Uchodźcy polityczni z Italii w okresie pierwszej wojny domowej i dyktatury L. Korneliusza Sulli (88–79 przed Chr.)

Tomasz Ładoń

Uchodźcy polityczni z Italii w okresie pierwszej wojny domowej i dyktatury L. Korneliusza Sulli (88–79 przed Chr.)

Data publikacji: 19.09.2023

Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 217 - 231

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.017.13854

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Uchodźcy polityczni z Italii w okresie pierwszej wojny domowej i dyktatury L. Korneliusza Sulli (88–79 przed Chr.)

Abstrakt

Political refugees from Italy during the First Civil War and the dictatorship of L. Cornelius Sulla (88–79 BC)
During the First Civil War, political emigration occurred in Rome. The author of the paper distinguishes three stages of this emigration. The first concerns the period immediately after the outbreak of the First Civil War in 88 BC. At that time, a small group of refugees escaping Sullan repression reached Spain and Africa. The second stage involved the persecution that broke out in Rome after the victory of Cinna and Marius. In this case, emigration concerned a much wider population. First, refugees fled to the East to join Sulla, but they also sought out asylum in other parts of the Republic, for example in Spain or Africa. The third stage of emigration followed the victory of L. Cornelius Sulla in the First Civil War in Italy and the introduction of proscription (82 BC). Spain became the main destination for refugees, and their number was so great that they established their own center of power, organized armed forces, and resisted Sullan troops for several years.

In the paper, the author presents the reasons emigrants had for leaving Italy, the scale of the phenomenon, the main directions and circumstances of emigration, its nature as well as the actions undertaken by refugees to return to Italy.

During the First Civil War, political emigration occurred in Rome. The author of the paper distinguishes three stages of this emigration. The first concerns the period immediately after the outbreak of the First Civil War in 88 BC. At that time, a small group of refugees escaping Sullan repression reached Spain and Africa. The second stage involved the persecution that broke out in Rome after the victory of Cinna and Marius. In this case, emigration concerned a much wider population. First, refugees fled to the East to join Sulla, but they also sought out asylum in other parts of the Republic, for example in Spain or Africa. The third stage of emigration followed the victory of L. Cornelius Sulla in the First Civil War in Italy and the introduction of proscription (82 BC). Spain became the main destination for refugees, and their number was so great that they established their own center of power, organized armed forces, and resisted Sullan troops for several years.

Słowa kluczowe

Mariusz, Sulla, emigracja, uchodźcy, Sertoriusz; Marius, emigration, refugees, Sertorius

Marius, Sulla, emigration, refugees, Sertorius

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źródła

App., BC – Appianus, Bella civilia

App., Mith. – Appianus, Mithridateios

Cass. Dio – Cassius Dio Cocceianus

[Cic.] Rhet. Her. – [Cicero], Rhetorica ad Herennium

Cic., Brut. – Cicero, Brutus

Cic., Cat. – Cicero, In Catilinian orationes

Cic., De Or. – Cicero, De Oratore

Diod. – Diodorus Siculus

Eutrop. – Eutropius

Exsuper. – Julius Exsuperantius

Flor. – Lucius Anneus Florus

Gran. Lic. – Granius Licinianus

Liv., Per. – Titus Livius, Periochae

Nep., Att. – Cornelius Nepos, Atticus

Oros. – Paulus Orosius

Plut., Crass. – Plutarchus, Crassus

Plut., Mar. – Plutarchus, Marius

Plut., Sert. – Plutarchus, Sertorius

Plut., Sulla – Plutarchus, Sulla

Schol. Gronov. – scholia in Ciceronis orationes Lugdunensia sive Gronoviana (ed. Stangl)

Val. Max. – Valerius Maximus

Vell. – Velleius Paterculus

Opracowania

Amela Valverde L., Cneo Pompeyo Magno. El defensor de la República romana, Madrid 2003.

Appel H., Kontrowersje wokół senatus consultum ultimum. Studium z dziejów późnej republiki rzymskiej, Toruń 2013.

Badian E., Caepio and Norbanus: Notes on the Decade 100–90 B.C., „Historia” 1957, Bd. 6, H. 3, s. 318–346.

Badian E., Lucius Sulla: The Deadly Reformer, Sydney 1970.

Badian E., Waiting for Sulla, „The Journal of Roman Studies” 1962, vol. 52, no. 1–2, s. 47–61.

Barden Dowling M., The Clemency of Sulla, „Historia” 2000, Bd. 49, H. 3, s. 303–340.

Bauman R.A., The Hostis Declarations of 88 and 87 B.C., „Athenaeum” 1973, vol. 51, fasc. 1–2, s. 270–293.

Bennet H., Cinna and His Times: A Critical and Interpretative Study of Roman History During the Period 87–84 B.C., Menasha 1923.

Broughton T.R.S., The Magistrates of Roman Republic, vol. 1–2, New York 1951–1952.

Carney T.F., A Biography of C. Marius, Chicago 1970.

Carney T.F., The Flight and Exile of Marius, „Greece & Rome” 1961, vol. 8, no. 2, s. 98–121.

Chic García G., Sertorius, proconsul [w:] Epigrafía Hispánica de época republicana, Zaragoza 1986, s. 171–176.

Evans R., Gaius and Marcus Marius in Iberia and Gaul: Family Affairs and Provincial Clients, „Acta Classica” 2008, vol. 51, s. 77–90.

