnia narodzhennia), uklad. L. Paniv, Lʹviv 1996.

Ilarion Svientsitsʹkyĭ. Biobibliohrafichnyĭ pokazhchyk, uklad. L. Paniv, Lʹviv 2008.

Khobzeĭ N., Taiemnyĭ universytet u Lʹvovi, „Ukraїna: Nauka i kulʹtura” 1991, Vyp. 25, s. 45–59.

Khobzeĭ N., Z istoriї lʹvivsʹkoї dialektolohiї [w:] Dialektolohichni studiї, 4: Shkoly, postati, problemy, Lʹviv 2004, s. 63–72.

Klish A., Kyrylo Studynsʹkyĭ: zhyttia ta diialʹnistʹ, „Intelihentsiia i vlada” 2006, Vyp. 6, s. 74–83.

Kokorudz I., Profesor dr. Omelian Ohonovskyĭ. Ohliad ieho zhytia i naukovoï ta literaturnoï diialʹnosty, „Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka” 1895, t. 5, s. 1–34.

Kolb N., „Z Bohom za Tserkvu i vitchyznu”: hreko-katolytsʹke parafiialʹne dukhovenstvo v Halychyni v 90-kh rokakh XIX stolittia, Zhovkva 2014.

Kozik J., Między reakcją a rewolucją: studia z dziejów ukraińskiego ruchu narodowego w Galicji w latach 1848–1849,Kraków 1975.

Kozik J., Ukraiński ruch narodowy w Galicji w latach 1830–1848,Kraków 1973.

Kupchynsʹkyĭ O., Ian Ianiv (Janów) – polʹsʹkyĭ doslidnyk ukraїnsʹkoї literatury ta movy: (Z dodatkom bibliohrafiї vazhlyvishykh pratsʹ z ukraїnoznavstva), „Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka. Pratsi filolohichnoї sektsiї” 2003, t. 246, s. 523–540.

Kyrychuk O., Lʹvivsʹkyĭ Stavropihiĭsʹkyĭ instytut u hromadsʹkomu zhytti Halychyny druhoï polovyny XIX – pochatku XX st., Lʹviv 2001.

Lytvyn M., Ukraїnsʹke kulʹturno-osvitnie zhyttia v Krakovi (kinetsʹ XIX – persha tretyna XX stolittya) [w:] Ukraїna: kulʹturna spadshchyna, natsionalʹna svidomistʹ, derzhavnistʹ, Vyp. 16: Iuvileĭnyĭ zbirnyk na poshanu Ivana Patera, Lʹviv 2008, s. 245–251.

Mokry W., Ruska Trójca. Karta z dziejów życia literackiego Ukraińców w Galicji w pierwszej połowie XIX wieku, Kraków 1997.

Motornyĭ B., Oleksandr Kolessa ĭ ukraїnsʹko-chesʹki vzaiemnymy mizhvoiennoho dvadiatsylittia, „Problemy slovʺianovznavstva” 2002, Vyp. 52, s. 110–117.

Mozer M., Prychynky do istoriї ukrayinsʹkoї movy, Kharkiv 2008.

Mudryĭ B., Zmahannia za ukraїnsʹki universytety u Lʹvovi, Lʹviv–Nʹiu-Ĭork 1999.

Mykytiuk V., Ivan Franko ta Omelian Ohonovsʹkyĭ: movchannia i dialoh, Lʹviv 2000.

Orlevych I., Stavropihiĭsʹkyĭ instytut u Lʹvovi (kinetsʹ XVIII st. – 60-ti rr. XIX st.), Lʹviv 2000.

Osadczy W., Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji,Lublin 2007.

Pashuk V., Ohonovsʹkyĭ Omelian Mykhaĭlovych [w:] Entsyklopediia istoriї Ukraїny u 10 tt, t. 7, Kyïv 2010, s. 523.

Rieger J., Polskie atlasy gwar ukraińskich [w:] Dialektolohichni studiї, 6: Linhvistychnyĭ atlas – vid stvorennia do interpretatsiї, Lʹviv 2006, s. 7–36.

Rieger J., Wstęp [w:] J. Janów, Słownik huculski, oprac. J. Rieger, Kraków 2001, s. VII–XXIV.

Riger Ia., Ian Ianiv iak doslidnyk hutsulʹsʹkykh hovirok [w:] Hutsulʹsʹki hovirky: Linhvistychni ta etnolinhvistychni doslidzhennia, Lʹviv 2000, s. 38–47.

Sedliar A.V., Iakov Golovatskiĭ i postuplenie rossiĭskikh izdaniĭ v Galitsiiu (1848–1867 gg.) [w:] Berkovskie chteniia. Knizhnaia kul'tura v kontekste mezhdunarodnykh kontaktov: materialy Mezhdunar. nauch. konf., Minsk, 16–17 maya 2013 g., red. N.Iu. Berezkina, V. I. Vasil'ev, Minsk 2013, s. 337–340.

Sedliar O., Khrestomatiia rusʹkoї literatury Iakova Holovatsʹkoho iak informatsiĭnyĭ ta osvitniĭ proekt: plany ta їkh realizatsiia, „Visnyk Lʹvivsʹkoho universytetu. Seriia knyhoznavstvo, bibliotekoznavstvo ta informatsiĭni tekhnolohiї” 2012, Vyp. 7, s. 19–53.

Sedliar O., Vazhlyvi epizody istoriї knyhovydannia halytsʹkykh rusyniv 40–50-kh rokiv XIX st. (vydavnycha diialʹnistʹ Iakova Holovatsʹkoho) [w:] Studia o książce i informacji, red. M. Komza, Wrocław 2014, nr 33 (Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 3653), s. 61–75.

Sukhyĭ O., Lʹvivsʹkyĭ universytet na rubezhi XIX–XX st.: orhanizatsiia, shkoly, hromadsʹkezhyttia, „Visnyk Lʹvivsʹkoho universytetu. Seriia istorychna” 2013, Vypusk 49, s. 52–77.

Svientsitskyĭ I., Zahalʹna kharakterystyka naukovoї diialʹnosty akademika Kyryla Studynsʹkoho, „Zapysky Naukovoho Tovarystva im. Shevchenka” 1930, t. 99: Iuvilenyĭ zbirnyk na poshanu akad. Kyryla Studynsʹkoho, Ch. 1: Pratsi filolohichni, s. 1–9.

Universitati Leopoliensi. Trecentesimum quinquagesimum anniversarium suae fundationis celebranti. In memoriam. Uniwersytetowi Lwowskiemu dla upamiętnienia trzysta pięćdziesiątej rocznicy jego fundacji. Materiały sesji zorganizowanej w dniach 14–15 stycznia 2011 w Krakowie przez Uniwersytet Jagielloński, Wyższą Szkołę Filozoficzno-
-Pedagogiczną „Ignatianum” w Krakowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Kra­kowie, Polską Akademię Umiejętności, Kraków 2011.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2018, Numer 145 (2), s. 355 - 374

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Ukraińska filologia na uniwersytecie lwowskim w XIX wieku i w pierwszej połowie XX stulecia. Ludzie, idee, recepcje

Angielski:

The Ukrainian Philology at the Lviv University in nineteenth and first half of twentieth century. People, ideas and reception

Autorzy

Instytut Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakewycza NAN Ukrainy we Lwowie

Publikacja: 16.05.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Roman Holyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski