Przedstawiciele elit społecznych II RP wśród uchodźstwa wojennego w Iranie (1942–1945)

Jacek Pietrzak

Przedstawiciele elit społecznych II RP wśród uchodźstwa wojennego w Iranie (1942–1945)

Data publikacji: 19.09.2023

Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 381 - 395

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.028.13865

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Przedstawiciele elit społecznych II RP wśród uchodźstwa wojennego w Iranie (1942–1945)

Abstrakt

Elites of The Second Polish Republic among the war refugees in Iran (1942–1945)
During the World War II Iran was an important centre of Polish war refugee communities. Members of Poland’s social elites (intelligentsia and also landed gentry to a certain degree) who had experienced Soviet repressions played a key role in establishing and operating a network of Polish institutions and organisations in Iran. The author focuses on profiles of members of various professional groups and examines their significance in activity of Polish governmental apparatus (social welfare, education) as well as cultural, educational and political organisations.

During the World War II Iran was an important centre of Polish war refugee communities. Members of Poland’s social elites (intelligentsia and also landed gentry to a certain degree) who had experienced Soviet repressions played a key role in establishing and operating a network of Polish institutions and organisations in Iran. The author focuses on profiles of members of various professional groups and examines their significance in activity of Polish governmental apparatus (social welfare, education) as well as cultural, educational and political organisations.

Słowa kluczowe

uchodźcy polscy, Iran, II wojna światowa, elity, inteligencja; Polish refugees, World War II, social elites, intelligentsia

Polish refugees, Iran, World War II, social elites, intelligentsia

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Źródła archiwalne

Archiwum Akt Nowych w Warszawie

Poselstwo RP w Teheranie

Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie

A 7 Ambasada RP w ZSRR

Biblioteka Polska (POSK) w Londynie

Archiwum Osobowe Emigracji

Wydawnictwa źródłowe

Liga Narodowa (1893–1928). Wybór relacji, oprac. T. Sikorski, A. Wątor, Warszawa 2015.

Polacy w Iranie 1942–1945, t. 1: Antologia, oprac. A.K. Kunert, Warszawa 2002.

Wspomnienia

Czarnowski C., Strzępy wspomnień. Szkice autobiograficzne, Warszawa 1973.

Kawecki B., Ze wspomnień wileńskiego prokuratora, Londyn 1977.

Machalski F., Wędrówki irańskie, Warszawa 1960.

Morelowski J., Sędzia za kratami. Wspomnienia z lat 1939–1942, Nowy York 1970.

Piekarski H., Znad Niemna przez Syberię do Kanady, Roma 1967.

Rdułtowski K., Notatki z wygnania, red. A. Kuczyński, oprac. S. Ciesielski, A. Srebrakowski, Wrocław 1996.

Słowniki biograficzne i encyklopedie

Błaszczyk L.T., Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny, Warszawa 2014.

Cygan W.K., Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. 1, Warszawa 2005.

Gawlikowski L., Pracownicy Radia Wolna Europa. Biografie zwykłe i niezwykłe, Warszawa 2015.

Judycki Z.A., Polscy duchowni w świecie. Słownik biograficzny, t. 1, Kielce 2008.

Leksykon piłsudczykowski, t. 1: Słownik biograficzny, red. J.H. Szlachetko, K. Dziuda, K. Piskała, Gdańsk 2015

Polski słownik biograficzny, t. 12, 25, 30, 34, 37, 45–46, 48.

Przybyszewski K., Ludzie Torunia Odrodzonej Rzeczypospolitej (1920–1939), cz. 2: Biogramy i szkice biograficzne, Toruń 2018.

Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin 2004.

Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, red. F. Tych, t. 1–2, Warszawa 1978–1987.

Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, Warszawa 1989.

Słownik historyków polskich, red. M. Prosińska-Jackl, Warszawa 1994.

Wincławski W., Słownik biograficzny socjologii polskiej, t. 4, Toruń 2011.

Opracowania

Boćkowski D., Czas nadziei. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR i opieka nad nimi placówek polskich 1940–1943, Warszawa 1999.

Buczek R., Stronnictwo Ludowe w latach 1939–1945. Organizacja i polityka, Londyn 1975.

Czarnik O.S., W drodze do utraconej Itaki. Prasa, książki, czytelnictwo na szlaku Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (1940–1942) oraz Armii Polskiej na Wschodzie i 2 Korpusu (1941–1946), Warszawa 2012.

Demel M., Pamięci Wandy Szuszkiewicz-Ferens (1912–2000), „Kultura Fizyczna” 2002, nr 9–10, s. 25–29.

Domoradzki S., Stawiska M., Distinguished Graduates in Mathematics of Jagiellonian University in the Interwar Period. Part II: 1926–1939, „Technical Transactions. Fundamental Sciences. Czasopismo Techniczne. Nauki podstawowe” 2015, z. 2–NP (20), s. 117–141.

Draus J., Oświata i nauka polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie 1939–1950, Lublin 1993.

Draus J., Towarzystwo Studiów Irańskich w latach 1942–1945, „Roczniki Nauk Społecznych” 1985, t. 13, z. 2, s. 59–72.

Draus J., Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie w latach 1939–1944, „Prace Komisji Historii Nauki PAU” 2006, t. 7, s. 105–128.

Feliks Kollat (1895–1975), „Polska Gazeta Transportowa” 2005, nr 26, s. 8.

Głowacki A., Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1939–1941, Łódź 1997.

Heydenkorn B., Wiktor Turek (1910–1963), „Canadian Slavonic Papers” 1964, vol. 6, s. 99–100.

Inwentarz akt Antoniego Pająka (premiera rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie) i jego rodziny z lat 1919–2001, oprac. E. Kołodziej, B. Nowożycki, Warszawa 2008.

Isfahan – miasto polskich dzieci, red. I. Beaupré-Stankiewicz, D. Waszczuk-Kamieniecka, J. Lewicka-Howells, Londyn 1987.

Kaczmarski K., O Wielką Polskę na wojennym wychodźstwie. Stronnictwo Narodowe wobec rządu gen. Władysława Sikorskiego (1939–1943), Rzeszów 2013.

Kalbarczyk S., Martyrologia Polaków w więzieniu przy ulicy Łąckiego we Lwowie w latach II wojny światowej, „Biuletyn IPN” 2010, nr 7–8, s. 108–117.

Kalbarczyk S., Polscy pracownicy nauki – ofiary zbrodni sowieckich w latach II wojny światowej: zamordowani, więzieni, deportowani, Warszawa 2001.

Krasnowolska A., Polacy w Iranie w czasie II wojny światowej. Stereotypy i doświadczenia [w:] Dziedzictwo Odyseusza. Podróż, obcość i tożsamość, identyfikacja, przestrzeń, red. M. Cieśla-Korytowska, O. Płaszczewska, Kraków 2007, s. 369–383.

Kruszyński M., The State of Health of Poles Evacuated from Russia to Persia in 1942, „Antemurale” 1976, vol. 20, s. 133–205.

Krzyżanowski L., Sędziowie II Rzeczypospolitej. Okręgi apelacyjne: krakowski i katowicki, Katowice 2011.

Kuhnke M., Cenne, bezcenne, pozyskane, „Cenne, Bezcenne, Utracone” 2002, nr 5, s. 5.

Kula H.M., Gdańska „dziura celna”. Polscy inspektorzy celni w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gdańsk 1999.

Lelińska A., Uchodźcy polscy w Iranie w latach 1942–1945, „Przegląd Polonijny” 1993, R. 19, z. 1, s. 69–92.

Machalski F., Z ziemi perskiej do Polski. Wybór tekstów, oprac. K. i K. Paraskiewicz, Kraków 2016.

Mazur G., Życie polityczne polskiego Lwowa 1918–1939, Kraków 2007.

Mierzwa J., Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej, t. 1, Łomianki 2018.

Milewska-Młynik A., Jakub Hoffman – Wołyniak z wyboru, społecznik z powołania, „Wrocławskie Studia Wschodnie” 2010, t. 14, s. 141–167.

Mironowicz A., Działalność ks. Michała Bożerianowa na terenie Iranu i Afryki Wschodniej w latach 1941–1945, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2014, t. 42, s. 137–165.

Pietrzak J., Parlamentarzyści Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej na tułaczych szlakach Bliskiego Wschodu [w:] Druga Rzeczpospolita i nie tylko. Ludzie, środowiska, idee. Profesorowi Pawłowi Samusiowi w 70 rocznicę urodzin – uczniowie, red. J. Pietrzak, Łódź 2016, s. 181–203.

Pietrzak J., Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej. Ośrodki, instytucje, organizacje, Łódź 2012.

Pietrzak J., Zespół Pracy nad Odbudową Polski (1942–1945). Z dziejów polskiego uchodźstwa wojennego w Iranie, „Imponderabilia. Biuletyn Piłsudczykowski” 2011, nr 3, s. 132–142.

Pilarski S., Ocalony z „nieludzkiej ziemi” – losy inspektora Policji Państwowej Józefa Torwińskiego, „Dzieje Najnowsze” 2015, t. 47, nr 2, s. 45–56.

Polacy w Iranie 1942–1945, t. 1: Antologia, oprac. A.K. Kunert, Warszawa 2002.

Portalski S., Zarys historii Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Londyn 2009.

Redzik A., Prokuratoria Skarbu – Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej oddział we Lwowie. Szkic o dziejach instytucji [w:] Lwów. Miasto, społeczeństwo, kultura. Studia z dziejów Lwowa, t. 7: Urzędy, urzędnicy, instytucje, red. K. Kazimierczak, Ł.T. Sroka, Kraków 2010, s. 144–156.

Rymarz F., Adwokatura lubelska w okresie dwudziestolecia międzywojennego (1918–1939), „Palestra” 1988, t. 37, nr 7(367), s. 3–28.

Sienkiewicz J.W., Wyprowadzeni z nieludzkiej ziemi: artyści wokół Andersa, „Sztuka Europy Wschodniej” 2014, t. 2, s. 409–417.

Stanisław Kościałkowski pamięci przywrócony, red. M. Dąbrowska, Warszawa–Łódź 2016.

Supruniuk M.A., Nauka polska na Bliskim i Środkowym Wschodzie w latach 1942–1949, cz. I: Persja, „Opuscula Musealia” 2014, t. 22, s. 45–71.

Śródka A., Wspomnienia pośmiertne: Jakub Węgierko (1889–1960), „Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego” 1983, t. 46, s. 298–303.

Urzyńska D., Powstanie polskich struktur politycznych w Iranie w czasie II wojny światowej (Na przykładzie Polskiej Partii Socjalistycznej), „Przegląd Wschodni” 2002, z. 1, s. 137–154.

Walkusz J., Niezłomny żołnierz na Bożym posterunku. Ks. Jan Achtabowski 1909–1998, „Duszpasterz Polski Zagranicą” 1999, t. 50, nr 3, s. 405–410.

Wawrzyniak J., Śrem w Powstaniu Wielkopolskim, Śrem 2011.

Wierzbiański B., Słowo wstępne [w:] J. Morelowski, Poezje, N. York 1988.

Witalec R., Franciszek Wilk 1914–1990. Biografia ludowca niezłomnego, Rzeszów–Warszawa 2015.

Wróbel J., Uchodźcy polscy ze Związku Sowieckiego 1942–1950, Łódź 2003.

Żarnowski J., Inteligencja polska jako elita kulturalna i społeczna w ostatnich stu latach, red. W. Mędrzecki, Warszawa 2019 (Metamorfozy Społeczne, t. 24).

Żarnowski J., Struktura społeczna inteligencji w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1964.

Netografia

[Abramowicz Kazimierz] [w:] Album Polonorum, t. 1, www.konwentpolonia.pl/album-polonorum/kazimierz-abramowicz [dostęp: 9 IV 2020 r.].

[Kawecki Bohdan] Archiwum Korporacyjne. Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich, www.archiwumkorporacyjne.pl/index.php/muzeum-korporacyjne/wilno/k-cresovia/ [dostęp: 9 IV 2020 r.].

Krahel T., Ks. Franciszek Tomasik – salezjanin z Supraśla, „W Służbie Miłosierdzia” 2006, nr 1, www.wsm.archibial.pl/wsm16/art.php?id_artykul=195 [dostęp: 18 IV 2020 r.].

Krasnowolska A., Machalski Franciszek (1904–1979) [w:] Encyclopaedia Iranica, www.iranica.online.org/articles/machalski-franciszek [dostęp: 30 III 2020 r.].

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 381 - 395

DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.028.13865

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Przedstawiciele elit społecznych II RP wśród uchodźstwa wojennego w Iranie (1942–1945)

Angielski:

Elites of The Second Polish Republic among the war refugees in Iran (1942–1945)

Autorzy

Jacek Pietrzak

https://orcid.org/0000-0001-5996-6270

Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Jacek Pietrzak (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 840

Liczba pobrań: 769

<p> Przedstawiciele elit społecznych II RP wśród uchodźstwa wojennego w Iranie (1942–1945)</p>

Pobierz xml