Gabba E., Appiani Bellorum Civilium liber primus, Firenze 1958.

Gabba E., Mario e Silla [w:] ANRW, Bd. 1.1, Berlin–New York 1972, s. 764–805.

Gabba E., Senati in esilio [w:] E. Gabba, Esercito e societá nella trada repubblica romana, Firenze 1973, s. 427–441.

García Morá F., Lex Plautia de reditu Lepidanorum, „Florentia Iuberritana” 1992, vol. 3, s. 211–231.

Gelzer M., M. Licinius Crassus Dives [w:] Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Bd. 13.1, Stuttgart 1926, col. 295.

Gelzer M., Pompeius, München 1949.

Gruen E.S., Roman Politics and the Criminal Courts, 149–78 B.C., Cambridge 1968.

Gruen E.S., The Last Generation of the Roman Republic, Berkeley–Los Angeles–London 1974.

Hinard F., Les proscriptions de la Rome républicaine, Paris–Roma 1985.

Hurlet F., La dictature de Sylla : monarchie ou magistrature républicaine? Essai d’histoire constitutionnelle, Bruxelles–Rome 1993.

Katz B.R., The First Fruits of Sulla March, „L’Antiquité Classique” 1975, t. 44, fasc. 1, s. 100–125.

Keaveney A., Who Were the Sullani?, „Klio” 1984, vol. 66, s. 114–150.

Kelly G.P., A History of Exile in the Roman Republic, Cambridge 2006.

Konrad C.F., Metellus and the Head of Sertorius, „Gerión” 1988, vol. 6, s. 253–261.

Konrad C.F., Plutarch’s Sertorius: A Historical Commentary, Chapel Hill–London 1994.

Labitzke M., Marius. Der verleumdete Retter Roms, Münster 2013.

Lanzani C., Lucio Cornelio Silla dittatore. Storia di Rome negli anni 82–78 A.C., Milano 1936.

Lintott A., Violence in Republican Rome, Oxford 1968.

Lovano M., The Age Of Cinna: Crucible of Late Republican Rome, Stuttgart 2002.

Ładoń T., Caecilii Metelli a Sulla. Sojusznicy czy rywale?, „Roczniki Humanistyczne” 2018, t. 66, nr 3, s. 189–205.

Ładoń T., Hiszpania jako miejsce schronienia opozycji w okresie pierwszej wojny domowej i dyktatury Lucjusza Korneliusza Sulli (88–79 p.n.e.) [w:] Rzym a Półwysep Iberyjski. Różnorodność relacji od starożytności po współczesność, red. A. Grzelak-Krzymianowska, M.J. Woźniak, Łódź 2019, s. 213–232.

Ładoń T., Sertoriański senat jako ikona opozycji antysullańskiej w latach siedemdziesiątych I wieku przed Chrystusem [w:] W kręgu ikon władzy, ludzi oraz idei świata starożytnego, red. A.A. Kluczek, N. Rogosz, A. Bartnik, Katowice 2014, s. 57–70.

Marshall B.A., Crassus: A Political Biography, Amsterdam 1976.

Meier Ch., Res publica amissa. Eine Studie zu Verfassung und Geschichte der späten römischen Republik, Wiesbaden 1966.

Münzer F., Cn. Papirius (38) [w:] Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Bd. 36, Stuttgart 1949, col. 1024.

Münzer F., M. Caecilius Cornutus [w:] Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Bd. 3.1, Stuttgart 1897, col. 1200.

Ooteghem J. van, Les Caecilii Metelli de la république, Bruxelles 1967.

Ooteghem J. van, Pompée le Grand, Namur 1954.

Passerini A., C. Mario come uomo politico, „Athenaeum” 1934, vol. 12, s. 10–44.

Peter H., Die Quellen Plutarchs in den Biographieen der Römer, Halle 1865.

Ramage E.S., Sulla’s Propaganda, „Klio” 1991, Bd. 73, s. 93–121.

Rijkhoek K.G., Studien zu Sertorius 123–83 v. Chr., Bonn 1992.

Rogosz N., Polityczna rola trybunatu ludowego w Rzymie w latach restauracji sullańskiej, Katowice 1992.

Santangelo F., Marius, London 2016.

Sherwin-White A.N., Violence in Roman Politics, „The Journal of Roman Studies” 1956, vol. 46, s. 1–9.

Spann P.O., Quintus Sertorius and the Legacy of Sulla, Fayeteville 1987.

Vedaldi Iasbez V., I figli dei proscritti sillani, „Labeo” 1982, vol. 27, s. 163–213.

Wilson A.J.N., Emigration from Italy in the Republican Age of Rome, New York 1966.

Ziółkowski A., Historia Rzymu, Poznań 2004.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 217 - 231

DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.017.13854

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Uchodźcy polityczni z Italii w okresie pierwszej wojny domowej i dyktatury L. Korneliusza Sulli (88–79 przed Chr.)

Angielski:

Political refugees from Italy during the First Civil War and the dictatorship of L. Cornelius Sulla (88–79 BC)

Autorzy

Tomasz Ładoń

https://orcid.org/0000-0003-0481-0484

Polska

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Tomasz Ładoń (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 683

Liczba pobrań: 536

<p> Uchodźcy polityczni z Italii w okresie pierwszej wojny domowej i dyktatury L. Korneliusza Sulli (88–79 przed Chr.)</p>

Pobierz xml