Jerzy Konstanty Czartoryski a „kwestia ruska” w Galicji
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEJerzy Konstanty Czartoryski a „kwestia ruska” w Galicji
Data publikacji: 2023
Prace Historyczne, 2023, Numer 150 (1), s. 121 - 137
https://doi.org/10.4467/20844069PH.23.008.17945Autorzy
Jerzy Konstanty Czartoryski a „kwestia ruska” w Galicji
Jerzy Konstanty Czartoryski and the “Ruthenian question” in Galicia
Jerzy K. Czartoryski was the first member of the Czartoryski family to devote himself to Galicia; he became involved in Galician politics and in the problems of this province of the Habsburg Monarchy. He stood out among the other Polish politicians in Galicia with his attitude to the Ruthenians; he stressed the importance of the Ruthenian question in Galicia, and even believed it to be a “matter of life or death” for the Poles living there. Czartoryski was in favour of Polish-Ruthenian co-operation, recognised the Ruthenians’ national identity, which not all Polish politicians regarded as an obvious thing, and declared his willingness to enter into an agreement with them. He also supported efforts to develop the Ruthenian school system and Ruthenian social and cultural institutions. While recognising and supporting Ruthenian postulates on education, he opposed the political postulates formulated by the Ruthenians at the turn of the nineteenth and twentieth century. His fear of the growing radicalism of the Ruthenian politicians brought him closer to the conservatives, the so-called Podolaks, and later to the National Democrats.
* Tekst powstał w ramach projektu OPUS 13, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie, pt. „Pomiędzy dwoma zjazdami w Pradze. Związki między Słowianami w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej w latach 1848–1908” (2017/25/B/HS3/00240, kierownik: prof. dr hab. Antoni Cetnarowicz).
Źródła
Bobrzyński M., Z moich pamiętników, Wrocław 1957. Chłędowski K., Album fotograficzne, Wrocław 1951. Chłędowski K., Pamiętniki, t. 1–2, Wrocław 1951.
Czartoryski J., Przed sejmem 1869, Lwów 1869.
Czartoryski J., Uwagi o polityce polskiej w Austrii, Lwów 1871. Głąbiński S., Wspomnienia polityczne, Kraków 2017.
Kaczała S., Polityka Polaków względem Rusi, Lwów 1879.
Konstanty Czechowicz. Korespondencja greckokatolickiego biskupa przemyskiego z lat 1897–1914, wyd. A. Krochmal, Przemyśl 1998.
[Koźmian S.], Reprezentacja kraju naszego w Radzie Państwa 1879, Kraków 1879.
Stenograficzne sprawozdania z drugiej sesji piątego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1884, Lwów [1884]. Stenograficzne sprawozdania z trzeciej sesji piątego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1885–1886, Lwów [1886].
Stenograficzne sprawozdania z czwartej sesji piątego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1886–1887, Lwów [1887].
Stenograficzne sprawozdania z drugiej sesji szóstego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1890, Lwów [1890]. Stenograficzne sprawozdania z piątej sesji szóstego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1894, Lwów [1894].
Stenograficzne sprawozdania z szóstej sesji szóstego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1894–1895, Lwów [1895].
Stenograficzne sprawozdania z trzeciej sesji siódmego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1897–1898, Lwów [1898].
Stenograficzne sprawozdania z piątej sesji siódmego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1899–1900, Lwów [1900].
Stenograficzne sprawozdania z drugiej sesji ósmego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1905, Lwów [1905]. Stenograficzne sprawozdania z trzeciej sesji ósmego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1907, Lwów [1907].
Stenograficzne sprawozdania z pierwszej sesji dziewiątego periodu Sejmu krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskiem w roku 1913, Lwów [1913].
Prasa
„Czas” 1912.
„Gazeta Narodowa” 1912, 1913.
„Nowa Gazeta Jarosławska” 1913.
„Przegląd Literacki. Dodatek do «Kraju»” 1887.
„Rzeczpospolita. Dwutygodnik polityczny” 1913.
„Tygodnik Ilustrowany” 1906.
Opracowania
Buszko J., Sejmowa reforma wyborcza w Galicji 1905–1914, Warszawa 1956.
Czornowoł I., Nieznane dokumenty dotyczące ugody polsko-ukraińskiej w latach 1890– 1894, „Biuletyn Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego” 1997, nr 3, s. 70–80.
Długoń I., Czartoryscy z Pełkiń. Dzieje rodziny, praca doktorska, Rzeszów 2019.
Fras Z., Florian Ziemiałkowski (1817–1900). Biografia polityczna, Wrocław 1991.
Gruchała J., Rząd austriacki i polskie stronnictwa polityczne w Galicji wobec kwestii ukraińskiej (1890–1914), Katowice 1988.
Hornowa E., Pertraktacje Kraszewskiego i Kulisza w sprawie zbliżenia polsko-ukraińskiego (Fragment z dziejów stosunków polsko-ukraińskich w Galicji w latach osiemdziesiątych XIX w.), „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu”, Historia VI, 1967, s. 223–231.
Hornowa E., Ukraiński obóz postępowy i jego współpraca z polską lewicą społeczną w Galicji 1876–1895, Wrocław 1968.
Kieniewicz S., Adam Sapieha 1828–1903, Warszawa 1993.
Maciak D., Próba porozumienia polsko-ukraińskiego w Galicji w latach 1888–1895, Warszawa 2006.
Moklak J., W walce o tożsamość Ukraińców. Zagadnienie języka wykładowego w szkołach ludowych i średnich w pracach galicyjskiego Sejmu Krajowego 1866–1892, Kraków 2004.
Pijaj S., Działalność Jerzego Czartoryskiego i Stefana Kaczały na rzecz zawarcia ugody polsko-ukraińskiej w Galicji w latach siedemdziesiątych XIX wieku [w:] Galicja. Studia z dziejów społeczno-gospodarczych, red. M. Baczkowski, T. Kargol, Kraków 2017, s. 161–180.
Pijaj S., Florian Ziemiałkowski a „kwestia ruska” [w:] Przez dwa stulecia XIX i XX w. Studia historyczne ofiarowane prof. Wacławowi Felczakowi, red. W. Frazik et al., Kraków 1993, s. 35–49.
Pijaj S., Parlamentarna działalność Czartoryskich w monarchii habsburskiej [w:] Czartoryscy – Polska – Europa. Historia i współczesność, red. Z. Baran, Kraków 2003, s. 177–186.
Semczyszyn M., Galicyjskie wybory. Działalność Centralnego Komitetu Wyborczego w Galicji Wschodniej w latach 1867–1906, Warszawa 2014.
Semczyszyn M., Kryzys ziemiaństwa w Galicji Wschodniej na przełomie XIX i XX wieku (do 1914 roku), ZNUJ, „Prace Historyczne” 2019, nr 146, z. 4, s. 787–808.
Ustrzycki M., Pomiędzy konserwatyzmem a nacjonalizmem. Podolacy wobec kwestii narodowej na wsi wschodniogalicyjskiej na przełomie XIX i XX wieku (do roku 1908), „Przegląd Wschodni” 2000, t. 6, z. 3, s. 477–498.
Wątor A., Galicyjska Rada Narodowa w latach 1907–1914. Z dziejów instytucji obywatelskiej, Szczecin 2000.
Wątor A., Polityczna aktywność wschodniogalicyjskich konserwatystów w świetle stosunków polsko-ukraińskich w Galicji na przełomie XIX i XX wieku [w:] Polska–Ukraina. Historia, polityka, kultura. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej, red. S. Zabrowarny, Szczecin–Warszawa 2003, s. 62–81.
Левицький К., Історія політичної думки галицьких Українців 1848–1914, Львів 1926.
Мудрий M., Спроби українсько-польського порозуміння в Галичині (60–70-і роки ХІХ ст.), „Україна. Культурна спадщина, національна свідомість, державність” 1997, вип. 3–4, s. 58–117.
Мудрий M., Юліан Лаврівський (1821–1873): портрет галицького полонофіла [w:] Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. V: Ludzie Lwowa, red. K. Karolczak, Kraków 2005, s. 37–65.
Чорновол I., Польсько-українська угода 1890–1894 рр., Львів 2000.
Чорновол І., Українська фракція Галицького крайового сейму 1861–1901 (нарис з історії українського парламентаризму), Львів 2002.
Informacje: Prace Historyczne, 2023, Numer 150 (1), s. 121 - 137
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Jerzy Konstanty Czartoryski a „kwestia ruska” w Galicji
Jerzy Konstanty Czartoryski and the “Ruthenian question” in Galicia
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 409
Liczba pobrań: 276