Kampania polska 1939 roku. Przegląd koncepcji i sposobów jej prezentacji w historiografii i edukacji historycznej XX wieku

Anita Młynarczyk-Tomczyk

Kampania polska 1939 roku. Przegląd koncepcji i sposobów jej prezentacji w historiografii i edukacji historycznej XX wieku

Data publikacji: 04.2021

Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (1), s. 123 - 142

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.008.13685

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Kampania polska 1939 roku. Przegląd koncepcji i sposobów jej prezentacji w historiografii i edukacji historycznej XX wieku

Abstrakt

The Polish campaign of 1939 in historiography and historical education of the 20th and 21st centuries, in selected aspects

The article is part of a publication series devoted to the terminological and historiographic aspects of the Polish campaign of 1939. A completely new approach to this important event is the focus on its presence in historical education of the 20th and 21st century. The Polish Campaign of 1939 has held a special place in the historiographic narrative and school curricula alike. Its depictions – both academic and popular-scientific – have been and still remain compatible with each other. At certain times however – especially during the ideological assault of the 1950s – historical education diverged from historiography, creating an anti-German and pro-Soviet image. After 1989, the narrative of the Polish campaign of 1939 changed significantly and the “forgotten threads” were also introduced. This event still occupies a leading place in the so-called historical policy. It has also been put on a pedestal in historical education of school students, although for a period of several years in the early 21st century it was largely absent due to the limited number of topics from the recent history included in the school curriculum.

Słowa kluczowe

kampania polska 1939 roku; terminologia; historiografia; popularyzacja; edukacja; pamięć; The Polish campaign of 1939; terminology; historiography; popularization; education; memory

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Bartkowski Z., Pogoda września a wojna obronna Polski, „Przegląd Geofizyczny” 1999, z. 3, s. 153–161.

Bartoszewski W., Słowo wstępne [w:] M. Getter, Wrzesień 1939 w książce, prasie i filmie. Poradnik bibliograficzny, słowo wstępne napisał W. Bartoszewski, Warszawa 1964, s. 2–3.

Burda B., Halczak B., Józefiak R.M., Szymczak M., Historia najnowsza. Historia 3. Zakres rozszerzony. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, Gdynia 2005.

Chrobaczyński J., „Nie okrył się niesławą naród polski”. Społeczne aspekty września 1939 roku, Kraków 2002.

Getter M., Wrzesień 1939 w książce, prasie i filmie. Poradnik Bibliograficzny, słowo wstępne napisał W. Bartoszewski, Warszawa 1964.

Glubiński T., Historia 8. Trudny wiek XX, Warszawa 1992.

Górecki D., Pozycja ustrojowo-prawna Prezydenta Rzeczypospolitej i rządu w ustawie konstytucyjnej z 23 kwietnia 1935 roku, Łódź 1992.

Grzelak C., Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej, Warszawa 2005.

Grzelak C., Kampania polska 1939 roku w ojczystej historiografii, „Bellona” 2016, nr 4, s. 136–148.

Grzelak C., Kozłowski E., Polski wrzesień 1939. Początek drogi w obronie wolności i niepodległości, Warszawa 1994.

Grzywacz A., Wojna obronna Polski 1939 roku w relacji polskiego sztabowca, „Zeszyty Historyczne” 1997, z. 121, s. 3–22.

Jurga T., Wojna obronna Polski w 1939 r. [w:] Wojna i okupacja na ziemiach polskich, red. W. Góra, Warszawa 1984, s. 7–34.

Kącka K., „Mapa pamięci”. Jak upamiętnia się w Polsce II wojnę światową, „Wiadomości Historyczne z Wiedzą o Społeczeństwie” 2017, nr 3, s. 4–10.

Kersten K., Pisma rozproszone, wybór i przygotowanie do druku T. Szarota, D. Libionka, Toruń 2005.

Kirchmayer J., Kampania wrześniowa, Warszawa 1946.

Kłaczkow J., Łaszkiewicz A., Roszak S., Wczoraj i dziś. Podręcznik do historii dla klasy siódmej szkoły podstawowej, Warszawa 2017.

Kłaczkow J., Zielińska A., Zrozumieć przeszłość. Dzieje najnowsze po 1939 r. Podręcznik do historii dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Cz. 4. Zakres rozszerzony, Warszawa 2015.

Landecki T., Łukaszewicz W., Wereszycki H., Willaume J., Podręcznik historii dla VIII klasy szkoły podstawowej, red. N. Gąsiorowska, Warszawa 1948.

Missalowa G., Schoenbrenner J., Historia Polski, Warszawa 1951.

Majchrowski J. M., Wstęp [w:] Stanisław Car. Polska koncepcja autorytaryzmu, wstęp i wybór J.M. Majchrowski, Warszawa 1996.

Miśkiewicz B., Studia z dziejów polskiej historiografii wojskowej, t. 1, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1975.

Młynarczyk-Tomczyk A., Edukacja historyczna w liceach pedagogicznych (1944–1970). Teoria i praktyka, Kielce 2009.

Młynarczyk-Tomczyk A., Obchody „Polskiego Tysiąclecia” (1957–1966/67), Kielce 2019.

Moczulski L., Wojna polska: rozgrywka dyplomatyczna w przededniu wojny i działania obronne we wrześniu-październiku 1939, Poznań 1972; Lublin 1990.

Moczulski L., Wojna polska, Warszawa 2009.

Ney-Krwawicz M., Wrzesień 1939 roku w historiografii polskiej ostatniego dwudziestolecia [w:] Spojrzenie na polski wrzesień, red. T. Kondracki, Warszawa 2011.

Pankowicz A., Historia. Polska i świat współczesny. Podręcznik dla szkół średnich oraz dla klasy IV liceum ogólnokształcącego oraz do klasy III technikum i liceum zawodowego, Warszawa 1991.

Płoski S., Generał Jerzy Kirchmayer, „Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i studia z okresu II wojny światowej” 1959, t. 3.

Program nauczania liceum ogólnokształcącego klasy I–IV, Warszawa 1966.

Program nauczania ośmioklasowej szkoły podstawowej, Warszawa 1964.

Putrament J., Wrzesień. Powieść, Warszawa 1953.

Rawski T., Stąpor Z., Zamojski J., Wojna wyzwoleńcza narodu polskiego w latach 1939–1945. Węzłowe problemy, Warszawa 1963.

Rezmer W., Problem terminologiczny: kampania wrześniowa – wojna obronna Polski – kampania polska, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2009, R. 10, nr 3, s. 117–124.

Romek Z., Cenzura w PRL, Analiza zjawiska, red. Z. Romek, K. Kamińska-Chełmniak, Warszawa 2017.

Romek Z., Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944–1970, Warszawa 2010.

Roszak S., Kłaczkow J., Poznać przeszłość. Wiek XX. Zakres podstawowy. Podręcznik do historii dla szkół ponadgimnazjalnych klasa I, Warszawa 2011.

Ruchniewicz K., Pamięć historyczna Polaków, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2005, nr 2, s. 207–228.

Rulka J., Podręcznik hańby, „Wiadomości Historyczne” 1999, nr 5.

Sędziwy H., Historia dla kl. XI, cz. 2, Warszawa 1965.

Sędziwy H., Historia dla klasy VIII, Warszawa 1966.

Siergiejczyk T., Dzieje najnowsze 1939–1945. historia dla szkół średnich (klasa IV liceum ogólnokształcącego oraz klasa III technikum i liceum zawodowego), Warszawa 1991.

Siergiejczyk T., Dzieje najnowsze 1939–1945. historia dla szkół średnich (klasa IV liceum ogólnokształcącego oraz klasa III technikum i liceum zawodowego), Warszawa 1986.

Stawecki P., Jeszcze raz w sprawie określenia „wojna obronna Polski 1939”, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2010, nr 1, s. 161–168.

Stawecki P., W sprawie terminu „wojna obronna Polski”, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2007, nr 1, s. 204–207.

Stobiecki R., Historycy wobec polityki historycznej [w:] Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, red. S.M. Nowinowski, J. Pomorski, R. Stobiecki, Łódź 2008.

Suchoński A., Kampania wrześniowa 1939 roku jako element obudowy dydaktycznej międzynarodowych podręczników do nauczania historii, „Wiadomości Historyczne” 2000, nr 1, s. 31–37.

Szcześniak A.L., Historia dla klasy VIII, Warszawa 1976.

Szcześniak A.L., Polska i świat naszego wieku od roku 1939. Książka pomocnicza dla klasy 8 szkoły podstawowej, wyd. 3, Warszawa 1989.

Śniegocki R., A. Zielińska A., Wczoraj i dziś. Podręcznik dla klasy 8 szkoły podstawowej, Warszawa 2018.

Tarnopolski M., Kampania Wrześniowa 1939. Ze wspomnień dowódcy plutonu 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Cz. 1–2, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1989, nr 131, s. 10–21; nr 133, s. 309–317.

Wojciechowski G., Dzień dobry historio! Podręcznik do historii i społeczeństwa dla klasy 6, Warszawa 2010.

Wojna obronna Polski w 1939 r. Bibliografia za lata 1985–1989, , t. 1–3, oprac. W. Henzel, I. Sawicka, Warszawa 1992.

Wojna obronna Polski 1939 r. Polski Czyn zbrojny w II wojnie światowej, oprac. M. Cieplewicz, T. Jurga, E. Kozłowski [et al.], red. E. Kozłowski, Warszawa 1979.

Zielińska K., Kołodziejczyk D., Poznajemy dzieje cywilizacji. Podręcznik dla klasy 5 szkoły podstawowej, Warszawa 2003.

Źródła internetowe

https://men.gov.pl/ministerstwo/informacje/nowa-podstawa-programowa-dla-liceum-technikum-i-branzowej-szkoly-ii-stopnia-podpisana.html [dostęp: 17 IX 2019 r.].

https://podstawaprogramowa.pl/Szkola-podstawowa-IV-VIII/Historia [dostęp: 17 IX 2019 r.].

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120000977/O/D20120977.pdf [dostęp: 17 IX 2019 r.].

https://www.librus.pl/doradca-dyrektora/pytania-i-odpowiedzi/nowa-i-stara-podstawa-programowa [dostęp: 17 IX 2019 r.].

Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, „Rocznik Lubelski” 1959, nr 2, s. 7, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Rocznik_Lubelski/Rocznik_Lubelski-r1959-t2/Rocznik_Lubelski-r1959-t2-s7-14/Rocznik_Lubelski-r1959-t2-s7-14.pdf [dostęp: 10 IX 2019 r.].

Męczykowski Ł., „Wojna polska 1939” – recenzja i ocena, https://histmag.org/Leszek-Moczulski-Wojna-polska-1939-recenzja-3797/ [dostęp: 15 V 2020 r.].

https://www.biblionetka.pl/book.aspx?id=81457 [dostęp: 15 V 2020 r.].

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (1), s. 123 - 142

DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.008.13685

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Kampania polska 1939 roku. Przegląd koncepcji i sposobów jej prezentacji w historiografii i edukacji historycznej XX wieku

Angielski:

The Polish campaign of 1939 in historiography and historical education of the 20th and 21st centuries, in selected aspects

Autorzy

Anita Młynarczyk-Tomczyk

https://orcid.org/0000-0002-7116-4198

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska

Publikacja: 04.2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Anita Młynarczyk-Tomczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 788

Liczba pobrań: 1441

<div id="cke_pastebin"> <div id="cke_pastebin"> Kampania polska 1939 roku. Przegląd koncepcji i sposobów jej prezentacji w historiografii i edukacji historycznej XX wieku</div> </div>

Pobierz xml