FAQ

Krakowskie Towarzystwo Wsparcia Biednych Chłopców Starozakonnych. Studium z dziejów opieki nad młodzieżą żydowską w autonomicznej Galicji

Data publikacji: 14.09.2018

Prace Historyczne, 2018, Numer 145 (3), s. 517 - 535

https://doi.org/10.4467/20844069PH.18.026.8488

Autorzy

Alicja Maślak-Maciejewska
Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2164-0344 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Krakowskie Towarzystwo Wsparcia Biednych Chłopców Starozakonnych. Studium z dziejów opieki nad młodzieżą żydowską w autonomicznej Galicji

Abstrakt

Association for the Support of the Poor Jewish Boys in Cracow: A study in the history of the Jewish youth care in the autonomous Galicia
 
The article focuses on the history of the Association for the Support of the Poor Jewish Boys, which was founded in Cracow in 1867. The aim of this institution was to give Jewish boys from unprivileged families an opportunity to learn crafts. Acquiring a profession was supposed to help the boys in earning the material and financial stability in their future lives. During the period of Galician autonomy, approximately 500 boys learned a profession thanks to the association. The number of association members varied in the discussed period, usually oscillating around 300 (it reached the maximum of 420 members). The majority of the association members were Jews, but also Christians engaged in its activities, among them the city president Józef Dietl. The association was financed from membership dues, donations and subsidies of various kinds (e.g. from the City Council or Cracow Savings Bank), and thanks to lectures and balls organized in its support. The activities of this association gained support among the so-called progressive Jews, praying in
the Tempel. The progressives entered the association’s management board (and dominated it
in some periods), many representatives of this group became regular members of this association and supported it financially. The association was supported also by the progressive preachers: Szymon Dankowicz, Samuel Landau and Ozjasz Thon. For many years Arnold Rapaport served as the head of the association and supported it financially. Currently we celebrate the 150th anniversary of the existence of this association (it was founded in 1867, its statute confirmed one year later), which might serve as a good opportunity to recall its activities. 

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Narodowe w Krakowie (ANKr)

               Akta spisu ludności miasta Krakowa z 1910

               Starostwo Grodzkie w Krakowie

Central Archive for the History of Jewish People, Jerozolima (CAHJP) HM2/8934.17

Dział Rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej syg. 9679

Źródła drukowane

Dankowicz S., Boża Dań. Kazanie miane w sobotę parszas Wajakkel – Pekidej dnia 21 marca 1868 w synagodze na Podbrzeziu w Krakowie przez Szymona Dankowicza, magistra nauk filologiczno-historycznych, kaznodzieję zboru izraelickiego w Krakowie, Kraków 1868.

SiegelJ., Moderne Wohlthӓtigkeit (Ausarbeitung eines im Winter 1893–94 im hiesigen Ve­reine „Solidaritӓt” gehaltenen Vortrages), Druck von Josef Fischer, Krakau 1895.

Statut des Bet- und Unterstützungshauses der deutschen Israeliten in Krakau [1843], Druck von Karl Budweiser und Comp. in Krakau, Krakau 1857.

Sprawozdanie wydziału zawiadowczego towarzystwa wsparcia biednych chłopców staro­zakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” „hisaharu bibne aniim” z zarządu funduszów w roku od 1 grudnia 1870 do 1 grudnia 1871., W Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem K. Mańkowskiego, Kraków 1871.

Sprawozdanie roczne zarządu towarzystwa wsparcia biednych chłopców starozakonnych pod godłem: „Opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1 grudnia 1874 do 1 grudnia 1875, Nakładem Stowarzyszenia, Czcionkami drukarni „Czasu”, Kraków 1875.

Statuten des „Vereines zur Unterstutzung armer judischer Knaben”/ Statuta Towarzystwa wsparcia biednych chłopców starozakonnych pod godłem „Opiekujcie się synami ubogich”, Nakładem towarzystwa. Czcionkami drukarni związkowej pod zarządem A. Szyjewskiego, Kraków 1881.

Dwudzieste trzecie sprawozdanie zarządu stowarzyszenia Wsparcia Biednych Chłopców Staro­zakonnych pod godłem „Opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1 Grudnia 1888 do 1 Grudnia 1889, Nakładem Stowarzyszenia, Kraków 1889.

Dwudzieste czwarte sprawozdanie zarządu Stowarzyszenia Wsparcia Biednych Chłopców Starozakonnych pod godłem „Opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1 Grudnia do 30 Listopada 1890., Nakładem Stowarzyszenia, Kraków 1890.

Dwudzieste piąte sprawozdanie zarządu Stowarzyszenia wsparcia biednych chłopców starozakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1-go Grudnia 1890 do 30-go Listopada 1891, Nakładem Stowarzyszenia – Drukiem Józefa Fischera, ­Kraków 1891.

Dwudzieste siódme sprawozdanie zarządu Stowarzyszenia wsparcia biednych chłopców starozakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1-go Grudnia 1892 do 30-go Listopada 1893, Nakładem Stowarzyszenia – Drukiem Józefa Fischera, ­Kraków 1893.

Dwudzieste ósme sprawozdanie zarządu Stowarzyszenia biednych chłopców starozakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1-go Grudnia 1893 do 30-go Listopada 1894, Nakładem Stowarzyszenia – Drukiem Józefa Fischera, Kraków 1894.

Dwudzieste dziewiąte sprawozdanie zarządu Stowarzyszenia wsparcia biednych chłopców starozakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1-go grudnia 1894 do 30-go listopada 1895, Nakładem Stowarzyszenia – Drukiem Józefa Fischera, Kraków 1895.

Trzydzieste sprawozdanie zarządu stowarzyszenia wsparcia biednych chłopców starozakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1-go grudnia 1895 do ­30-go listopada 1896, Nakładem Stowarzyszenia – Drukiem Józefa Fischera, Kraków 1896.

Trzydziesto-siódme sprawozdanie zarządu stowarzyszenia wsparcia biednych chłopców staro­zakonnych pod godłem „opiekujcie się synami ubogich” za czas od 1-go stycznia 1903 do 31-go grudnia 1903, Nakładem Stowarzyszenia – Drukiem Józefa Fischera, ­Kraków 1904.

Sprawozdanie z działalności Zachodnio-Małopolskiego Związku Towarzystw Opieki nad Sierotami Żydowskimi w Krakowie. Czerwiec 1933, Kraków 1933.

Prasa

„Czas” (Kraków)

„Dziennik Poznański” (Poznań)

„Gazeta Polska” (Warszawa)

„Głos Narodu” (Kraków)

„Der Israelit” (Lwów)

„Izraelita” (Warszawa)

„Die Neuzeit” (Wiedeń)

„Nowa Reforma” (Kraków)

„Nowy Dziennik” (Kraków)

„Ojczyzna” (Lwów)

„Sprawiedliwość. Die Gerechtigkeit” (Kraków)

 

Opracowania

Biberstein A., Zagłada Żydów w Krakowie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.

Kozińska-WittH., Die Krakauer Jüdische Reformgemeinde 1864–1874, Peter Lang, Frankfurt am Main 1999.

Kozińska-Witt H., Miłosierdzie gminy? – niepublikowany referat wygłoszony na konferencji „Żydzi w Galicji/Jews in Galicia” (8–9 czerwca 2017).

Łapot M., Opieka nad żydowskim dzieckiem sierocym w Małopolsce Zachodniej w okresie międzywojennym, „Prace Naukowe Akademii Jana Długosza. Pedagogika” 2005, nr 14, s. 49–79.

Meissner-Łozińska J., Placówki opieki nad dzieckiem w Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej [w:] Galicja i jej dziedzictwo, t. 16: Opieka nad dzieckiem w Galicji, red. A. Meissner, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2002, s. 94–113.

Szczygieł M., Formy opieki nad sierotami żydowskimi w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918-1939 (wybrane przykłady i aspekty), „Prace Naukowe Akademii Jana Długosza. Pedagogika” 2005, nr 15, s. 173–185.

Śliż M., „Fundacja na stypendia dla biednych uczniów Wydziału Lekarskiego Akademii Jagiellońskiej bł. p. Leona Szancera” i jej twórca, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2004, t. LXVII, nr 2–4, s. 139–149.

Żbikowski A., Żydzi krakowscy i ich gmina w latach 1869–1919, Wydawnictwo DiG, ­Warszawa 1994.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2018, Numer 145 (3), s. 517 - 535

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Krakowskie Towarzystwo Wsparcia Biednych Chłopców Starozakonnych. Studium z dziejów opieki nad młodzieżą żydowską w autonomicznej Galicji
Angielski:

Association for the Support of the Poor Jewish Boys in Cracow: A study in the history of the Jewish youth care in the autonomous Galicia

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-2164-0344

Alicja Maślak-Maciejewska
Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2164-0344 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Judaistyki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków, Polska

Publikacja: 14.09.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Alicja Maślak-Maciejewska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski