FAQ

Postawy mieszkańców wschodnich powiatów dystryktu warszawskiego ratujących polskie dzieci – byłych więźniów niemieckiego obozu przejściowego w Zamościu w latach 1942–1943

Data publikacji: 19.09.2023

Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 397 - 410

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.029.13866

Autorzy

Beata Kozaczyńska
Uniwersytet w Siedlcach
ul. Stanisława Konarskiego 2, 08-110 Siedlce, Poland, Polska
https://orcid.org/0000-0002-1653-3472 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Postawy mieszkańców wschodnich powiatów dystryktu warszawskiego ratujących polskie dzieci – byłych więźniów niemieckiego obozu przejściowego w Zamościu w latach 1942–1943

Abstrakt

Attitudes of inhabitants of the Eastern Counties of the Warsaw District who saved child prisoners of the German transit camp in Zamość in 1942–1943
In December 1942 and in the following two winter months of 1943 during the race selection at transit camp in Zamość (UWZ-Lager Zamosc), Germans deported about 3,500 Polish children, who qualified as “racially worthless” from the camp. Most of them were separated from their parents. After a stay of several days or several weeks at the camp, having been crammed into unheated freight carriages, they arrived in six “death transports” to three poviats: Garwolin, Siedlce and Mińsk Mazowiecki, located in the eastern part of the Warsaw district. The article presents the attitudes of Poles rushing to save the children, disregarding the difficulties that occurred at that time in the face of the prolonged war and German terror. Both the inhabitants of the area known by surnames and those who are now nameless, joined the rescue operation. Their determination, commitment, and sacrifice during the relief operation that lasted for many months under the occupation up until the end of the war, deserve emphasis. Undoubtedly, it was a show of huge selflessness of people of goodwill to save the lives of innocent and defenceless Polish children from the Zamość region.

* Praca powstała w wyniku realizacji projektu badawczego o nr 2017/25/B/HS3/01085, finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki w Krakowie

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła
Centrum Pomnika Dzieci Zamojszczyzny w Siedlcach
Z. Niepokój, Wspomnienia moje z okresu wysiedlenia Polaków z Zamojszczyzny przez hitlerowców, mps., b.m. i b.d.w.
Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie
Akta w sprawie „Zbrodni hitlerowskich w Lubelszczyźnie”, SAL-193/I; Zamojszczyzna –Wacław Mil, sygn. BU 2535/1071
Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Lublinie
Szef Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa, Centrala Przesiedleńcza w Poznaniu, Ekspozytura w Łodzi
Archiwum Akt Nowych w Warszawie
Rada Główna Opiekuńcza. Biuro Centrali w Krakowie 1940–1945, sygn. 687, 777, 787, 1050
Opracowania
Bednarzak J., O zachowanie w powiecie siedleckim egzystencji dzieci i dorosłych (ze wspomnień) [w:] Dzieci i młodzież w latach drugiej wojny światowej, red. C. Pilichowski, Warszawa 1982.
Byliśmy w transportach. Dzieci Zamojszczyzny, wstęp i oprac. B. Kozaczyńska, Warszawa 2017.
Kajtel H., Hitlerowski obóz przesiedleńczy w Zamościu. UWZ Lager Zamość, Biłgoraj 2003.
Kasz M., Krawczyk W., Gehenna dzieci Zamojszczyzny, Zamość 1987.
Kiełboń J., Migracje ludności w dystrykcie lubelskim w latach 1939–1944, Lublin 1995.
Kiełboń J., Wysiedleńcy z Zamojszczyzny w obozie koncentracyjnym na Majdanku 1943, Lublin 2006.
Kozaczyńska B., Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943–1945, Siedlce 2006.
Kozaczyńska B., Ocalone z transportów Dzieci Zamojszczyzny. Losy dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny do dystryktu warszawskiego 1942–1945 / Saved from the Transports: The Children of Zamojszczyzna Region, Siedlce 2011.
Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, Warszawa 1985.
Kubica H., Zagłada w KL Auschwitz Polaków wysiedlonych z Zamojszczyzny w latach 1942–1943, Oświęcim–Warszawa 2004.
Madajczyk C., Generalna Gubernia w planach hitlerowskich, Warszawa 1961.
Mańkowski Z., Między Wisłą a Bugiem 1939–1944, Lublin 1978.
Marszałek J., Hitlerowskie ośrodki terroru w Zamościu [w:] Zamość. Z przeszłości twierdzy i miasta, red. A. Koprukowniak, A.A. Witusik, Lublin 1980, s. 347.
Matuszyńska M., Przyjęli mnie jako swoje dziecko [w:] Byliśmy w transportach. Dzieci Zamojszczyzny, wstęp i oprac. B. Kozaczyńska, Warszawa 2017, s. 140.
Mącior-Majka B., Generalny Plan Wschodni, Kraków 2007.
Pawlak J., Nie walczyli dla sławy i krzyży. Ośrodek ZWZ-AK Siedlce „Sówka” 1939–1944, Warszawa 1996.
Rodzik J., Mój mały braciszek Krzyś umarł z głodu… [w:] Wojenne losy Dzieci Zamojszczyzny, oprac. J. Rodzik, Zamość 2007, s. 93–94.
Wnuk J., Losy polskich dzieci w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1980.
Wnuk J., Tragedia dzieci polskich na Zamojszczyźnie, „Zeszyty Majdanka” 1969, t. 3,s. 212.
Zamojszczyzna-Sonderlaboratorium SS. Zbiór dokumentów polskich i niemieckich z okresu okupacji hitlerowskiej, red. C. Madajczyk, t. I, Warszawa 1979.
Zielińska J.,Wspomnienia z dzieciństwa i okresu powojennego. Gdyby mama żyła…, „Biuletyn Informacyjny Stowarzyszenia Dzieci Zamojszczyzny” 1999, nr 3, s. 5.
Czasopisma
„Gospodyni” 1986, nr 39
„Nowe Echo Podlasia” 1995, nr 6
„Słowo Podlasia” 1983, nr 9–10
„Tygodnik Zamojski”1981, nr 41; 1985, nr 40
Pisma konspiracyjne
„Agencja Informacyjna »Wieś«” 1943, nr 8
„Biuletyn Informacyjny” 1943, nr 10
„Głos Polski” 1943, nr 3
„Samoobrona” 1943, nr 3
„Walka” 1943, nr 11
„Żywia”, I 1943

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 397 - 410

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Postawy mieszkańców wschodnich powiatów dystryktu warszawskiego ratujących polskie dzieci – byłych więźniów niemieckiego obozu przejściowego w Zamościu w latach 1942–1943
Angielski:

Attitudes of inhabitants of the Eastern Counties of the Warsaw District who saved child prisoners of the German transit camp in Zamość in 1942–1943

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-1653-3472

Beata Kozaczyńska
Uniwersytet w Siedlcach
ul. Stanisława Konarskiego 2, 08-110 Siedlce, Poland, Polska
https://orcid.org/0000-0002-1653-3472 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet w Siedlcach
ul. Stanisława Konarskiego 2, 08-110 Siedlce, Poland, Polska

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Beata Kozaczyńska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski