Kryzys gocki z perspektywy historiografii kościelnej V stulecia

Sławomir Bralewski

Kryzys gocki z perspektywy historiografii kościelnej V stulecia

Data publikacji: 19.09.2023

Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 263 - 276

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.020.13857

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Kryzys gocki z perspektywy historiografii kościelnej V stulecia

Abstrakt

The gothic crisis from the perspective of ecclesiastical historiography of the 5th century
In the second half of the 4th century, the migration of Goths to the Balkan Peninsula took place, which led to a serious crisis in the Roman Empire. Its consequence was the defeat suffered by the Romans at Adrianople (378), in which emperor Valens died. This battle is considered to be one of the decisive battles in the history of mankind, which has changed the face of the late Roman history to such an extent that one sees it as a caesura marking the end of antiquity. How did the authors of ecclesiastical histories living at that time as those who, after all, devoted a lot of space to political history in their works relate to these events and to the entire Gothic crisis that was the result of the migration of the Goths? Is it possible to see any differences in the presentation of these events by Rufin of Aquileia, Socrates of Constantinople, Sozomen, Philostorgius or Theodoret of Cyrus? The author tries to answer these questions in this article.

In the second half of the 4th century, the migration of Goths to the Balkan Peninsula took place, which led to a serious crisis in the Roman Empire. Its consequence was the defeat suffered by the Romans at Adrianople (378), in which emperor Valens died. This battle is considered to be one of the decisive battles in the history of mankind, which has changed the face of the late Roman history to such an extent that one sees it as a caesura marking the end of antiquity. How did the authors of ecclesiastical histories living at that time as those who, after all, devoted a lot of space to political history in their works relate to these events and to the entire Gothic crisis that was the result of the migration of the Goths? Is it possible to see any differences in the presentation of these events by Rufin of Aquileia, Socrates of Constantinople, Sozomen, Philostorgius or Theodoret of Cyrus? The author tries to answer these questions in this article.

Słowa kluczowe

późne cesarstwo rzymskie, Goci, bitwa pod Adrianopolem, cesarz Walens, historiografia kościelna; Late Roman Empire, Goths, battle of Adrianople, emperor Valens, ecclesiastical historiography

Late Roman Empire, Goths, battle of Adrianople, emperor Valens, ecclesiastical historiography

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Ambrosius, De fide ad Gratianum Augustum [w:] PL, t. 16, kol. 527–698.

Ambrosius, Expositio Evangelii secundum Lucam, ed. M. Adriaen, Turnhout 1957.

Ammianus Marcellinus, Rerum gestarum libri qui supersunt, ed. C.V. Clark, t. I–II, Berlin 1910–1915.

Eunapios z Sardes, Zapiski historyczne. Istorika Upomnemata, wyd. i tłum. A. Pająkowska-Bouallegui, Gdańsk 2013.

Hieronymus, Chronicon, ed. R. Helm, Berlin 1956.

Philostorgius, Kirchengeschichte, Hg. J. Bidez, bearb. F. Winkelmann, Berlin 1981.

Rufinus Aquileiensis, Historia ecclesiastica, ed. E. Schwartz, T. Mommsen, F. Winkelmann, Berlin 1999.

Libanios, Orationes – Libanii opera, ed. R. Foerstere, vol. 1–4, Lipsiae 1903–1908.

Passio Sanctae Sabae Gothi, ed. H. Delehaye, „Analecta Bolandiana” 1912, no. 31,s. 216–221.

Socrates, Kirchengeschichte [Historia ecclesiastica], ed. G.Ch. Hansen, Berlin 1995.

Sokrates Scholastyk, Historia Kościoła, tłum. S. Kazikowski, wstęp E. Wipszycka, kom. A. Ziółkowski, Warszawa 1986.

Sozomenus, Kirchengeschichte [Historia ecclesiastica], ed. J. Bidez, G.Ch. Hansen, Berlin 1995.

Theodoretus, Kirchengeschichte [Historia ecclesiastica], ed. L. Parmentier, G.Ch. Hansen, Berlin–New York 2009.

Zonaras, Ioannis Zonarae Epitome historiarum, XIII 16, ed. T. Büttner-Wobst, Bonnae 1897.

Zosimos, Historia Nova, ed. F. Paschoud, t. 2, Paris 1979.

Opracowania

Amidon P.R., Philostorgius: Church History, Leiden–Boston 2007.

Barnes T.D., The Collapse of the Homoeans in the East, „Studia Patristica” 1997, no. 29, s. 3–16.

Berndt G.M., Aktionsradien gotischer Kriegergruppen, „Frühmittelalterliche Studien” 2014, Bd. 47, H. 1, s. 7–52.

Boeft J. den, Drijvers J.W., Hengst D. den, Teitler H.C., Philological and Historical Commentary on Ammianus Marcellinus XXVII, Leiden–Boston 2009.

Burns T.S., The Battle of Adrianople: A Reconsideration, „Historia” 1973, vol. 22, no. 1, s. 336–345.

Demandt A., Geschichte der Spätantike. Das Römische Reich von Diocletian bis Justinian 282–565 n. Chr., München 2008.

Faber E., Athanarich, Alarich, Athaulf. Zum Wandel westgotischer Herrschaftskonzeptionen, „Klio” 2010, Bd. 92, H. 1, s. 157–169.

Halsall G., Barbarian Migrations and the Roman West, 376–568, Cambridge 2007.

Heather P., Goths and Huns [w:] The Cambridge Ancient History, vol. 13: The Late Empire, A.D. 337–425, eds. A. Cameron, P. Garnsey, Cambridge 1998, s. 487–515.

Heather P., Upadek cesarstwa rzymskiego, tłum. J. Szczepański, Poznań 2006.

Kaegi W.E., Byzantium and the Decline of Rome, Princeton 1968.

Kampers G., Geschichte der Westgoten, Paderborn 2008.

Lenski N., Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D., Berkeley–Los Angeles–London 2002.

Lenski N., Initium mali Romano imperio: Contemporary Reactions to the Battle of Adrianople, „Transactions of the American Philological Association” 1997, no. 127, s. 129–168.

Lenski N., Valens and the Monks: Cudgeling and Conscription as a Means of Social Control, „Dumbarton Oaks Papers” 2004, no. 58, s. 93–117.

Meier M., Geschichte der Völkerwanderung: Europa, Asien und Afrika vom 3. bis zum 8. Jahrhundert n. Chr., München 2020.

Pawlak M.N., Cesarstwo rzymskie od Walentyniana I do Teodozjusza I (363–395) [w:] Świat rzymski w IV wieku, red. P. Filipczak, R. Kosiński, Kraków 2015.

Rutowski B., Bitwa pod Adrianopolem (9 VIII 378 r.) i jej następstwa, „Meander” 1978, t. 33, nr 11–12, s. 525–539.

Salamon M., Rozpad i upadek cesarstwa rzymskiego. Społeczeństwo wobec nowych struktur politycznych [w:] Starożytny Rzym we współczesnych badaniach. Państwo – społeczeństwo – gospodarka. Liber in memoriam Lodovici Piotrowicz, red. J. Wolski, T. Kotula, A. Kunisz, Kraków 1994.

Wanke U., Die Gotenkriege des Valens. Studien zu Topographie und Chronologie im unteren Donauraum von 366 bis 378 n. Chr., Europäische Hochschulschriften, Reihe III – Geschichte und ihre Hilfswissenschaften, Bd. 412, Frankfurt am Main 1990.

Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e., Oświęcim 2018.

Wilczyński M., Wizygoci w rejonie Bałkanów w teorii i praktyce politycznej dworów późnego Cesarstwa Rzymskiego, „Vox Patrum” 2016, t. 66, nr 26, s. 302–303.

Williams S., Friell G., Theodosius the Empire at Bay, London 2005, s. 152–156.

Wolfram H., Historia Gotów, tłum. R. Darda-Staab, I. Dębek, K. Berger, Warszawa 2003.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 263 - 276

DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.020.13857

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Kryzys gocki z perspektywy historiografii kościelnej V stulecia

Angielski:

The gothic crisis from the perspective of ecclesiastical historiography of the 5th century

Autorzy

Sławomir Bralewski

https://orcid.org/0000-0002-4708-0103

Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Sławomir Bralewski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 631

Liczba pobrań: 515

<p> Kryzys gocki z perspektywy historiografii kościelnej V stulecia</p>

Pobierz xml