FAQ

Tradycja unii horodelskiej jako argument polityczny w stosunkach polsko-litewskich w czasach Wazów. Przyczynek do badań

Data publikacji: 15.01.2015

Prace Historyczne, 2014, Numer 141 (2), s. 385 - 393

https://doi.org/10.4467/20844069PH.14.018.2746

Autorzy

Urszula Augustyniak
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Tradycja unii horodelskiej jako argument polityczny w stosunkach polsko-litewskich w czasach Wazów. Przyczynek do badań

Abstrakt

Tradition of the Union of Horodło as a political argument in the Polish-Lithuanian relations during the time of the Vasas. Contribution to research
 
The subject of the deliberations is an anonymous publicist text entitled “Fundamenta catholicae religionis”. The text from the manuscript of the Czartoryski Library refers directly to the Union of Horodło. On the basis of an analysis of its content, the authoress of the article has dated it to the year 1632 – that is to the beginning of the period of interregnum after the death of Sigismund III Vasa; it was a time of persistent political struggle between on the one hand, the royalist faction which grouped supporters of hereditary monarchy and Catholic confessionalization, and on the other hand, the Protestant-Orthodox opposition under the leadership of Krzysztof II Radziwill. The most important feature of the above text, from the point of view of taking advantage of the tradition of the Union of Horodło in the political argumentation, is emphasizing the contractual character of the union and refusing Lithuanians (and particularly Catholics) an equal share in the public and civil rights, on a par with the Poles. It is worth noting that according to the conception of a strong Catholic monarchy, propagated by the supporters of Catholic confessionalization (above all by Jesuits), it is suggested, albeit in a concealed way, that the decisions concerning issues of key importance to the state, should be made by the monarch himself as well as the senators (particularly the clergy), whereas the public rights of the gentry, including the Catholic one, are limited to the defense of the state.
The basis of the historical-legal argumentation at the times of the Vasas was not a historical factography in the present-day understanding of this term, but rather historiosophy whereas the interpretation of the Polish-Lithuanian relations and the status of the Great Lithuanian Duchy in the Polish-Lithuanian federation depended on the political option and the religion of the authors. This concerns also the resolutions and the tradition of the Union of Horodło which contrary to the intentions of its initiators and participants was often used in an instrumental way.

Bibliografia

BIBLIOGRAFIA

Akta unji Polski Litwą, wyd. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1932.

Augustyniak U., Państwo świeckie czy księże? Spór rolę duchowieństwa katolickiego Rzeczypospolitej czasach Zygmunta III Wazy. Wybór tekstów, Warszawa 2012.

Augustyniak U., Pozycja Wielkiego Księstwa Litewskiego Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1668), „Barok” 2010, t. 18/2, s. 13–36.

Augustyniak U., Wielkie Księstwo Litewskie polemikach wyznaniowych ze schyłku panowania Zygmunta III Wazy pierwszych lat rządów Władysława IV [w:] Chronicon Palatii Magnorum Ducum Lithuaniae, vol. 2: MMXI, comparavit G. Striška, Vilnae, MMXII, s. 161–166.

Korolko M., Klejnot swobodnego sumienia. Polemika wokół konfederacji warszawskiej latach 1573–1658, Warszawa 1974.

Filozofia myśl społeczna XVII wieku, wybór, oprac., wstęp, przypisy Z. Ogonowski, cz. 1–2, Warszawa 1979.

Korolko M., Spory polemiki wokół konfederacji warszawskiej, „Odrodzenie Reformacja Polsce” 1974, t. 19, s. 79–102.

Pisma polityczne czasów panowania Jana Kazimierza Wazy, wyd. S. Ochmann-Staniszewska, t. 1–3, Warszawa–Wrocław 1989–1991.

Pisma polityczne czasów rokoszu Zebrzydowskiego, wyd. J. Czubek, Kraków 1918, t. 3.

Schopenhauer A., Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów, Kraków 1976.

Statuta y przywileie koronne łacińskiego ięzyka na polskie przełożone nowym porządkiem zebrane y spisane przez Jego W. Pana Jana Herborta Fulstyna, Kastellana Sanockiego Starostę Przemysłskiego etc.Krakowie, Drukarni Mikołaia Szarffenberga, mieszczanina y bibliopole krakowskiego, Roku Pańskiego 1570.

Starowolski Sz.Wybór pism, tłum., wybór oprac. I. Lewandowski, BN, S. 1, nr 272, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.

Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem xx. pijarów Warszawie od roku 1732 do roku 1782 wydanego, Petersburg, nakładem drukiem J. Ohryzki 1859, reprint, Warszawa 1980.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2014, Numer 141 (2), s. 385 - 393

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Tradycja unii horodelskiej jako argument polityczny w stosunkach polsko-litewskich w czasach Wazów. Przyczynek do badań
Angielski:
Tradition of the Union of Horodło as a political argument in the Polish-Lithuanian relations during the time of the Vasas. Contribution to research 

Autorzy

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 15.01.2015

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Urszula Augustyniak (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski