FAQ

Stanowisko publicystów „Tygodnika Powszechnego” w Polsce Ludowej wobec powstań narodowych jako element koncepcji neopozytywizmu (do 1976 roku)

Data publikacji: 2024

Prace Historyczne, 2024, Numer 151 (1), s. 219-233

https://doi.org/10.4467/20844069PH.24.015.20414

Autorzy

Ariel Orzełek
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
, Polska
https://orcid.org/0000-0001-5360-464X Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Stanowisko publicystów „Tygodnika Powszechnego” w Polsce Ludowej wobec powstań narodowych jako element koncepcji neopozytywizmu (do 1976 roku)

Abstrakt

Tygodnik Powszechny was one of the most important ideological periodicals in the Polish People’s Republic, and among the non-censorship ones, it had the greatest margin of freedom. It was a magnet around which Catholic activists gathered, standing on the grounds of acceptance of post-war reality, justifying their stance with political realism, described as neo-positivism. They formed the ideological and political milieu of Znak. An important place in their political thought, formulated in this aspect above all by Stanisław Stomma, Stefan Kisielewski and Antoni Gołubiew, was given to the evaluation of events from the Polish past, especially from the late 18th century to the present times. Particularly important was the analysis of the Polish national uprisings that provided arguments for conciliatory and rational attitudes. Over time, however, the group and Stomma himself began to nuance their stance, adopting the thesis of the need to take into account the beliefs prevalent in society, which influenced the stance taken by Stomma and the Znak movement in 1976.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Stanisława Stommy, sygn. 8, 10, 119, 140

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, IPN BU 0648/123/3, 0648/127/3, 0648/159/1, 0712/18

Źródła drukowane

Bartoszewski W., Życie trudnelecz nie nudne. Ze wspomnień Polaka w XX wieku, rozm. A. Friszke, Kraków 2010.

Kieniewicz S., Wereszycki H., Korespondencja z lat 1947–1990, Kraków 2013.

Stomma S., Trudne lekcje historii, Kraków 1998.

Prasa

„Dziś i Jutro” 1946, 1954.

„Przegląd Kulturalny” 1956.

„Słowo Powszechne” 1949.

„Tygodnik Powszechny” 1945–1947, 1950–1952, 1957, 1960, 1962, 1963, 1965–1966, 1970, 1972–1973.

„Tygodnik Warszawski” 1946.

„Więź” 1964–1965.

„Znak” 1946.

Opracowania

Bankowicz B., Neopozytywizm Znaku: próba legalizmu motywowana realizmem [w:] B. Bankowicz, A. Dudek, Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996, s. 37–52.

Bereś W., Burnetko K., Podsadecka J., Krąg Turowicza. Tygodnikczasyludzie. 1945–1999, Limanowa–Kraków 2012.

Bocheński A., Dzieje głupoty w Polsce. Pamflety dziejopisarskie, Warszawa 1947.

Bromke A., Trwałe nurty w polityce polskiej, „Tematy” 1969, nr 31–32, s. 2.

Friszke A., Koło posłów „Znak” w Sejmie PRL 1957–1976, Warszawa 2002.

Głąb A., Ostryga i łaska. Rzecz o Hannie Malewskiej, Kraków 2009.

Graczyk R., Cena przetrwania? SB wobec Tygodnika Powszechnego, Kraków 2011.

Graczyk R., Początki „Tygodnika Powszechnego”. Piwowarczyk – Święcicki – Stomma – Turowicz [w:] Stulecie urodzin Jerzego Turowicza, red. J. Sulikowska, A. Sulikowski, Szczecin 2015, s. 13–31.

Graczyk R., Realizm polityczny „Tygodnika Powszechnego” 1945–1989, „Politeja” 2013, nr 3, s. 80–112.

Graczyk R., Spory ideowo-polityczne w kręgu „Tygodnika Powszechnego” w latach 1945– 1953 [w:] Temat polemiki: Polska. Najważniejsze polskie spory ideowo-polityczne, red. J. Kloczkowski, Kraków 2012, s. 315–333.

Jagiełło M., Próba rozmowy. Szkice o katolicyzmie odrodzeniowym i „Tygodniku Powszechnym” 1945–1953, t. 2: „Tygodnik Powszechny” i komunizm 1945–1953, Warszawa 2001.

Kosicki P.H., Polskie personalizmy 1918–1948 (cz. 2). Rewolucyjny Mounier i jego polscy naśladowcy, „Więź” 2015, nr 1, s. 69–75

Kosicki P.H., Personalizm po polsku. Francuskie korzenie polskiej inteligencji katolickiej, Warszawa 2016.

Łętowski M., Ruch i koło poselskie Znak 1957–1976, Katowice 1998.

Matyja R., Realizm „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” [w:] Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009, s. 258–274.

Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? PAX i Znak w Polsce 1945–1976, Kraków 1981.

Orzełek A., Recepcja publicystyczna Dziejów głupoty w Polsce. Pamfletów dziejopisarskich Aleksandra Bocheńskiego, „Przegląd Nauk Historycznych” 2018, nr 2, s. 203–223.

Orzełek A., Spory o romantyzm i realizm historyczny na łamach prasy polskich katolików świeckich w latach 1945–1953, „Przegląd Nauk Historycznych” 2020, nr 2, s. 203–231.

Pazik P., Spory i wybory ideowe katolików w Polsce 1942–1948, Warszawa 2022.

Podsadecka J., Gen ryzyka w sobie miał, Warszawa 2012.

Pruszyńska J., Kisiel, Warszawa 1997.

Pruszyński K., Margrabia Wielopolski, Warszawa 1946.

Ptaszyński R., „Całoczłowieczeństwo”. Publicystyka Hanny Malewskiej na łamach „Tygodnika Powszechnego” w latach 1945–1953 [w:] Pogranicze czyli polskość. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Andrzejowi Romanowskiemu, red. A. Biedrzycka, P. Bukowiec, I. Węgrzyn, Kraków 2022, s. 611–622.

Ptaszyński R., Powstanie Koła Posłów „Znak” w projekcie neopozytywizmu Stanisława Stommy [w:] Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 631–647.

Ptaszyński R., Stommizm. Biografia polityczna Stanisława Stommy, Kraków 2018.

Romanowski A., Wielkość i upadek „Tygodnika Powszechnego” oraz inne szkice, Kraków 2011.

Sikorski T., Od Bobrzyńskiego, Rocheforta do Dmowskiego. Intelektualne wyspy Stefana Kisielewskiego. Inspiracje – kontynuacje – interpretacje w powojennej publicystyce (1945– 1956) [w:] Europejskie inspiracje myśli politycznej w Polsce od XIX do XXI wieku, red. E. Maj, A. Dawidowicz, Ł. Lewkowicz, A. Szwed, Lublin 2013, s. 519–542.

Sikorski T., Węzeł gordyjski. Katolicy świeccy w PRL (1956–1989), Warszawa 2021.

Spór o Powstanie. Powstanie Warszawskie w powojennej publicystyce polskiej 1945–1981, red. D. Gawin, Warszawa 2004.

Strzelecka M., Między minimalizmem a maksymalizmem. Dylematy ideowe Stanisława Stommy i Janusza Zabłockiego, Toruń 2015.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2024, Numer 151 (1), s. 219-233

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Stanowisko publicystów „Tygodnika Powszechnego” w Polsce Ludowej wobec powstań narodowych jako element koncepcji neopozytywizmu (do 1976 roku)
Angielski: The view of the Tygodnik Powszechny group in polish People's Republic towards national uprisings as an element of the concept of neo-positivism (until 1976)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-5360-464X

Ariel Orzełek
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
, Polska
https://orcid.org/0000-0001-5360-464X Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Polska

Publikacja: 2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Ariel Orzełek (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Dr Ariel Orzełek – adiunkt w Katedrze Metodologii i Badań nad XX–XXI Wiekiem w Instytucie Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zainteresowania naukowe: środowiska katolików świeckich w Polsce Ludowej, ich biografistyka, myśl polityczna i dzieje organizacyjne, szczególnie działalność osób, których drogi życiowe były niejednoznaczne, obejmowały etapy idealizmu i oportunizmu.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Stanowisko publicystów „Tygodnika Powszechnego” w Polsce Ludowej wobec powstań narodowych jako element koncepcji neopozytywizmu (do 1976 roku)

cytuj

Pobierz PDF Pobierz

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE